Blockdit Logo (Mobile)
Pamellia Talk: Economic and Lifestyle
•
9 มี.ค. เวลา 09:57 • ข่าวรอบโลก

EP 56 มุมมองของจีนและสหรัฐฯ ต่อท่าเรือแหลมฉบัง 2030: การแข่งขันทางยุทธศาสตร์บนเส้นทางเศรษฐกิจโลก

การลงทุนท่าเรือแหลมฉบังเฟส 3 ภายใต้ภูมิรัฐศาสตร์โลกผันผวน
ท่าเรือแหลมฉบังเฟส 3 เป็นโครงการลงทุนมูลค่า 2.4 แสนล้านบาท (กระทรวงคมนาคมไทย, 2566) เพื่อยกระดับเป็น ท่าเรืออัจฉริยะ (Smart Port) แห่งแรกของไทย ภายใต้วิสัยทัศน์ "Gateway to ASEAN" โดยตั้งเป้าขยายกำลังการขนส่งเป็น 18.1 ล้าน TEU ต่อปี ภายในปี 2030 (รายงาน EEC, 2566)
4
การกลับมาของโดนัลด์ ทรัมป์ ในตำแหน่งประธานาธิบดีสหรัฐฯ ปี 2024 ส่งผลให้ภูมิทัศน์การค้าโลกเสี่ยงต่อความขัดแย้งระหว่างสหรัฐฯ-จีน มากขึ้น รัฐบาลไทยจึงต้องออกแบบยุทธศาสตร์ท่าเรือให้สอดคล้องกับความไม่แน่นอนนี้ โดยมุ่งใช้เทคโนโลยีและสร้างสมดุลอำนาจ (Balance of Power)
การขยายอิทธิพลของจีนและรัสเซียในเมียนมา
  • ●
    จีนกับท่าเรือน้ำลึกเจ้าก์ผิ่ว รัฐยะไข่ จีนทุ่มทุน 1.3 พันล้านดอลลาร์ ในท่าเรือยะไข่ ผ่าน Belt and Road Initiative (BRI) เพื่อสร้างเส้นทางขนส่งพลังงานจากยูนนานสู่ทะเลอันดามัน และลดการพึ่งพาช่องแคบมะละกา โครงการนี้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ "ห่วงโซ่ไข่มุก" (String of Pearls) ที่ขยายอิทธิพลทางทหารและเศรษฐกิจในมหาสมุทรอินเดีย
  • ●
    รัสเซียกับท่าเรือทวาย กำลังมีการเจรจาลงทุน 2 พันล้านดอลลาร์ ผ่านบริษัท Rosneft เพื่อพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานท่าเรือทวาย และขนส่งพลังงานสู่ตลาดอาเซียน การลงทุนนี้เป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์ "Look East" ของรัสเซีย เพื่อลดผลกระทบจากมาตรการคว่ำบาตรตะวันตกหลังวิกฤตยูเครน
1
ความเสี่ยงต่อไทย: การพัฒนาท่าเรือในเมียนมาอาจดึงเส้นทางเดินเรือหลักจากอ่าวไทยสู่ทะเลอันดามัน ส่งผลให้รายได้ท่าเรือแหลมฉบังลดลง 7-10% ภายในปี 2030 (ศูนย์วิจัยการขนส่งและโลจิสติกส์ไทย, 2567)
3
มุมมองทางภูมิรัฐศาสตร์: ความท้าทายและความมั่นคงของไทย
แม้ท่าเรือแหลมฉบังจะตั้งอยู่ในจุดยุทธศาสตร์ของอ่าวไทย แต่การแข่งขันระหว่างจีน-สหรัฐฯ และการขยายอิทธิพลของรัสเซียในเมียนมา ทำให้ไทยต้องเร่งปรับตัว โดยเฉพาะประเด็นต่อไปนี้
1
  • 1.
    เศรษฐกิจ: หากเกิดความขัดแย้งในทะเลจีนใต้หรือช่องแคบไต้หวัน อาจกระทบห่วงโซ่อุปทานโลก และลดปริมาณเรือขนส่งสินค้าเข้าท่าเรือแหลมฉบัง
  • 2.
    ความมั่นคง: จีนและสหรัฐฯ อาจใช้ท่าเรือแหลมฉบังเป็นพื้นที่แทรกแซงทางภูมิรัฐศาสตร์ เช่น การล็อบบี้ให้ไทยเข้าร่วมพันธมิตรทางทหาร หรือจำกัดการใช้เทคโนโลยีจากคู่แข่ง
  • 3.
    ข้อเสนอเชิงนโยบาย: กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศไทยเสนอให้ไทยใช้ยุทธศาสตร์ Multi-Alignment สร้างความร่วมมือกับทุกฝ่าย โดยไม่เลือกข้าง
1
ต้นแบบท่าเรือเซี่ยงไฮ้: บทเรียนสู่การพัฒนาของไทย
ท่าเรือเซี่ยงไฮ้ของจีนครองอันดับ 1 โลกจาก World Shipping Council ต่อเนื่อง 12 ปี เนื่องจากใช้เทคโนโลยี Automated Terminal และระบบ Digital Twin ในการบริหารจัดการ (รายงาน World Shipping Council, 2566) ไทยนำแนวทางนี้มาประยุกต์ในท่าเรือแหลมฉบังเฟส 3
2
  • 1.
