การล่มสลายของ “จักรวรรดิมองโกล (Mongol Empire)”
“จักรวรรดิมองโกล (Mongol Empire)” คือดินแดนที่กว้างใหญ่และทรงอำนาจที่สุดแห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์โลก และยิ่งใหญ่ได้จากการที่ “เจงกิสข่าน (Genghis Khan)” รวบรวมชนเผ่ามองโกลต่างๆ ให้เป็นหนึ่งเดียวได้ในต้นศตวรรษที่ 13
แล้วทำไมวันหนึ่ง จักรวรรดิที่ยิ่งใหญ่แห่งนี้จึงล่มสลาย?
ลองมาหาคำตอบกันครับ
บนที่ราบของมองโกเลีย นักรบหนุ่มนามว่า “เตมูจิน (Temüjin)” เฝ้าฝันถึงการณ์ใหญ่
เตมูจิน หรือภายหลังคือ “เจงกิสข่าน (Genghis Khan)” เกิดมาในครอบครัวนักรบ และความยากลำบากในปฐมวัย ก็ทำให้เตมูจินรู้จักการเอาตัวรอดและมีความเป็นผู้นำสูง
ตั้งแต่วัยเยาว์ เตมูจินต้องพบเจอกับการที่บิดาถูกลอบสังหาร และยังถูกชนเผ่าของตนทรยศหักหลัง ทำให้เตมูจินและครอบครัวต้องมีชีวิตที่ยากแค้น
เจงกิสข่าน (Genghis Khan)
แต่ด้วยความสามารถเฉพาะตัว กลยุทธ์การศึกและการรบที่ห้าวหาญของเตมูจิน ทำให้เตมูจินสามารถรวบรวมชนเผ่าเร่ร่อนต่างๆ ให้อยู่ใต้อำนาจของตนได้ในปีค.ศ.1206 (พ.ศ.1749) ทำให้เตมูจินได้รับการขนานนามว่า “เจงกิสข่าน (Genghis Khan)” ซึ่งแปลว่า “ผู้ปกครองทุกสรรพสิ่ง“
และนี่คือจุดกำเนิดของจักรวรรดิมองโกล
ถึงแม้ภาพลักษณ์ของเจงกิสข่าน คือแม่ทัพที่โหดเหี้ยม เข่นฆ่าผู้คนได้อย่างเลือดเย็น หากแต่อันที่จริงไม่ได้มีแค่นั้น
เจงกิสข่านเป็นนักการทหารที่ปราดเปรื่อง สามารถสร้างกองทัพที่ยิ่งใหญ่ มีทหารม้าที่ยอดเยี่ยม และมีพลเกาทัณฑ์ที่แม่นราวจับวาง สามารถพิชิตศัตรูได้ทั่วแคว้น แม้แต่กองทัพที่มีขนาดใหญ่กว่า ก็ล้วนแต่เกรงกองทัพมองโกล
ดินแดนของจักรวรรดิมองโกลทอดยาวข้ามเอเชีย กว้างใหญ่ไพศาล หากแต่มองโกลนั้นไม่ใช่เพียงแค่ผู้ทำลาย ป่าเถื่อนเท่านั้น หากแต่ยังเป็นนักปกครองที่เก่งกาจ มีการรับระบบการปกครองที่มีประสิทธิภาพ และยังส่งเสริมคนมีความสามารถ การเลื่อนยศนั้นเป็นไปตามผลงานและความสามารถ ไม่ใช่ดูจากชาติกำเนิดหรือความสูงส่งใดๆ ด้วยเหตุผลนี้ทำให้ประชาชนในดินแดนที่มองโกลเข้าปกครองรู้สึกชื่นชอบ และสมัครเข้าทำงานในกองทัพมองโกลเพื่อหวังจะเลื่อนสถานะทางสังคม
ช่วงเวลาแห่งความสงบสุขนี้ เป็นที่รู้จักในนาม “แพ็กซ์ มองโกเลีย (Pax Mongolica)” เป็นช่วงเวลาที่รุ่งเรือง มีการค้าและแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรม และมีระบบการติดต่อสื่อสารที่สะดวกทั่วยูเรเซีย
เส้นทางการค้าต่างๆ ล้วนคึกคัก สินค้าต่างๆ เช่น ผ้าไหมและเครื่องเทศ ต่างเข้ามาอย่างต่อเนื่อง ตะวันออกและตะวันตกเชื่อมต่อกันอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน
หากแต่ความรุ่งเรืองเหล่านี้ก็ต้องมาถึงจุดสิ้นสุด เมื่อความตายของเจงกิสข่านมาเยือน
เจงกิสข่านเสียชีวิตในปีค.ศ.1227 (พ.ศ.1770) และกลายเป็นจุดผันแปรของจักรวรรดิมองโกล
ถึงแม้ว่าจักรวรรดิมองโกลจะไม่ล่มสลายในทันที หากแต่ความตายของเจงกิสข่านก็เป็นเหมือนจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ต่างๆ ที่จะนำไปสู่ความล่มสลายในเวลาต่อมา
