3 ก.พ. 2024 เวลา 12:01 • ท่องเที่ยว

5 วัด จิตรกรรมเก่าแก่ ควรค่าน่าชม

จิตรกรรมฝาผนังนับว่าเป็นอีกสิ่งที่อยู่คู่กับวัดไทยมาอย่างยาวนาน โดยในอดีตจะมีแบบแผนที่เป็นธรรมเนียมสืบมา โดยเฉพาะในพระอุโบสถที่ต้องให้ฉากด้านหลังพระพุทธรูปประธานเป็นฉากไตรภูมิเพื่อสื่อถึงการละทางโลกและให้ฉากด้านหน้าตรงข้ามพระประธานเป็นฉากมารผจญ
อย่างไรก็ดี พอนานวันเข้ารูปแบบของจิตรกรรมฝาผนังก็มีการเปลี่ยนแปลงไปบ้างไม่น้อยโดยเฉพาะกับจิตรกรรมที่เป็นงานร่วมสมัย นอกจากนี้ในแต่ละพื้นที่ก็ยังมีลักษณะของจิตรกรรมที่แตกต่างกันไปตามแต่ละถิ่นไม่แพ้กัน ซึ่งวันนี้ #ที่โปรด จะพาไปดูเหล่าจิตรกรรมฝาผนังตามวัดต่าง ๆ ที่มีอายุและคุณค่าควรแก่การเดินทางไปชมไม่น้อยเลยทีเดียว
1. วัดเกาะ เพชรบุรี จิตรกรรมอยุธยา
ที่วัดเกาะแก้วสุทธาราม นับว่าเป็นอีกหนึ่งวัดเก่าแก่สำคัญของเพชรบุรี โดยเป็นวัดที่มีชื่อเสียงเกี่ยวกับงานจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถ ซึ่งพระอุโบสถที่นี้เป็นพระอุโบสถที่ไม่มีหน้าต่างทำให้มีจิตรกรรมอยู่แน่นเต็มฝาผนัง
จิตรกรรมที่นี่อาจจะแตกต่างไปจากธรรมเนียมเดิมที่ให้จิตรกรรมหลังพระพุทธรูปเป็นไตรภูมิ และจิตรกรรมตรงข้ามพระพุทธรูปเป็นมารผจญ โดยที่วัดเกาะฯได้สลับตำนานกันให้จิตรกรรมมารผจญมาอยู่ที่ด้านหลังพระประธานโดยมีจุดประสงค์เพื่อให้พระประธานกลายเป็นพระพุทธเจ้าในเหตุการณ์ผจญมารแทน
ทางผนังซ้ายขวาปรากฏเป็นภาพของเจดีย์กับฉัตรวางสลับกัน และมีการแทรกพุทธประวัติเอาไว้ที่ใต้ฉัตรแต่ละฉัตรด้วย
2. วัดดุสิดาราม กรุงเทพ จิตรกรรมนรก
จิตรกรรมที่อุโบสถวัดดุสิดารามนี้ค่อนข้างยึดเอาแบบแผนเดิมอยู่มาก โดยเบื้องหลังของพระพุทธรูปประธานเป็นภาพของไตรภูมิที่มีความโดดเด่นมากในส่วนของภาพนรกภูมิที่อยู่ด้านล่างของผนังสกัดหลังพระประธาน ซึ่งเป็นงานช่างเขียนสมัยรัชกาลที่ 1 ยุคเดียวกันกับจิตรกรรมพระที่นั่งพุทไธสวรรย์ของวังหน้า
ภาพนรกภูมิที่วัดดุสิดารามเป็นภาพนรกภูมิที่มีขนาดใหญ่และมีความละเอียดมากในแต่ละขุม ผิดกับวัดอื่นที่อาจจะแตะนรกแค่นิด ๆ แต่ที่วัดดุสิดารามเน้นหนักไปที่จิตรกรรมนรกราวกับว่าเป็นสื่อสะท้อนให้ผู้ที่เข้ามาสักการะรู้กลัวบาปและหมั่นทำแต่ความดีก็เป็นไปได้
