ฮอร์โมนแห่งความรัก "Oxytocin"
ต้อนรับวันแห่งความรักด้วยเรื่องราวของความรักทางการแพทย์ หลายคนอาจเคยได้ยินฮอร์โมนที่ส่งผลต่ออารมณ์และจิตใจ อย่าง Dopamine หรือ endorphin
แต่ฮอร์โมนอย่าง Oxytocin อาจจะยังไม่เป็นที่พูดถึงมากนัก
ออกซิโตซิน (Oxytocin) คือ ฮอร์โมนที่สร้างจากต่อมใต้สมอง หน้าที่หลัก ๆ คือ ฮอร์โมนที่จำเป็นสำหรับการคลอดลูกและให้นมบุตร นอกจากนี้ยังทำให้เกิดสายใยผูกพันที่ยิ่งใหญ่ของแม่และลูก ความสำคัญของออกซิโตซิน เป็นฮอร์โมนที่ทำให้เกิดความผูกพันกับคนอื่นด้วยเช่นเดียวกัน การกอด สัมผัสมือ หรือการมีเซ็กส์จะทำให้สมองหลั่งออกซิโตซินมากขึ้น
ออกซิโตซินสร้างจากซูพราออฟติก นิวเคลียส (supraoptic nucleus) เป็นส่วนมากและพาราเวนทริคูลา นิวเคลียสเป็นส่วนน้อย เป็นเปปไทด์ฮอร์โมนที่มีกรดอะมิโน 9 หน่วย คล้ายฮอร์โมน ADH ต่างกันเล็กน้อยทำให้การทำงานต่างกันบ้าง สร้างจากเซลล์ประสาทไฮโพทาลามัส แล้วขนถ่ายผ่าน เซลล์ประสาทเเอกซอน (axon) ไปที่ต่อมใต้สมองส่วนหลัง (hypopituitary gland) นอกจากนี้ยังสามารถสร้างที่สมอง และเซลล์อื่นได้บ้าง เช่น ที่รังไข่ และอัณฑะ
ออกซิโตซินมีหน้าที่หลักในการกระตุ้นการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อเรียบของมดลูกของหญิงมีครรภ์ ในการคลอดบุตร ในระยะใกล้คลอด จะพบว่ามีออกซิโทซิน รีเซฟเตอร์เพิ่มมากขึ้นอย่างมาก ซึ่งจะทำให้มีการหดรัดตัว ของมดลูกถี่ขึ้นในระยะใกล้คลอด และในระยะคลอด
นอกจากนี้ยังกระตุ้นการหลั่งน้ำนม (milk ejection) ทำให้กล้ามเนื้อของต่อมน้ำนม บีบตัวให้หลั่งน้ำนมออกมา เมื่อน้ำนมถูกสร้างขึ้นจะไปเก็บไว้ในถุงน้ำนม ซึ่งเรียกว่า อะวีโอไล (alveoli) เพื่อเตรียมไว้ให ้ทารก อะวีโอไลจะล้อมรอบด้วยกล้ามเนื้อเรียบที่เรียกว่า เซลล์ไมโออิปิทีเลียม (myoepithelial cell) ซึ่งเป็นเซลล์เป้าหมาย (target cell) ของออกซิโทซิน
สาเหตุที่ออกซิโตซินถูกรู้จักในฐานะ "ฮอร์โมนแห่งความรัก" เนื่องจากออกซิโทซินจะกระตุ้นให้มารดามีพฤติกรรมในการเลี้ยงบุตร บทบาทนี้ทำให้ มนุษย์และสัตว์ดำรงเผ่าพันธุ์สืบต่อมาได้ หลังคลอดจะพบว่ามีออกซิโทซินที่ในสมองและที่ไขสันหลัง เพิ่มมากขึ้น(cerebrospinal fluid) ส่วนในผู้ชาย พบการหลั่งออกซิโตซินพร้อมกับอสุจิ(semen) และจากการศึกษาในปัจจุบันพบว่าออกซิโทซินใน เซมินอลฟลูอิด (seminal fluid) ช่วยในการเคลื่อนที่ของสเปิร์มในโพรงมดลูก เพื่อไปผสมกับไข่ด้วยและ อาจมีผลเกี่ยวกับ พฤติกรรมทางเพศของผู้ชายด้วย
ถึงจะฟังดูโรแมนติก แต่ความผิดปกติของระดับออกซิโตซินในร่างกายนั้นมีอันตราย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหญิงตั้งครรภ์ ระดับออกซิโตซินที่ผิดปกติอาจทำให้มดลูกแตก หรือทารกขาดออกซิเจนในครรภ์มารดา จากการที่มดลูกได้รับการกระตุ้น ให้มีการหดรัดตัวมากเกินไป อาจทำให้ทารกเสียชีวิตในครรภ์มารดาได้ หรือในกรณีหลังคลอด ถ้ามีฮอร์โมนไม่เพียงพอ อาจทำให้มดลูกหดรัดตัวไม่ดีพอที่จะไปบีบเส้นเลือด บริเวณที่รกลอกตัวให้เลือดไหลน้อยลง จะทำให้ผู้คลอดเสียเลือดมากจนถึงแก่ชีวิตได้
ถึงแม้ออกซิโตซินจะเกี่ยวข้องกับบางกิจกรรมของความรักในมนุษย์ แต่ความรักเป็นเรื่องของความเข้าใจและการยอมรับซึ่งกันและกัน ฮอร์โมนและร่างกายเป็นเพียงส่วนเสริมเท่านั้น ความรักในกันและกัน ความเห็นอกเห็นใจกันอย่างจริงใจ จะทำให้ความรักนั้นยืนยาว โดยไม่จำเป็นต้องพูดถึงฮอร์โมนใดๆ
อ้างอิง
- 7
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