ในไม่ช้า เหล่าลูกหลานของเจงกิสข่านก็ขัดแย้งกัน แย่งชิงอำนาจ เกิดความวุ่นวายต่างๆ ในสมัยต่อๆ มา จนเมื่อถึงยุคของ “กุบไลข่าน (Kublai Khan)” หลานของเจงกิสข่านซึ่งขึ้นสู่อำนาจในปีค.ศ.1260 (พ.ศ.1803) ได้มีนโยบายที่จะหลีกเลี่ยงความรุนแรงดังเช่นสมัยที่ผ่านๆ มา และตั้งใจจะปกครองแผ่นดินด้วยความมั่นคงและฟื้นฟูเศรษฐกิจ
กุบไลข่าน (Kublai Khan)
แต่กุบไลข่านนั้นเป็นผู้นิยมวัฒนธรรมจีนอย่างมาก และได้ย้ายเมืองหลวงไปยังแผ่นดินจีน ตั้งตนเป็นจักรพรรดิ ก่อตั้งราชวงศ์หยวน
การที่กุบไลข่านชื่นชอบวัฒนธรรมจีนจนถึงขั้นนำมาปรับใช้ในราชสำนัก สร้างความไม่พอใจให้ขุนนางมองโกลเดิมบางส่วน ซึ่งหลายคนก็อยากกลับไปในสมัยที่เจงกิสข่านปกครอง
แต่ถึงอย่างนั้น กุบไลข่านก็ยังส่งเสริมการปฏิรูปที่นำความเจริญด้านต่างๆ มาสู่แผ่นดิน มีการแนะนำวิทยาการใหม่ๆ หลายด้าน และยังมีการเผยแพร่วัฒนธรรมออกไปอย่างกว้างไกล มีการจัดทำตัวอักษรที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย มีการใช้เงินกระดาษเพื่อให้การค้ากับตะวันตกนั้นง่ายดายขึ้น และมีการลงทุนในด้านการศึกษา ศิลปะ และวิทยาศาสตร์
หากแต่กุบไลข่านก็ไม่มีบารมีหรืออำนาจเบ็ดเสร็จเด็ดขาดดังที่เจงกิสข่าน ผู้เป็นปู่ของตนมี
จักรวรรดิมองโกลได้แตกออกเป็นขั้วอำนาจต่างๆ ซึ่งต่างก็แย่งชิงอำนาจ และถึงแม้กุบไลข่านจะมีอำนาจควบคุมดินแดนส่วนใหญ่ในจีนและมองโกเลีย แต่พื้นที่อื่นๆ นั้นล้วนแต่อ่อนแอและไม่สงบ
นอกจากนั้น ความพยายามจะบุกญี่ปุ่นของกุบไลข่านก็ล้มเหลว
กุบไลข่านได้พยายามจะบุกเข้าตีญี่ปุ่นถึงสองครั้ง ครั้งแรกในปีค.ศ.1274 (พ.ศ.1817) และอีกครั้งในปีค.ศ.1281 (พ.ศ.1824) หากแต่ก็ต้องล้มเหลวทั้งสองครั้งเนื่องจากดินฟ้าอากาศไม่เป็นใจ
ความล้มเหลวทั้งสองครั้งผลาญทั้งเงิน ทั้งทรัพยากรไปมหาศาล ทำให้กุบไลข่านจำเป็นต้องขึ้นภาษี ทำให้ชาวจีนต่างไม่พอใจ ลุกฮือขึ้นก่อการกบฏ
และเมื่อสิ้นกุบไลข่านในปีค.ศ.1294 (พ.ศ.1837) จักรวรรดิมองโกลก็ใกล้จะแตกสลายเต็มที
หลังสิ้นกุบไลข่าน ผู้นำคนต่อๆ มาล้วนแต่อ่อนแอ ไม่สามารถปกครองได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีปัญหาทั้งภายนอกและภายใน
รัฐบาลของราชวงศ์หยวนก็ได้ชื่อว่าเป็นรัฐบาลที่มีการโกงกินมหาศาล มีการขูดรีดภาษีราษฎร สร้างความไม่พอใจแก่ผู้คน ทำให้เกิดการลุกฮือขึ้นก่อกบฏของเหล่าชาวนาชาวไร่ และการณ์เช่นนี้ก็ดำเนินไปเรื่อยๆ จนถึงปีค.ศ.1368 (พ.ศ.1911) เมื่อราชวงศ์หยวนถูกล้มล้าง และได้เกิดราชวงศ์ใหม่ นั่นคือราชวงศ์หมิง
และนี่คือจุดจบของอำนาจมองโกลในแผ่นดินจีน
ส่วนดินแดนต่างๆ ซึ่งเคยเป็นของมองโกล ก็ล้วนแต่ล่มสลายในเวลาต่อมา และเมื่อถึงช่วงกลางศตวรรษที่ 15 จักรวรรดิมองโกลก็ได้สิ้นสลายลงอย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาด ดินแดนต่างๆ ล้วนถูกแบ่งออกเป็นดินแดนใต้อำนาจของหลายๆ กลุ่ม
และนี่ก็คือจุดจบของจักรวรรดิมองโกล อาณาจักรที่ได้ชื่อว่ายิ่งใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์โลก
- 6
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
