ประเทศที่นับถือพญานาคในเอเชียตะวันออกไกลก็มี(โดยเฉพาะญี่ปุ่น)
ประเทศญี่ปุ่นเป็นหนึ่งในดินแดนที่รับเอาพระพุทธศาสนาเข้ามาเผยแผ่ในอาณาจักรจนเกิดเป็นนิกายย่อยใหม่แยกออกต่างหากจากมหายานเดิม ไม่ว่าจะเป็นนิกายเวทมนตรยานแบบชิงง็ง หรือนิกายเวทมนตรยานแบบเท็นได รวมถึงนิกายฌาน(เซ็น)ที่เน้นการทำสมาธิให้จิตว่างเพื่อเข้าถึงการหลุดพ้น(เป็นหลักการที่หวนคืนสู่พุทธเถรวาทดั้งเดิม แต่มีธรรมเนียมปฏิบัติเฉพาะตนและยังมีลักษณะบางอย่างของมหายาน คือเน้นการช่วยเหลือสรรพสัตว์ก้าวพ้นวัฏสงสาร)
และแน่นอนว่าความเชื่อเรื่องพญานาคก็ถูกรับผ่านทางคัมภีร์พระไตรปิฎกที่แปลจากภาษาสันสกฤตมาเป็นภาษาจีน และถูกแปลมาเป็นภาษาญี่ปุ่นอีกทอดหนึ่ง โดยในศาสนาพุทธเถรวาทจะถือพญานาคเป็นพุทธารักษ์(Buddharaksha) หรือผู้ปกปักรักษาพระพุทธศาสนา โดยในฝั่งมหายาน(ญี่ปุ่น)มักนิยมเรียกอมนุษย์มีอิทธิฤทธิ์ที่ปกปักรักษาพระธรรมคำสอนและพระพุทธศาสนาว่า "ธรรมบาล" หรือ "บุปโปชุโงะจิน(仏法守護神)"
ธรรมบาล(พุทธารักษ์)ในศาสนาพุทธเถรวาทเรานั้น ไม่ได้เจาะจงจำแนกหน้าที่และกลุ่มก้อนเอาไว้ชัดเจนเท่าใดนัก แต่ในพระไตรปิฎกได้สรุปไว้ค่อนข้างชัดเจนว่าเทพที่เป็นสัมมาทิฏฐิทั้งหมดในศาสนาพุทธนิกายเถรวาทจะถือเป็นธรรมบาลทุกองค์
เคียวโคอะคุจิน เทวาสูรกายเดรัจฉานที่เป็นพญานาคมิจฉาทิฏฐิในตำนานพื้นบ้านของจีนโบราณและญี่ปุ่น(วะโคะคุ)โบราณ คนไทยเดิมมักเรียกว่าเก็งก็อง(ตามภาษาขอม) ถือเป็นปีศาจจำพวกหนึ่ง(เป็นพญานาคชั่วร้าย) คติญี่ปุ่นเชื่อกันว่าเคียวโคอะคุจินเป็นบริวาณของโซริว(相柳（そうりゅう）)เทวาสูรเดรัจฉานอมนุษย์เก้าเศียรที่มีกายเป็นงูใหญ่มหึมา
แต่ในศาสนาพุทธนิกายมหายาน(โดยเฉพาะญี่ปุ่นในลัทธิชิงง็งและเท็นได) จะจำแนกธรรมบาลเอาไว้อย่างชัดเจนว่าเป็นสิ่งมีชีวิตที่ไม่ใช่มนุษย์อันมีด้วยกัน 8 ชนิด(八大護法神/หะฉิไดโงะโฮจิน) ได้แก่ ครุฑ(迦楼羅/คารุระ),เทพ(天/
เท็ง),ยักษ์(夜叉/ยาฉะ,羅刹/ราเซ็ตสึ),คนธรรพ์(金妥柳/ก็งดะริว),มโหรคะ(宇賀の神/อุงะโนะคะมิ),อสูร(悪羅/อะชุระ),กินนร(緊那羅/คินนะระ)และชนิดสุดท้าย คือพวกนาคราช(蛇神/จะจิน)
คนญี่ปุ่นจะเรียกพวกเทพแห่งงูหรือพญานาคว่าจะจิน คำว่า "จะ" เพี้ยนมาจากสำเนียงฮั่นโบราณที่รับมาจากภาษาสันสกฤตโบราณอีกต่อ คาดว่าน่าจะเพี้ยนมาจากคำว่า ภชคะ(บะจะกะ) ที่แปลว่างู(มีอิทธิฤทธิ์) ส่วนคำว่า "จิน" ก็เป็นภาษาฮั่นโบราณที่ออกเสียงว่า "เฉิน" มาก่อน แปลว่าเทพ นั่นเอง จะจิน จึงแปลตรงตัวว่าเทพที่มีกายเป็นอสรพิษนั่นเอง
