Blockdit Logo (Mobile)
เปิดม่านประวัติศาสตร์ | History unveiled
•
10 ธ.ค. 2024 เวลา 10:00 • ประวัติศาสตร์

จุดเริ่มต้นและโครงสร้างของอารยธรรมโมเฮนโจดาโร

ในดินแดนอันกว้างใหญ่ของลุ่มแม่น้ำสินธุ ซึ่งตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของชมพูทวีป อารยธรรมโบราณที่ยิ่งใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งได้ถือกำเนิดขึ้นเมื่อประมาณ 2600 ปีก่อนคริสต์ศักราช นั่นคือ “อารยธรรมลุ่มแม่น้ำสินธุ” (Indus Valley Civilization) และหนึ่งในศูนย์กลางที่สำคัญที่สุดของอารยธรรมนี้คือ “โมเฮนโจดาโร” เมืองที่เต็มไปด้วยนวัตกรรมล้ำสมัย โครงสร้างเมืองอันเป็นระบบ และหลักฐานทางวัฒนธรรมที่แสดงถึงความก้าวหน้าของมนุษย์ในยุคโบราณ
ลุ่มแม่น้ำสินธุ: แหล่งกำเนิดแห่งชีวิต
ต้นกำเนิดของอารยธรรมโมเฮนโจดาโรเชื่อมโยงกับความอุดมสมบูรณ์ของลุ่มแม่น้ำสินธุ แม่น้ำสายนี้เป็นแหล่งน้ำที่เอื้อต่อการเพาะปลูกและการเลี้ยงชีพของชุมชนยุคแรกเริ่ม ด้วยระบบชลประทานที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ และพื้นที่บริเวณนี้ยังมีอากาศที่เหมาะสมสำหรับการเพาะปลูกข้าวสาลี ข้าวบาร์เลย์ และพืชตระกูลถั่ว
โมเฮนโจ-ดาโร
ในช่วงแรก ชุมชนเล็ก ๆ ได้เริ่มตั้งถิ่นฐานในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำสินธุ ซึ่งต่อมาได้พัฒนาเป็นเมืองใหญ่ที่มีโครงสร้างสถาปัตยกรรมซับซ้อน เช่น โมเฮนโจดาโร เมืองนี้ตั้งอยู่ในพื้นที่ที่ปัจจุบันคือแคว้นสินธุ (Sindh) ของประเทศปากีสถาน
โครงสร้างเมืองที่ล้ำสมัย
โมเฮนโจดาโรไม่ได้เป็นเพียงที่อยู่อาศัยของประชากรธรรมดา แต่ยังสะท้อนถึงความรู้ทางวิศวกรรมและการจัดการเมืองอย่างล้ำสมัย เมืองนี้ได้รับการออกแบบด้วยระบบตาราง (Grid System) ถนนทุกเส้นถูกวางอย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย กว้างและตรง เพื่อรองรับการสัญจรและการระบายน้ำ
ผังเมืองแบบตาราง
บ้านเรือนในโมเฮนโจดาโรสร้างจากอิฐอบไฟ ซึ่งเป็นนวัตกรรมที่ช่วยให้อาคารคงทนต่อสภาพอากาศ หลายบ้านมีบ่อน้ำส่วนตัว ห้องน้ำในตัว และระบบท่อระบายน้ำที่เชื่อมต่อไปยังถนนใหญ่ ท่อระบายน้ำของเมืองนี้มีฝาปิดเพื่อป้องกันกลิ่นและสิ่งสกปรก เป็นระบบสุขาภิบาลที่ล้ำหน้าสำหรับยุคสมัยนั้น
การแบ่งเขตพื้นที่ภายในเมือง
โมเฮนโจดาโรมีการแบ่งเขตพื้นที่อย่างชัดเจนระหว่างพื้นที่ป้อมปราการ (Citadel) และเขตเมืองล่าง (Lower Town)
1. เขตป้อมปราการ
ตั้งอยู่ในพื้นที่สูง มีลักษณะเป็นเนินดินที่เสริมความมั่นคงด้วยกำแพงอิฐ เขตนี้เป็นที่ตั้งของอาคารสำคัญ เช่น บ่ออาบน้ำขนาดใหญ่ (Great Bath) ซึ่งอาจใช้สำหรับพิธีกรรมหรือการชำระล้างทางศาสนา นอกจากนี้ยังมีห้องโถงประชุมและคลังเก็บสินค้าที่บ่งบอกถึงการจัดการทรัพยากรที่มีระบบ
2. เขตเมืองล่าง
