9 ก.พ. เวลา 07:10 • ประวัติศาสตร์

• ชาวอียิปต์โบราณมีผิวสีอะไร?

อียิปต์โบราณเป็นอารยธรรมที่ได้รับความสนใจในประวัติศาสตร์มาช้านาน แม้ว่ามรดกมากมายของอียิปต์โบราณจะยังอยู่จนถึงทุกวันนี้ แต่ยังมีเรื่องหนึ่งที่สร้างความสงสัยตลอดมา นั่นคือคำถามที่ว่า แท้จริงแล้วชาวอียิปต์โบราณมีหน้าตาหรือสีผิวอะไรกันแน่
ในภาพยนตร์หรือซีรีส์ (ที่ส่วนใหญ่สร้างโดยชาวตะวันตก) เราจะได้เห็นทั้งชาวอียิปต์ที่เป็นคนขาวแบบยุโรป ชาวอียิปต์ที่มีผิวสีน้ำตาล หรือแม้แต่ชาวอียิปต์ที่เป็นคนแอฟริกันผิวดำ แล้วความจริงคืออะไรกันล่ะ?
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาได้มีนักประวัติศาสตร์ นักโบราณคดี รวมถึงนักเขียนบางคนได้เสนอทฤษฎีว่า ในเมื่ออียิปต์ตั้งอยู่ในทวีปแอฟริกา ดังนั้นประชากรส่วนใหญ่ของอียิปต์โบราณก็ต้องเป็นคนผิวดำ โดยอ้างหลักฐานอย่างเช่น การที่ชาวอียิปต์โบราณเรียกดินแดนของตนว่า เคเมท (Kemet) ที่แปลว่าดินแดนสีดำ หรือแม้แต่มีการอ้างว่า ชาวแอฟริกันผิวดำสืบเชื้อสายมาจากชาวอียิปต์โบราณ
แต่ทฤษฎีนี้ก็เป็นที่สงสัยและถูกแย้ง อย่างเช่นชื่อเคเมทที่แปลดินแดนสีดำ ซึ่งดำในที่นี้อาจจะหมายถึงดินตะกอนสีดำที่อุดมสมบูรณ์ริมแม่น้ำไนล์ ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับผิวสีดำ
ในอีกด้านหนึ่งการศึกษาด้านพันธุกรรมจากมัมมี่ชาวอียิปต์โบราณ กลับพบว่าชาวอียิปต์โบราณมีสัมพันธ์ใกล้ชิดกับผู้คนในแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียนตะวันออกและภูมิภาคเลแวนต์ (Levant) ที่ปัจจุบันคือแถบตุรกี เลบานอน จอร์แดน ซีเรีย อิสราเอล และปาเลสไตน์ สอดคล้องกับผิวสีน้ำตาลของชาวอียิปต์โบราณที่ปรากฏอยู่ในรูปปั้นหรือภาพวาดฝาผนัง
แต่ประเด็นเรื่องผิวสีน้ำตาลนี้ ก็มีทฤษฎีหนึ่งที่บอกว่า มันอาจจะไม่ได้แสดงถึงเชื้อชาติหรือสีผิวที่แท้จริง แต่ถูกใช้แบ่งแยกตามหน้าที่ของคนในสังคม กล่าวคือผู้ชายจะปรากฏเป็นคนผิวสีน้ำตาล ส่วนผู้หญิงจะปรากฏเป็นคนผิวสีขาว เพราะผู้ชายทำงานกลางแจ้งต้องตากแดด ส่วนผู้หญิงทำงานอยู่ภายในบ้านไม่ได้ตากแดด
แต่ผู้หญิงที่มีชื่อเสียงในประวัติศาสตร์อียิปต์หลายคน ก็ไม่ได้มีผิวสีขาวตามแบบความเชื่อนี้ อย่างเช่นฟาโรห์หญิงฮัตเชปซุต (Hatshepsut) ที่ภาพวาดของพระนางเป็นคนผิวสีน้ำตาล ที่สื่อความหมายว่าพระนางมีความสามารถไม่แพ้บุรุษเพศ
หรือจะเป็นพระนางเนเฟอร์ติติ (Nefertiti) ที่รูปปั้นของพระนางมีผิวสีน้ำตาล เชื่อมโยงกับการที่พระสวามีอย่างฟาโรห์อาเคนาเตน (Akhenaten) ปฏิรูปศาสนาโดยบังคับให้ชาวอียิปต์นับถือเทพเจ้าแห่งอาทิตย์นามว่า อาเตน (Aten) แต่เพียงองค์เดียว โดยเป็นความพยายามที่ฟาโรห์อาเคนาเตนอยากจะให้ชาวอียิปต์ทั้งหมดเป็นหนึ่งเดียวกับอาเตน (แต่สุดท้ายการปฏิรูปศาสนานี้ก็ล้มเหลว)
สรุปแล้วเรื่องนี้มีคำตอบอย่างไร จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ไม่ว่าบันทึกทั้งของชาวอียิปต์และคนต่างเชื้อชาติ งานศิลปะต่าง ๆ รวมถึงโครงกระดูกและมัมมี่ บ่งชี้ให้เห็นว่าอียิปต์โบราณเป็นดินแดนที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์และเชื้อชาติ
ท่ามกลางความหลากหลายนี้ จึงเป็นไปได้ที่ชาวอียิปต์โบราณจะมีหลากหลายสีผิว โดยขึ้นอยู่กับเชื้อชาติและถิ่นที่อยู่อาศัย อย่างเช่นชาวอียิปต์ในดินแดนอียิปต์ล่าง อียิปต์บน และนูเบีย (ทางใต้ของอียิปต์ แถบซูดานในปัจจุบัน) ที่เป็นไปได้ที่จะมีสีผิวต่างกัน
และตลอดหลายพันปีของอารยธรรมแห่งนี้ ก็มีแนวโน้มสูงเช่นกัน ที่จะเกิดการแลกเปลี่ยนหรือผสมผสานทางเชื้อชาติและประชากรเสมอมา
อ้างอิง
• มนสิชา รุ่งชวาลนนท์. (2023) History Palette ประวัติศาสตร์มีสี. สำนักพิมพ์ SALMON
• Big Think. Black or white? Ancient Egyptian race mystery now solved. https://bigthink.com/surprising-science/were-the-ancient-egyptians-black-or-white-scientists-now-know/
• The Collector. Were Ancient Egyptians Black? Let’s Look at the Evidence. https://www.thecollector.com/were-ancient-egyptians-black/
#HistofunDeluxe
โฆษณา