3. วัดพนัญเชิง อยุธยา จิตรกรรมเครื่องโต๊ะ
วัดพนัญเชิง นับว่าเป็นอีกวัดที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวชื่อดังของจังหวัดอยุธยา ที่ผู้คนส่วนใหญ่จะรู้จักกันจากหลวงพ่อโต หรือซำปอกง ซึ่งเป็นพระพุทธรูปขนาดใหญ่ที่มีมาตั้งแต่ก่อนตั้งกรุงศรีอยุธยาเสียอีก
แต่อีกหนึ่งสิ่งที่หลาย ๆ คนอาจจะมองข้ามในวัดพนัญเชิงก็คงจะเป็นวิหารเขียนที่ตั้งอยู่ใกล้กัน โดยภายในพระวิหารเขียนจิตรกรรมเป็นรูปเครื่องโต๊ะบูชาอย่างจีนในกรอบสี่เหลี่ยมเต็มผนัง
โดยแต่ละโต๊ะก็จะมีสิ่งของที่ถือว่าเป็นของหรือลวดลายมงคลอย่างจีน ตลอดจนรูปร่างแจกันจีนสวยงาม ซึ่งรูปแบบจิตรกรรมเครื่องโต๊ะนี้ในกรุงเทพก็มีอยู่ด้วยกันหลายที่เช่นวัดราชโอรส เป็นต้น
4. วัดไชยศรี ขอนแก่น ฮูปแต้มสินไซ
ฮูปแต้ม เป็นศัพท์ที่ใช้เรียกจิตรกรรมฝาผนังของทางฝั่งอีสาน ซึ่งเป็นงานช่างท้องถิ่น ที่ดูแปลกตา โดยมักเขียนในสิมหรือโบสถ์ของวัด ซึ่งนอกจากจะวาดภายในแล้ว บางครั้งก็ออกมาวาดภายนอกโบสถ์ด้วย เนื่องจากตัวของสิมในภาคอีสานจะมีขนาดที่เล็กทำให้อาจจะวาดภาพได้ไม่เพียงพอจะวาดออกมาข้างนอกด้วย
สำหรับฮูปแต้มที่วัดไชยศรี นับว่าเป็นอีกหนึ่งฮูปแต้มที่มีชื่อเสียง โดยวาดเป็นนิทานเพื่อนบ้านของชาวอีสานและชาวลาวอย่างเรื่องสินไซ (ในไทยเรียกสังข์ศิลป์ไชย) อันเป็นวรรณกรรมที่ทางฝั่งลาวยกให้เป็นมรดกของชาติเลยทีเดียว แต่งโดยเจ้าปางคำแห่งนครเขื่อนขันธ์กาบแก้ว ซึ่งเป็นนิทานยอดนิยมที่แฝงไปด้วยเรื่องราวสนุก ๆ แบบจักร ๆ วงศ์ ๆ และคำสอนทางศาสนา
5. วัดราชาธิวาส กรุงเทพ จิตรกรรมฝรั่ง
สำหรับวัดราชาธิวาสอาจจะเป็นวัดที่ดูใหม่กว่าที่อื่นที่กล่าวไปข้างต้น แต่ในส่วนของจิตรกรรมภายในพระอุโบสถก็สวยงามและน่าสนใจไม่แพ้กัน โดยเป็นผลงานออกแบบของนายช่างใหญ่แห่งกรุงรัตนโกสินทร์อย่างกรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ และจรดฝีแปรงโดยจิตรกรฝรั่งอย่างคาร์โล ริโกลี
ริโกลีวาดออกมาเป็นผลงานทศชาติชาดกที่มีความเป็นงานจิตรกรรมตะวันตกที่ดูสมจริง มีมิติและไม่เรียบแบบเหมือนงานจิตรกรรมไทย มีการใช้เทคนิคแสงเงาตลอดจนทัศนียวิทยามาช่วยในการสร้างสรรค์งาน ซึ่งแตกต่างไปจากวัดอื่น ๆ ทั่วไปที่เป็นงานอย่างไทยประเพณีที่มีลักษณะตัวละครที่เรียบแบนกว่า
โฆษณา