30 ส.ค. 2023 เวลา 12:00 • ท่องเที่ยว

รื่นรมย์ชมสถาปัตยกรรม : อาคารกระทรวงพาณิชย์

สถาปัตยกรรมแบบตะวันตกในไทยก็นับว่ามีมากมายกระจายไปทั่ว ซึ่งส่วนใหญ่ก็เป็นฝีมือการออกแบบของช่างชาวต่างประเทศที่เข้ามาอาศัยและรับราชการในช่วงสมัยรัชกาลที่ 5 เป็นต้นมา ซึ่ง #ที่โปรด ก็ได้นำเสนอให้เพื่อน ๆ ทราบประวัติและสถาปัตยกรรมของอาคารฝรั่งเหล่านั้นไปหลายสถานที่แล้วตั้งแต่ที่ตั้งของธนาคาร ที่ทำการกระทรวง ไปจนถึงวัด ในคราวนี้เราจะนำเสนอที่ทำการกระทรวงอีกแห่งหนึ่ง ซึ่งในปัจจุบันก็ได้แปรสภาพเป็นพิพิธภัณฑ์ชั้นนำอีก 1 แห่งของไทย คือ อาคารกระทรวงพาณิชย์ หรือที่เรารู้จักกันในชื่อของ “มิวเซียมสยาม”
📌จากกลุ่มวังท้ายวัดพระเชตุพนฯ สู่กระทรวงพาณิชย์
พื้นที่ดั้งเดิมของบริเวณมิวเซียมสยามในปัจจุบัน เป็นเขตพื้นที่ป้อมวิชาเยนทร์ในสมัยอยุธยา และเป็นพื้นที่วังเก่าจำนวน 4 วังในสมัยรัตนโกสินทร์ ที่รวมกันซึ่งเรียกว่า กลุ่มวังท้ายวัดพระเชตุพนฯ อันเป็นที่ประทับของพระเจ้าลูกยาเธอในรัชกาลที่ 3 ซึ่งในกาลต่อมาก็ได้มีเจ้านายองค์ต่าง ๆ ผลัดเปลี่ยนมาครองวังแห่งนี้ ซึ่งมีการค้นพบซากฐานรากของวังเก่ารวมไปถึงโบราณวัตถุต่าง ๆ ซึ่งได้จัดแสดงเอาไว้ที่พิพิธภัณฑ์ใต้ดินในสถานีรถไฟฟ้า MRT สนามไชย
จนกระทั่งในสมัยรัชกาลที่ 6 ก็ได้มีการจัดตั้งกระทรวงพาณิชย์ขึ้นมาในปี 2463 และได้ย้ายมาทำการอยู่ที่อาคารหลังนี้ในปี 2465
📌สถาปัตยกรรมภายนอก
อาคารกระทรวงพาณิชย์แห่งนี้ออกแบบโดยนายมาริโอ ตามานโญ สถาปนิกชาวอิตาลี ผู้มีผลงานออกแบบพระที่นั่งอนันตสมาคม รวมไปถึงวังบางขุนพรหมด้วย
อาคารกระทรวงพาณิชย์เป็นสถาปัตยกรรมคลาสสิคที่มีมุขหน้า 3 มุขกลายเป็นผังรูปตัว E และหันหน้าเข้าสู่มุมถนน แบบที่นิยมกันในสถาปัตยกรรมตะวันตก แต่ด้วยความที่เป็นหน่วยงานราชการ ตัวอาคารจึงค่อนข้างดูเรียบ ๆ ไม่ได้มีการประดับประดาที่หวือหวาสักเท่าไหร่นัก ด้านหน้าจะมีกันสาดยาวออกมาสำหรับบังแดด บังฝน เวลาที่มีรถยนต์มาเทียบที่ด้านหน้าอาคาร ส่วนด้านหลังของอาคารจะมีเพียงแค่มุขกลางเพียงมุขเดียว
นอกจากนี้ตัวอาคารยังเป็นคอนกรีตเสริมเหล็กซึ่งจะมีส่วนช่วยในเรื่องของการป้องกันอัคคีภัยรวมไปถึงการระบายความร้อน ซึ่งเป็นกรรมวิธีที่ตามานโญนำมาปรับใช้กับอาคารในประเทศไทย
📌สถาปัตยกรรมภายใน
ภายในอาคารจะมีรูปแบบที่สอดรับกับภายนอก มีการแบ่งห้องเป็นสัดส่วนสำหรับใช้สอย มีหน้าต่างมากเพื่อให้รับแสงธรรมชาติได้อย่างเต็มที่และดูโล่งสบายตา ระบายอากาศได้ดี
ส่วนในบริเวณที่เป็นพื้นที่เดินก็จะมีการออกแบบที่ดูสวยงามและประดับประดับมากกว่าในส่วนที่เป็นห้องทำงาน เช่นในส่วนของโถงบันได และทางเดิน ซึ่งบันไดหลักจะอยู่ที่มุขกลาง สูง 3 ชั้น และมีช่องหน้าต่างเปิดรับแสงเข้ามา ซึ่งบริเวณโถงบันไดนี้นับว่าเป็นจุดเด่นของตัวอาคารเลยก็ว่าได้ โดยตัวบันไดจะยึดติดกับก้านคอนกรีตเสริมเหล็กเพื่อถ่ายน้ำหนักไปที่ผนังโดยไม่ต้องมีเสาค้ำเข้าช่วยทำให้ดูโล่งสะอาดตาไปอีกแบบ
ในส่วนบริเวณซุ้มประตูทางเข้าของแต่ละชั้นก็มีการประดับประดับที่แตกต่างกันออกไปด้วยระบบเสาคู่ โดยในชั้นล่างสุด จะมีเสากลมแบบทัสคัน (Tuscan) รองรับคานที่รับผนังด้านบน ชั้นที่ 2 จะมีเสากลมไอโอนิกทีมีบัวหัวเสาแบบสกามอซซิ (Scamozzi) รองรับคานเล็ก ๆ ที่รับซุ้มวงโค้ง 3 ช่วง และในส่วนของชั้นบนสุด จะใช้เป็นเสาเหลี่ยม ที่มีฐานสอบยอดผาย คล้ายเสาโอเบลิสก์กลับหัว
 