เป็นที่อยู่อาศัยของประชากรทั่วไป มีถนนและตรอกซอกซอยที่เชื่อมโยงกันอย่างเป็นระเบียบ บ้านในเขตนี้มีลักษณะเป็นอาคารสองชั้นหรือสามชั้น โดยมักมีลานกลางบ้าน (Courtyard) สำหรับกิจกรรมในครัวเรือน
การแบ่งเขต
หลักฐานทางโบราณคดี: การค้นพบโมเฮนโจดาโร
โมเฮนโจดาโรถูกค้นพบครั้งแรกในปี ค.ศ. 1922 โดยนักโบราณคดีชาวอินเดียชื่อ รากห์ฮัลดาส บันเนอจี (R.D. Banerji) การขุดค้นทำให้โลกได้รู้จักเมืองที่เต็มไปด้วยสิ่งปลูกสร้างอันล้ำสมัย เช่น ระบบน้ำเสียที่ทันสมัย บ้านเรือนที่มีโครงสร้างแข็งแรง และตราประทับที่บ่งบอกถึงวัฒนธรรมอันซับซ้อน
รากห์ฮัลดาส บันเนอจี
ตราประทับที่พบในโมเฮนโจดาโรมักมีรูปสัตว์ เช่น กระทิง เสือ และช้าง พร้อมด้วยสัญลักษณ์ที่เชื่อว่าเป็นภาษาเขียนของชาวสินธุ แม้จนถึงปัจจุบัน ภาษาดังกล่าวยังไม่ได้รับการถอดความอย่างสมบูรณ์ แต่ตราประทับเหล่านี้บ่งบอกถึงการใช้สัญลักษณ์เพื่อแสดงความเป็นเจ้าของหรือเพื่อการค้า
ระบบการค้าและเศรษฐกิจ
โมเฮนโจดาโรเป็นศูนย์กลางการค้าที่สำคัญของภูมิภาคลุ่มแม่น้ำสินธุ โดยมีเครือข่ายการค้ากว้างไกลที่เชื่อมโยงกับอารยธรรมอื่น ๆ เช่น เมโสโปเตเมีย หลักฐานการค้าพบในรูปของสินค้าหัตถกรรม เช่น ลูกปัดที่ทำจากหินคาร์เนเลียน และตราประทับที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนสินค้า
ทรัพยากรสำคัญของเมืองได้แก่ ทองแดง สำริด และหินล้ำค่า ซึ่งถูกนำมาใช้ในการผลิตเครื่องประดับและอุปกรณ์ในชีวิตประจำวัน นอกจากนี้ ชาวโมเฮนโจดาโรยังมีความเชี่ยวชาญในงานฝีมือ เช่น การทำเครื่องปั้นดินเผาและการทอผ้า
ความล้ำหน้าทางเทคโนโลยีและวัฒนธรรม
โมเฮนโจดาโรสะท้อนถึงความล้ำหน้าของมนุษย์ในยุคโบราณ ไม่เพียงแค่ในแง่ของโครงสร้างเมืองและระบบสาธารณูปโภค แต่ยังรวมถึงวิถีชีวิตที่เน้นความสะดวกสบายและการจัดการอย่างมีระบบ ชาวเมืองดูเหมือนจะให้ความสำคัญกับความเป็นระเบียบ ความสะอาด และความปลอดภัยในชีวิตประจำวัน
งานศิลปะที่ค้นพบในโมเฮนโจดาโร เช่น รูปปั้นนักเต้นหญิงและประติมากรรมรูปชายที่นั่งไขว่ห้างในท่าโยคะ บ่งบอกถึงความสนใจในความงามและการแสดงออกทางวัฒนธรรม
บทสรุป
จุดเริ่มต้นของอารยธรรมโมเฮนโจดาโรคือเรื่องราวของมนุษย์ที่ปรับตัวและพัฒนาชีวิตให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมที่ตนเองอาศัยอยู่ โครงสร้างเมืองที่ล้ำหน้าและระบบการจัดการทรัพยากรของโมเฮนโจดาโรยังคงเป็นตัวอย่างที่น่าศึกษาในยุคปัจจุบัน
โมเฮนโจดาโรไม่ได้เป็นเพียงเมืองโบราณ แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของความคิดสร้างสรรค์และความสามารถของมนุษย์ในการสร้างสังคมที่มีความเจริญและมีระเบียบ เมืองนี้ยังคงเป็นเครื่องเตือนใจว่า แม้เราจะมีเทคโนโลยีที่ก้าวล้ำแค่ไหน แต่ความสมดุลระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติยังคงเป็นปัจจัยสำคัญต่อการอยู่รอดและความยั่งยืนของอารยธรรม
แหล่งข้อมูล
โฆษณา