25 ก.พ. เวลา 02:16 • ประวัติศาสตร์

Paganism คืออะไร? ศาสนาโบราณและเพเกินยุคใหม่

Paganism หรือ "เพเกิน" เป็นคำที่มีรากฐานมาจากภาษาละติน "paganus" ซึ่งในอดีตใช้เรียกผู้ที่นับถือศาสนาแบบดั้งเดิมที่ไม่ใช่ศาสนาอับราฮัม (ศาสนายูดาย คริสต์ และอิสลาม) คำนี้ถูกใช้ในเชิงลบโดยชาวคริสต์ยุคแรกเพื่ออ้างถึงผู้ที่ยังคงบูชาเทพเจ้าโบราณ อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบัน "Paganism" ได้รับการยอมรับและนิยามใหม่โดยกลุ่มผู้ศรัทธาที่ฟื้นฟูความเชื่อเก่าแก่ให้กลับมามีบทบาทอีกครั้ง
Paganism โบราณหมายถึงความเชื่อและพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับการบูชาเทพเจ้าหลายองค์ (Polytheism) ซึ่งพบได้ในอารยธรรมโบราณ เช่น กรีก โรมัน นอร์ส อียิปต์ และเซลติก โดยมีลักษณะเด่นคือการเคารพธรรมชาติและพลังจักรวาล ตัวอย่างเช่น
  • ศาสนาเซลติก – บูชาเทพเจ้าอย่าง Cernunnos และ Brigid
  • ศาสนานอร์ส – เคารพเทพเจ้าโอดิน ธอร์ และเฟรยา
  • ศาสนาอียิปต์โบราณ – นับถือเทพอย่างรา อานูบิส และไอซิส
  • ศาสนากรีก-โรมัน – เทพเจ้าซุส อะโฟรไดท์ และมาร์ส
Paganism ยุคใหม่ หรือ Neopaganism เป็นขบวนการฟื้นฟูความเชื่อโบราณและปรับใช้ในยุคปัจจุบัน ตัวอย่างที่โดดเด่น ได้แก่:
  • Wicca – ความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับเวทมนตร์ เทพีคู่ (Goddess & God) และวงล้อแห่งปี (Wheel of the Year)
  • Druidry – ศาสนาแบบเซลติกที่ให้ความสำคัญกับธรรมชาติและจิตวิญญาณแห่งต้นไม้
  • Heathenry – การฟื้นฟูศาสนานอร์ส เช่น Ásatrú ซึ่งบูชาเทพโอดิน ธอร์ และเฟรยา
  • Hermeticism – ศาสนาที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาความลี้ลับ การเล่นแร่แปรธาตุ และเวทมนตร์พิธีกรรม
คำว่า Paganism ถูกใช้ครั้งแรกในศตวรรษที่ 4 โดยชาวคริสต์ในจักรวรรดิโรมันเพื่อระบุผู้ที่ไม่ได้เป็นคริสต์หรือยิว มีความหมายว่า "ชาวชนบท" ซึ่งสื่อถึงผู้ที่ยังยึดมั่นในความเชื่อโบราณแทนที่จะรับเอาศาสนาคริสต์
ในยุคกลาง คำว่า Paganism ยังคงมีความหมายเชิงลบ และใช้เรียกผู้ที่ไม่ได้นับถือศาสนาอับราฮัม อย่างไรก็ตาม ในศตวรรษที่ 20 กลุ่มที่ปฏิเสธศาสนากระแสหลักเริ่มหันกลับมาใช้คำนี้ใหม่ในเชิงบวก และเกิดขบวนการ Neopaganism ขึ้น โดยพยายามเชื่อมโยงกับธรรมชาติและจิตวิญญาณของบรรพบุรุษ
ปัจจุบันมีผู้ที่นับถือ Paganism อยู่ทั่วโลก โดยมักให้ความสำคัญกับจิตวิญญาณ ธรรมชาติ พิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับฤดูกาล และความเชื่อในพลังจักรวาล ในหลายประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกาและยุโรป มีองค์กรที่สนับสนุน Paganism และจัดพิธีกรรมอย่างเปิดเผย
นอกจากนี้ ศาสนา Paganism ยังได้รับความนิยมมากขึ้นในกลุ่มนักสิ่งแวดล้อมและนักเคลื่อนไหวทางสังคม โดยเฉพาะในแง่ของการอนุรักษ์ธรรมชาติและการฟื้นฟูแนวคิดสตรีนิยม ซึ่งมองว่าเทพีใน Paganism เป็นสัญลักษณ์ของพลังแห่งผู้หญิงและธรรมชาติ
โฆษณา