• ทำไมเวลาที่ถวายพระพรฮ่องเต้
ต้องพูดว่า ‘ทรงพระเจริญหมื่นปี หมื่น ๆ ปี’
ขอจงทรงพระเจริญหมื่นปี หมื่น ๆ ปี!
ถ้าใครเคยดูภาพยนตร์หรือซีรีส์อิงประวัติศาสตร์จีน น่าจะเคยเห็นฉากที่ขุนนางและเหล่าข้าราชบริพารถวายพระพรต่อองค์ฮ่องเต้ โดยพูดเป็นประโยคตามภาษาจีนว่า “ว่านซุ่ย ว่านซุ่ย ว่าน ๆ ซุ่ย” (萬歲萬歲萬萬歲) ที่แปลว่า ‘ขอจงทรงพระเจริญหมื่นปี หมื่น ๆ ปี’
ว่าแต่ทำไมเวลาถวายพระพรฮ่องเต้ต้องพูดประโยคนี้ด้วย และที่มาของประโยคนี้มาจากไหน
ว่ากันว่าประโยค ‘ว่านซุ่ย’ (萬歲) มีต้นตอตั้งแต่สมัยราชวงศ์โจวตะวันตก (1,046-771 ปีก่อนคริสตกาล) เดิมเป็นคำอวยพรให้อายุมั่นขวัญยืนเป็นหมื่นปี ที่ถูกใช้โดยสามัญชนทั่วไป เพราะหลักหมื่นถือเป็นเลขที่มีจำนวนมหาศาลมากสำหรับชาวจีนโบราณ
ว่านซุ่ยกลายเป็นคำที่เชื่อมโยงกับฮ่องเต้ ตั้งแต่สมัยของฮ่องเต้ฮั่นอู่ตี้ (141-87 ปีก่อนคริสตกาล) แห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันตก
มีเรื่องเล่าว่า ฮั่นอู่ตี้ได้ไปประกอบพิธีบวงสรวงต่อฟ้าดินบนภูเขาซงซาน ในมณฑลเหอหนาน ระหว่างที่ประกอบพิธีกรรม พระองค์ก็ได้ยินเสียง “ว่านซุ่ย ว่านซุ่ย” ดังกังวานออกมา สร้างความอัศจรรย์ใจต่อพระองค์
ฮั่นอู่ตี้จึงถือว่านี้เป็นเสียงจากสรวงสวรรค์ พระองค์จึงดำริให้นับตั้งแต่นี้ไป ขอให้ข้าราชบริพารและประชาชนทุกคน เรียกขานพระองค์ว่าว่านซุ่ยหรือพระหมื่นปี ก่อนที่จะถูกใช้เรียกขานและถวายพระพรฮ่องเต้สืบต่อมา
ส่วนที่ว่าทำไมต้องพูดว่านซุ่ยทั้งหมดสามจบ เรื่องนี้เกิดขึ้นในยุคของพระนางบูเช็คเทียนแห่งราชวงศ์อู่โจว (ศตวรรษที่ 7) ผู้เป็นฮ่องเต้หญิงเพียงองค์เดียวในประวัติศาสตร์จีน
วันหนึ่งบูเช็คเทียนได้ทรงแต่งกลอนโดยมีเนื้อหาว่า “หญิงงามตีเกราะ ดังป๊อกแป๊ก ป๊อกแป๊ก ป๊อก ๆ แป๊ก” แล้วให้ข้าราชบริพารแต่งกลอนต่อจากพระองค์
ซึ่งก็ได้มีขุนนางคนหนึ่งแต่งกลอนต่อจากพระองค์ว่า “หน้าบัลลังก์ทองร้องกู่ก้อง หมื่นปี หมื่นปี หมื่น ๆ ปี” กลายเป็นที่มาของการพูดว่านซุ่ยสามจบนั่นเอง
ว่านซุ่ยหรือพระหมื่นปีจะถูกใช้เฉพาะกับฮ่องเต้เท่านั้น ถ้าเป็นฮองเฮา (มเหสีของฮ่องเต้) และไทเฮา (พระมารดาของฮ่องเต้) จะใช้ ‘เชียนซุ่ย’ (千歲) หรือพระพันปีแทน อาจจะยกเว้นในบางยุคสมัย อย่างเช่นสมัยของพระนางซูสีไทเฮา ที่พระองค์ถูกเรียกว่าพระหมื่นปี
นอกจากนี้ในบางช่วงเวลาที่ฮ่องเต้อ่อนแอ และราชสำนักถูกกุมอำนาจโดยขันที ก็มีคำว่า ‘จิ่วเชียนซุ่ย’ (九千歲) หรือพระเก้าพันปี เพื่อเปรียบเปรยว่าขันทีมีอำนาจเป็นรองแค่ฮ่องเต้หรือพระหมื่นปีเท่านั้น
หลังยุคที่ระบอบจักรพรรดิจีนล่มสลาย ก็ยังมีการปรากฏการใช้คำว่าว่านซุ่ยอยู่บ้าง อย่างเช่นในช่วงสงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่สอง ทหารของสาธารณรัฐจีนก็ได้ตะโกน “จงหัว หมินกั๋ว ว่านซุ่ย” หรือสาธารณรัฐจีนจงเจริญหมื่นปี (中華民國萬歲)
รวมถึงยุคของเหมาเจ๋อตงที่ปกครองจีนแผ่นดินใหญ่ ก็มีประโยคสรรเสริญเหมาเจ๋อตงที่ว่า “เหมาจู่สี ว่านซุ่ย” (毛主席萬歲) หรือประธานเหมาจงเจริญหมื่นปี
ไม่เพียงเฉพาะในจีนเท่านั้น เพราะการสรรเสริญที่คล้ายคลึงกับว่านซุ่ยของจีนยังปรากฏอยู่ในดินแดนใกล้เคียง อย่างเช่นบันไซ (Banzai) ของญี่ปุ่น มันเซ่ (Manse) ของเกาหลี รวมถึงหว่าน เตว๊ (Vạn tuế) หรือ ม้วน นัม (muôn năm) ของเวียดนาม
*** References
• หนังสือมังกรสยายเกร็ด สำนักพิมพ์ยิปซี
• TABLE CHINA. May he live ten thousand years. http://bitly.ws/Jw89
#HistofunDeluxe
- 20
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