    ระบบบริหารจัดการอัจฉริยะ (Smart Port Management System): โดยใช้ IoT และ AI ควบคุมการขนส่งผ่านเซนเซอร์ 5,000 จุด รวมถึงช่วยลดเวลารอคอยของเรือจาก 12 ชั่วโมงเหลือ 4 ชั่วโมง
  • 2.
    ระบบ AGV (Automated Guided Vehicles): รถขนส่งตู้สินค้าไร้คนขับ 50 คัน จากสถาบันวิจัยเทคโนโลยีอุตสาหกรรม
  • 3.
    E-Gate และ OCR: กรมศุลกากรไทยติดตั้งระบบสแกนใบหน้าและเอกสารอัตโนมัติ ลดเวลาดำเนินการจาก 15 นาทีเหลือ 2 นาที
อย่างไรก็ตาม ไทยยังขาดแคลนแรงงานฝีมือและกฎหมายรองรับการดำเนินงานดิจิทัล เมื่อเทียบกับจีน
1
มุมมองสหรัฐฯ และจีนต่อท่าเรือแหลมฉบัง 2030
  • ●
    จีน: มองแหลมฉบังเป็น จุดยุทธศาสตร์ของ BRI เพื่อเชื่อมโยงเครือข่ายท่าเรือจีนในอาเซียน และลดการพึ่งพาช่องแคบมะละกา โดยเสนอเงินกู้ดอกเบี้ยต่ำผ่านธนาคาร China EXIM Bank
  • ●
    สหรัฐฯ: มุ่งผลักดันแหลมฉบังเป็นส่วนหนึ่งของ Indo-Pacific Economic Framework (IPEF) เพื่อสร้างห่วงโซ่อุปทานทางเลือกที่ปราศจากการควบคุมของจีน โดยเสนอความร่วมมือด้านพลังงานสะอาดและระบบความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์
ความท้าทายของไทย: การรักษาสมดุลระหว่างสองมหาอำนาจ โดยเฉพาะการไม่ให้ท่าเรือแหลมฉบังตกเป็นเครื่องมือในสงครามเทคโนโลยี เช่น การห้ามใช้ระบบ 5G ของ Huawei หรือการกีดกันสินค้าจีน
3
ทางรอดของไทยบนเส้นทาง 2030
ท่าเรือแหลมฉบังเฟส 3 คือ เครื่องพิสูจน์ศักยภาพรัฐไทย ในการใช้เทคโนโลยีและเจรจาทางการทูตเพื่ออยู่รอดท่ามกลางการแข่งขันจีน-สหรัฐฯ ตามข้อมูลหน่วยงานรัฐไทย กลยุทธ์สำคัญมี 3 ประการ:
  • 1.
    เร่งพัฒนาท่าเรืออัจฉริยะ ด้วยเทคโนโลยี IoT และ AI สนับสนุนโดย EEC
  • 2.
    สร้างพันธมิตรหลากหลาย ผ่านกรอบ ASEAN และการเจรจาเขตการค้าเสรี (FTA)
  • 3.
    ออกกฎหมายรองรับดิจิทัล เช่น พ.ร.บ. ท่าเรือดิจิทัล
หากดำเนินการได้ตามแผน ไทยจะก้าวขึ้นเป็น ศูนย์กลางโลจิสติกส์ดิจิทัลของอาเซียน ได้ทัดเทียมมหาอำนาจ แม้ต้องเผชิญกับความไม่แน่นอนของภูมิรัฐศาสตร์โลก
2
Econ Insight: ศัพท์เศรษฐศาสตร์
Indo-Pacific Economic Framework (IPEF) – กรอบเศรษฐกิจอินโด-แปซิฟิก: กรอบความร่วมมือเศรษฐกิจที่สหรัฐฯ นำเสนอ เพื่อสร้างมาตรฐานการค้า ห่วงโซ่อุปทาน และพลังงานสะอาดในภูมิภาคอินโด-แปซิฟิก แข่งขันกับอิทธิพลจีน
Smart Port – ท่าเรืออัจฉริยะ: ท่าเรือที่ใช้เทคโนโลยีดิจิทัล (IoT, AI, ระบบอัตโนมัติ) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการ ลดต้นทุน และลดการใช้ทรัพยากร
Balance of Power – สมดุลอำนาจ: ยุทธศาสตร์ทางการเมืองและเศรษฐกิจที่ประเทศขนาดกลางสร้างความสัมพันธ์กับหลายมหาอำนาจ เพื่อป้องกันการถูกครอบงำโดยฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
Logistics Performance Index (LPI) – ดัชนีประสิทธิภาพโลจิสติกส์: ดัชนีจัดอันดับโดยธนาคารโลก วัดศักยภาพระบบโลจิสติกส์ของประเทศ ผ่านเกณฑ์ เช่น ค่าขนส่ง ความรวดเร็ว และโครงสร้างพื้นฐาน
โฆษณา