📌จากอาคารกระทรวงพาณิชย์สู่มิวเซียมสยาม
อาคารแห่งนี้ถูกใช้เป็นที่ทำการของกระทรวงพาณิชย์มาเป็นระยะเวลานาน จนกระทั่งในปี 2542 กระทรวงพาณิชย์ก็ได้ย้ายที่ทำการไปอยู่ที่อาคารหลังใหม่ที่สนามบินน้ำ จนกระทั่งในปี 2548 ก็ได้มีการประกาศให้อาคารกระทรวงพาณิชย์เป็นโบราณสถานสำคัญ ให้ก็ได้มีสถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติในรัฐบาลของ พ.ต.อ. ทักษิณ ชินวัตร ซึ่งได้มีการดำเนินงานสำรวจและขุดค้นทางโบราณคดี อีกทั้งยังกำหนดและวางแผนการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ขึ้นมา
จนได้มีการก่อสร้างและปรับปรุงอาคารจนแล้วเสร็จในปี 2550 และได้เปิดทำการมิวเซียมสยามโดยมีสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ มาเป็นประธานในพิธีเปิด
สำหรับมิวเซียมสยาม ในปัจจุบันจะมีนิทรรศการถาวรชื่อว่า “ถอดรหัสไทย” ซึ่งมีนิทรรศการทั้งหมด 14 ที่บอกเล่าเรื่องราวของไทยตั้งแต่ประวัติศาสตร์ไปจนถึงวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของชาวไทย ซึ่งเปิดให้เข้าชมทุกวันอังคาร ถึง วันอาทิตย์ เวลา 10.00 น. ถึง 18.00 น. อัตราค่าเข้าชม คนไทย 100 บาท นักเรียนนักศึกษา 50 บาท เยาวชนอายุต่ำกว่า 15 ปีเข้าชมฟรี
#ที่โปรด #พิพิธภัณฑ์ #สถาปัตยกรรม
Reference:
สถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ (มิวเซียมสยาม). ติดเกาะกับตึกเก่า. กรุงเทพ:โรงพิมพ์ไอคอน พริ้นติ้ง
โฆษณา