• รู้จักขบวนการ ‘ซนโนโจอิ’ ผู้โค่นล้มโชกุนเอโดะ ฟื้นฟูอำนาจจักรพรรดิ
อำนาจของจักรพรรดิญี่ปุ่นถูกแย่งชิงไปตั้งแต่ปลายยุคเฮอัน (794-1185) โดยขุนนางในราชสำนัก จนกระทั่งถูกแย่งชิงจนเกือบหมดสิ้นหลังการเกิดขึ้นของรัฐบาลโชกุนในปลายศตวรรษที่ 12 จักรพรรดิและราชสำนักในเมืองเกียวโต จึงไร้ซึ่งอำนาจใด ๆ และเป็นเพียงผู้นำในเชิงพิธีกรรมเท่านั้น
รัฐบาลโชกุนเป็นผู้นำที่แท้จริงของญี่ปุ่นยาวนานเกือบ 700 ปี โดยเฉพาะในยุคเอโดะ (1603-1868) ที่โชกุนตระกูลโทคุงาวะ (Tokugawa Shogunate) สามารถกุมอำนาจได้อย่างเบ็ดเสร็จ จนฝ่ายราชสำนักเองก็มองไม่เห็นว่า จะทำให้จักรพรรดิกลับมามีอำนาจอีกครั้งได้อย่างไร
แต่เหตุการณ์สำคัญก็เกิดขึ้นในปี 1853 เมื่อรัฐบาลโชกุนถูกบังคับให้เปิดประเทศหลังการมาถึงของเรือรบสหรัฐอเมริกา ทำให้นโยบายปิดประเทศหรือซะโกกุ (Sakoku) ที่รัฐบาลโชกุนดำเนินตั้งแต่ปี 1635 ต้องจบลง
การถูกต่างชาติบังคับเปิดประเทศ สร้างความไม่พอใจต่อบรรดาแคว้นทางใต้ของญี่ปุ่น นำโดยแคว้นซัตสึมะ (Satsuma) โชชู (Choshu) และโทสะ (Tosa) พวกเขามองว่า รัฐบาลโชกุนทั้งอ่อนแอและไร้ประสิทธิภาพ ที่สำคัญยังหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ เพราะเปิดประเทศโดยไม่ขอพระบรมราชานุญาตจากจักรพรรดิก่อน
แคว้นทั้งสามจึงจัดตั้งขบวนการซนโนโจอิ (Sonno Joi) ที่แปลว่า ฟื้นฟูพระราชอำนาจ มีอุดมการณ์โค่นล้มรัฐบาลโชกุน ฟื้นฟูการปกครองของจักรพรรดิ และต่อต้านชาวตะวันตก
อย่างไรก็ตามเรื่องนี้ก็มีความย้อนแย้งอยู่ อย่างเช่นการที่รัฐบาลโชกุนเปิดหรือปิดประเทศได้นั้น ก็ไม่จำเป็นต้องขอพระบรมราชานุญาตแต่อย่างใด และเมื่อญี่ปุ่นเปิดประเทศแล้ว รัฐบาลโชกุนกลับเป็นผู้สนับสนุนแนวคิดแบบตะวันตก มีการปรับปรุงกองทัพตามสมัยใหม่ และยังส่งคณะผู้แทนไปยังตะวันตกด้วย
ส่วนฝ่ายต่อต้านโชกุน ที่แม้จะอ้างว่าต่อต้านชาวตะวันตก แต่ความจริงพวกเขาก็ชื่นชอบในวิทยาการชาวตะวันตก (โดยเฉพาะกับชาวดัตช์ ที่เป็นตะวันตกชาติเดียวที่โชกุนอนุญาตให้เข้ามาในญี่ปุ่นตอนปิดประเทศ) หรือที่ญี่ปุ่นเรียกว่า รันงักกุ มานานแล้ว
ดังนั้นเหตุผลจริง ๆ ที่ฝ่ายต่อต้านมีแนวคิดต่อต้านโชกุน ก็คือไดเมียวที่ปกครองแคว้นซัตสึมะและโชชู เป็นโทซามะไดเมียว (Tosama Daimyo) ซึ่งเป็นไดเมียวที่เคยเป็นศัตรูกับตระกูลโทคุงาวะมาก่อน
หลังการก่อตั้งรัฐบาลโชกุน โทซามะไดเมียวจึงมักถูกกดขี่ ถูกตัดกำลัง และได้รับนโยบายที่ไม่เป็นธรรมจากรัฐบาลโชกุนอยู่เสมอ ส่วนแคว้นโทสะก็ไม่พอใจที่ไดเมียวที่ปกครองแคว้นเป็นคนของรัฐบาลโชกุน
ขบวนการซนโนโจอิต่อต้านรัฐบาลโชกุนอย่างเป็นทางการในปี 1863 โดยได้รับการสนับสนุนจากจักรพรรดิโคเม (Komei) กระแสต่อต้านโชกุนเริ่มลุกลามมากขึ้น ทำให้รัฐบาลโชกุนทำการปราบปรามพวกที่แข็งข้อ
ท้ายที่สุดปลายปี 1867 โชกุนโทคุงาวะ โยชิโนบุ (Tokugawa Yoshinobu) ไม่ต้องการให้ทั้งสองฝ่ายเสียเลือดเสียเนื้อไปมากกว่านี้ จึงตัดสินใจลาออกจากตำแหน่งโชกุน และถวายคืนพระราชอำนาจแก่จักรพรรดิเมจิ (Meiji) พระราชโอรสของจักรพรรดิโคเม รัฐบาลโชกุนเอโดะจึงสิ้นสุดลง จักรพรรดิเมจิและราชสำนักเสด็จมาประทับที่เมืองเอโดะที่ต่อมาจะเปลี่ยนชื่อเป็นโตเกียว
แต่ความขัดแย้งทั้งสองฝ่ายยังไม่ยุติจนนำไปสู่สงครามโบะชิง (Boshin War) ในช่วงปี 1868-1869 สงครามจบลงที่ฝ่ายสนับสนุนจักรพรรดิเป็นฝ่ายชนะ เป็นสัญลักษณ์ของจุดจบระบอบโชกุนอย่างเป็นทางการ และเป็นจุดเริ่มต้นของประวัติศาสตร์และยุคสมัยใหม่ของญี่ปุ่น
อ้างอิง
• กรกิจ ดิษฐาน. (2021) ญี่ปุ่น ประวัติศาสตร์แห่งอำนาจ จากเทพเจ้าถึงซามูไร. สำนักพิมพ์ยิปซี
• Britannica. Meiji Restoration. https://www.britannica.com/event/Meiji-Restoration
#HistofunDeluxe
- 5
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