นอกจากนี้คนญี่ปุ่นโบราณยังรับเอาความเชื่อที่ว่า มีพญานาค(มังกรแบบจีน) 8 ตน คอยรักษาทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาอยู่ โดยรับผ่านคัมภีร์สัทธรรมปุณฑริกสูตร(妙法蓮華経/เมียวโฮเร็งเงะเคียว)ที่ภิกษุจีนแปลมาจากภาษาสันกฤต แล้วถูกภิกษุในญี่ปุ่นแปลเป็นภาษาญี่ปุ่นอีกที โดยปรับเปลี่ยนบุคลาธิษฐานจากพญานาคราชที่มีลักษณะคล้ายงูเห่ายักษ์สวมมงกุฏ(งูใหญ่มีหงอน)ให้กลายมาเป็น "ริว" หรือ "หลง,เล่ง" คือมังกรแบบจีน บางคติก็ปั้นรูปมีสี่ขา บางคติก็ปั้นแบบดั้งเดิมคือไม่มีขาแต่เศียรเป็นแบบมังกรจีน(ไม่ใช่แบบนาคราชแล้ว)
อีกชื่อหนึ่งของพญานาคในภาษาญี่ปุ่นก็คือ "ริวจิน"(竜神・りゅうじん)แปลตรงตัวว่า{เทพงูน้ำ} คำว่าริว ในที่นี้ออกเสียงพ้องกับคำว่า 龍(Ryuu)ที่แปลว่ามังกร(แบบจีน) ซึ่งเพี้ยนมาจากคำว่า "หลง,เล่ง" ในภาษาฮั่น ซึ่งสันนิษฐานว่ามีต้นกำเนิดมาจากคำว่า ราชุล,รชุล(Rajula)ในภาษาบาลี-สันสกฤต ที่แปลว่างูที่อาศัยอยู่ในน้ำ
นั่นก็หมายถึงงูในกลุ่มนาคหรือพญานาคนั่นเอง แม้จะดูเป็นการเชื่อมโยงที่ไม่มีหลักฐานยืนยันชัดเจนนัก แต่ลักษณรูปทางนิรุกติศาสตร์-ภาษา-อักขระวิทยาของคำว่าริวจิน(เล่งเซียน)ก็ใกล้เคียงกับคำว่าราชุล(ราจูลล์)ในภาษาบาลีอย่างเหลือเชื่อ นอกจากนี้ก็มีองค์ริวจินโอหรือเทพโคโมะขุเต็ง(ท้าววิรูปักโข)เป็นราชาผู้ปกครองเหล่านาคราชและมังกรทุกตนในแดนบาดาล
พะคัมบะ หรือ ประกัมพล หรือ พะขังบา เป็นพญานาคโบราณผู้คุ้มครองแคว้นมณีปุระในอินเดีย ตามความเชื่อของชาวมณีปุระผู้นับถือศาสนาสะนามาหิจะยึดถือกันมากว่าพะขังบาเป็นเทพเจ้าภูมิบาลผู้ศักดิ์สิทธิ์ ประสิทธิ์พรอันเลิศเลอให้แก่ผองชน
พญานาคของญี่ปุ่นอาจจะถูกแปลงรูปเป็นมังกรแบบเอเชียตะวันออกจนหมดสิ้นแล้ว แต่ก็มีพญานาคญี่ปุ่นจากต่างถิ่นที่ยังไม่ถูกปรับเปลี่ยนลักษณะไปตามคติกาลเวลาเท่าใดนัก อาทิเช่น พญานาคาจาโมะโย(蛇模様/Jamosayo)หรือนาคาประกัมพล(กัมพลอัสดรนาค) เป็นพญานาคผู้คุ้มครองแคว้นมณีปุระในประเทศอินเดีย และเป็นหนึ่งในเทพองค์หนึ่งของศาสนาสะนามะหิอีกด้วย ลักษณะตามคติญี่ปุ่น พญานาคประกัมพล(หรือ พะคัมบะ ในสำเนียงญี่ปุ่นและมณีปุระ)จะมีหงอนสีแดงฉาน ตาแดงก่ำ เกล็ดสีเขียวมรกต แทบไม่ต่างกับพญานาคของเมืองมณีปุระและของไทย
ในตอนตอนต่อไปผมจะพาทุกคนไปรู้จักกับประวัติของพญานาคตนอื่นๆในคติญี่ปุ่นให้มากขึ้น รับรองว่าอ่านเพลินอ่านสนุกอย่างแน่นอนครับ (บทความนี้เขียนโดยแอดมินนาโค แห่งเพจเฟซบุ๊ค "ธรรมะแฟนตาซี" สามารถคัดลอกไปเผยแพร่เป็นวิทยาทานได้เลยโดยไม่ต้องขออนุญาต แต่ขอให้ใส่เครดิตแก่เฟซบุ๊คเพจ "ธรรมะแฟนตาซี" ด้วยนะครับเพื่อจะได้ไม่เข้าข่ายละเมิดลิขสิทธิ์บทความ)
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
