13 ม.ค. เวลา 05:00 • ประวัติศาสตร์

[TIME LINE]: รถลาก

หรือที่คนไทยโบราณนิยมเรียกว่า'รถเจ๊ก'คนที่คิดขึ้นคือ นายอิสุมิ โยสุกิ ชาวญี่ปุ่น ซึ่งดัดแปลงจากเกี้ยวที่มีคานหามมาติดล้อ และได้รับความนิยมแพร่หลายในญี่ปุ่น จนแพร่ไปถึงเมืองจีน ต่อมา'จีนพุก'พ่อค้าคนจีนในเมืองไทย ซื้อใส่สำเภาเข้ามายังประเทศไทยหลายคันเพื่อน้อมเกล้าฯถวายแด่รัชกาลที่ 5
พ.ศ.2441 หน่วยลาดตระเวน กระทรวงนครบาล ได้สำรวจรถลากที่วิ่งขวักไขว่อยู่ในกรุงเทพฯ ปรากฏว่ามีอู่ให้เช่ารถลากหรือในภาษาราชการว่า “โรงรถญี่ปุ่น” อยู่ถึง 48 ราย มีรถให้เช่าทั้งสิ้น 1,575 คัน
พ.ศ.2444 แม้เริ่มมีรถรางเปิดบริการ รถลากก็ยังคงครองเป็นเจ้าถนน ถลากหรือรถเจ๊กจึงได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จนเกิดทะเลาะวิวาทแย่งผู้โดยสารกัน ทางราชการเห็นสมควรที่จะควบคุมรถลาก จึงได้ตราพระราชบัญญัติเกี่ยวกับรถลากขึ้นเป็นฉบับแรก มีชื่อว่า'พระราชบัญญัติรถลาก รัตนโกสินทร์ศก 120'
พ.ศ.2459 กิจการรถลากทำเงินให้เจ้าของรถและรัฐเป็นอย่างมาก ถลากคันหนึ่งราคาประมาณ 100 บาท เสียภาษีปีละ 3 ครั้ง ๆ ละ 8 บาท รวม 24 บาท ให้เช่าวันละ 60 สตางค์ ครึ่งปีก็มีกำไรแล้ว แต่ละอู่มีรถให้เช่าหลายสิบคัน บางอู่มีเป็นร้อยคัน กิจการให้เช่ารถจึงเป็นธุรกิจที่ดี
พ.ศ.2451 รัฐเก็บค่าธรรมเนียมรถลากได้ 33,865 บาท
พ.ศ.2458 เพิ่มขึ้นเป็น 68,772บาท
พ.ศ.2459 เก็บได้ถึง 71,912 บาท สูงกว่าค่าธรรมเนียมรถทุกประเภท แต่กุลีลากรถกลับมีรายได้ต่ำอย่างไม่น่าเชื่อ เพราะรายได้ส่วนใหญ่จะเป็นค่าเช่ารถ
พ.ศ.2470 แม้รถแท็กซี่จะเริ่มมีในกรุงเทพฯ แต่ราคาก็ยังแพงกว่ารถลาก และยังมีไม่กี่คัน
พ.ศ.2475 ตัวเลขรายได้ของกุลีลากรถเพียงวันละ 1 บาท ถึง 1.25 บาท แต่เป็นค่าเช่ารถถึง 75 สตางค์ ค่าน้ำมันเติมตะเกียงเมื่อวิ่งกลางคืนอีก 5 สตางค์ เมื่อหักค่าใช้จ่ายนี้แล้ว กุลีรถลากที่วิ่งทั้งกลางวันกลางคืน เหลือเงินเพียง 20-45 สตางค์เท่านั้น
หลังเปลี่ยนแปลงการปกครองเพียงเดือนเศษ กุลีลากรถ 6,000 คน นัดกันหยุดลากรถ สาเหตุมาจากค่าเช่าเป็นครั้งที่สองหลังจากครั้งแรกเมื่อปี 2459
พ.ศ.2479 มีรถสามล้อเกิดขึ้น รัฐบาลได้ส่งเสริมให้มีรถสามล้อได้ไม่จำกัดจำนวน ขณะที่ควบคุมรถลากไม่ให้มีเกิน ๓,๐๐๐ คัน ทั้งยังเก็บค่าธรรมเนียมรถลากปีละ ๒๔ บาท แต่เก็บรถสามล้อเพียง ๑๒ บาท ส่วนผู้โดยสารก็นิยมรถสามล้อมากกว่า เพราะเร็วกว่าและปลอดภัยกว่ารถลากมาก ความนิยมรถลากจึงค่อยๆ หมดไป
พ.ศ.2496 รัฐบาลก็ประกาศไม่ให้มีการต่อทะเบียนรถลากอีกตั้งแต่วันที่ 1 มกราคมเป็นต้นไป
เพราะความรู้สามารถมีการเปลี่ยนแปลง/เสริมเติมได้เสมอ หากมีท่านใดพบจุดที่ข้อมูลไม่ตรงกับที่ทราบมา สามารถถกและแบ่งปัญความรู้กันได้ค่ะ
โฆษณา