ทำไมโบสถ์ยุคกลางถึงชอบใช้กระจกสี? รู้จักนัยยะของ “แสง” ในสถาปัตยกรรมกอธิค
ถ้าพูดถึงโบสถ์คริสต์ หนึ่งสิ่งที่ใคร ๆ อาจจะนึกถึงก็อาจจะเป็นความสวยงามของกระจกสีซึ่งได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในงานสถาปัตยกรรมโบสถ์ แต่ทำไมมันถึงได้รับความนิยมกันล่ะ? แล้วมันเริ่มนิยมกันมาตั้งแต่เมื่อไหร่? การที่เราจะไปไขคำตอบนี้จำต้องย้อนไปยังโบสถ์แม่แห่งสถาปัตยกรรมในฝรั่งเศสอย่าง “มหาวิหารแซ็งต์เดอนีส์” สุสานหลวงของราชวงศ์ฝรั่งเศสกัน
มหาวิหารแซ็งต์เดอนีส์ เป็นโบสถ์เก่าแก่ในฝรั่งเศสที่สร้างขึ้นมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 7 ในรัชสมัยของพระเจ้าดาโกแบต์ที่ 1 แห่งราชวงศ์เมรอแว็งเฌียง โดยอุทิศชื่อให้แก่นักบุญเดนิส นักบุญอุปถัมป์แห่งปารีส โดยแรกสร้างเป็นงานสถาปัตยกรรมแบบโรมาเนสก์ ก่อนที่จะถูกสร้างใหม่เป็นแบบฝรั่งเศส (Opus Francigenum) หรือที่รู้จักกันในนามของสถาปัตยกรรมกอธิค โดยผู้ที่ปรับปรุงมหาวิหารแซ็งต์เดอนีส์ก็คือบาทหลวงนามว่า “ซูเฌ” ผู้เป็นบิดาแห่งสถาปัตยกรรมกอธิคฝรั่งเศส
รูปแบบสำคัญของงานกอธิคก็คือการสร้างให้ดูโปร่ง มีหน้าต่างกว้างมาก มีแสงเข้าถึงได้ง่าย ผิดกับงานโรมาเนสก์ที่อาจจะไม่ได้โปร่งมากนักและดูทึบนำมาซึ่งการจุดเทียนและเกิดไฟไหม้บ่อยครั้ง ซึ่งหนึ่งในกลวิธีที่ทำให้โบสถ์ดูโปร่งและแสงเข้าถึงได้ก็คือการใช้กระจกสีมาเป็นตัวช่วยนั่นเอง ซึ่งการพัฒนาเข้าสู่งานกอธิคนี้มีส่วนสำคัญในการลดเหตุอัคคีภัยในโบสถ์ได้
พูดถึงในแง่คุณประโยชน์ของกระจกสีไปแล้ว ในแง่ของความงามและความหมายเองก็มีความน่าสนใจไม่น้อย โดยตามหลักเทววิทยาแล้ว แสงเปรียบได้กับพระเจ้าดังที่ปรากฏในสารพัดข้อขียนของ Pseudo-Dionysius the Areopagite โดยการที่แสงลอดผ่านกระจกสีแล้วตกกระทบใส่ผู้คนภายในโบสถ์นั้นเป็นสัญลักษณ์เปรียบได้ถึงการได้ที่พระเจ้าเข้ามาหาและประทานพรให้นั่นเอง
ตลอดจนการตกแต่งกระจกสียังสามารถสร้างเป็นเรื่องราวคริสต์ประวัติบอกเล่าให้แก่ผู้ที่เข้ามาในโบสถ์ได้ชมด้วย โดยในส่วนของมหาวิหารแซ็งต์เดอนีส์นั้นจะมีการประดับกระจกสีรอบด้าน โดยจะช่วยให้แสงสาดส่องเข้ามาในโบสถ์ได้ตั้งแต่ยามพระอาทิตย์ขึ้นไปยังพระอาทิตย์ตกดิน โดยเฉพาะเมื่อตัวโบสถ์นั้นมีส่วนของแท่นบูชาที่ทางทิศตะวันออกแล้วด้วย ทำให้แสงที่สาดเข้ามาผ่านกระจกสีหลังแท่นบูชาช่วยให้สร้างแสงแห่งศรัทธาสว่างไสวอยู่เบื้องหลังแท่นบูชาด้วย
ซึ่งเป็นกระบวนการใช้แสงเพื่อความงามทางสุนทรีย์ศาสตร์ไปพร้อม ๆ กับการสร้างศรัทธาความอัศจรรย์ใจผ่านแสงเหล่านั้นด้วย ซึ่งนั่นทำให้เวลาเราได้มีโอกาสเดินทางเข้าไปในโบสถ์กอธิคจะรู้สึกว้าวกับความใหญ่โตซึ่งได้มาจากความโปร่งและความงามระยิบระยับของกระจกสีที่เสริมสร้างอลังการให้กับตัวงานสถาปัตยกรรมยิ่งใหญ่ไปอีก
สรุปแล้วความนิยมกระจกสีในโบสถ์ยุคกลางนั้นมีวัตถุประสงค์หลัก ๆ เพื่อทำให้ภายในของโบสถ์นั้นให้ความรู้สึกโปร่ง โล่ง ตลอดจนเล่าเรื่องและคงไว้ซึ่งแสงซึ่งถูกใช้ในบริบทของนัยยะทางเทววิทยาในฐานะของพระเจ้าซึ่งมีส่วนสำคัญในการเสริมสร้างศรัทธาให้แก่ศาสนิกที่เดินทางมาประกอบศาสนพิธีในโบสถ์นั่นเอง
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
