11 พ.ค. เวลา 11:00 • ประวัติศาสตร์

• ทำไมสเปน-โปรตุเกสไม่รวมกันเป็นประเทศเดียว?

ทุกคนเคยสงสัยหรือไม่หรือว่า ทำไมโปรตุเกสกับสเปน ถึงไม่ได้รวมกันเป็นประเทศเดียว ทั้ง ๆ ที่ทั้งสองชาตินี้ มีวัฒนธรรม วิถีชีวิต ภาษา รวมไปถึงเรื่องราวต่าง ๆ ที่มีความคล้ายคลึงกัน (ที่สำคัญทั้งสองยังมีอาณาเขตติดกันอีกด้วย)
1
โดยการที่เราจะมาทำความเข้าใจถึงที่มาของโปรตุเกสและสเปนได้ เราจะต้องรู้จักกับประวัติศาสตร์แบบคร่าว ๆ ของบริเวณคาบสมุทรไอบีเรีย (Iberian peninsula) อันเป็นที่ตั้งของทั้งสองชาตินี้กันก่อน
ย้อนกลับไปในช่วงที่จักรวรรดิโรมันกำลังรุ่งเรืองอยู่นั้น บริเวณพื้นที่คาบสมุทรไอบีเรียก็ได้ตกเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิโรมัน โดยรู้จักกันในนามมณฑลฮิสปาเนีย (Hispania Roman) ซึ่งคำว่า Hispania ก็คือที่มาของชื่อ España รวมถึง Spain นั่นเอง
1
ต่อมาช่วงปลายศตวรรษที่ 5 เมื่อจักรวรรดิโรมันล่มสลายลง ดินแดนคาบสมุทรไอบีเรียก็ตกอยู่ใต้การยึดครองของกลุ่มชนเผ่าเยอรมัน (Germanic Tribes) ที่เรียกว่าชาววิซิกอท (Visigoths)
4
ชาววิซิกอทครองอำนาจอยู่ในคาบสมุทรไอบีเรีย ตั้งแต่ช่วงปลายศตวรรษที่ 5 จนถึงช่วงต้นศตวรรรษที่ 8 จนกระทั่งในราวปี 711 อาณาจักรของชาววิซิกอทก็ถูกรุกรานจากชาวมุสลิมจากแอฟริกาเหนือที่เรียกว่า มัวร์ (Moors) ท้ายที่สุด ชาวมัวร์ก็สามารถยึดครองคาบสมุทรไอบีเรียนได้สำเร็จในราวปี 756
1
เมื่อชาวมัวร์บุกพิชิตคาบสมุทรไอบีเรียได้แล้ว พวกเขาก็ได้สถาปนาอาณาจักรมุสลิมในดินแดนแห่งนี้ขึ้น โดยมีชื่อว่า อัล อันดะลุส (Al Andalus) ซึ่งในเวลาต่อมา อัล อันดะลุส ก็จะพัฒนากลายมาเป็นรัฐกาหลิบแห่งกอร์โดบา (Caliphate of Cordoba) ที่เป็นอาณาจักรมุสลิมที่ยิ่งใหญ่ในคาบสมุทรไอบีเรีย
3
อย่างไรก็ตามการเข้าครอบครองคาบสมุทรไอบีเรียของชาวมุสลิมในครั้งนี้ ก็ได้กลายมาเป็นจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ที่เรียกว่า เรกองกิสตา (Reconquista หรือ Reconquest แปลว่าการยึดคืน)
1
เรกองกิสตาเป็นเหตุการณ์ที่ชาวคริสต์ที่อาศัยอยู่ในคาบสมุทรไอบีเรีย ไม่ยอมรับอำนาจในการปกครองของชาวมุสลิม ชาวคริสต์เหล่านี้จึงได้รวบรวมกำลังต่อสู้ โดยมีเป้าหมายสำคัญ คือการขับไล่ชาวมุสลิมให้ออกไปจากบริเวณคาบสมุทรไอบีเรียให้จงได้
1
สงครามเรกองกิสตาเกิดขึ้นยาวนานกว่า 700 ปี จนสิ้นสุดลงในช่วงปลายศตวรรษที่ 15 เมื่อราชอาณาจักรกรานาดา (Granada) ที่เป็นอาณาจักรของชาวมุสลิมแห่งสุดท้ายในคาบสมุทรไอบีเรียถูกพิชิตลงโดยสเปน
3
กลับมาที่เรื่องของเรากันต่อ โดยในช่วงศตวรรษที่ 8 ซึ่งตรงกับช่วงของเรกองกิสตา ชาวคริสต์ก็สามารถยึดครองดินแดนทางตอนเหนือของคาบสมุทรไอบีเรียได้สำเร็จ หลังจากนั้นจึงได้มีการสถาปนาราชอาณาจักรของชาวคริสต์แห่งแรกในคาบสมุทรไอบีเรียขึ้น โดยมีชื่อว่า ราชอาณาจักรอัสตูเรียส (Kingdom of Asturias) และในช่วงเวลาที่ราชอาณาจักรอัสตูเรียสครองอำนาจอยู่นี่เอง ที่โปรตุเกสจะได้ถือกำเนิดขึ้นมา
2
ในราวปี 868 บริเวณตะวันตกของราชอาณาจักรอัสตูเรียส ได้มีการสถาปนาแคว้น (County) ขึ้น ซึ่งก็คือแคว้นโปรตุเกส (County of Portugal) ต่อมาในช่วงต้นศตวรรษที่ 10 ราชอาณาจักรอัสตูเรียสก็ได้พัฒนาเป็นราชอาณาจักรลีออน (Kingdom of Leon) ซึ่งแคว้นโปรตุเกสก็อยู่ในสถานะส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรลีออนเช่นกัน
4
จนกระทั่งในปี 1143 โปรตุเกสก็ได้ประกาศแยกตัวจากราชอาณาจักรลีออน ตามสนธิสัญญาซาโมร่า (Treaty of Zamora) จนนำไปสู่สงครามของทั้งสองฝ่าย ท้ายที่สุดชัยชนะก็ตกเป็นของโปรตุเกส นำไปสู่การสถาปนาราชอาณาจักรโปรตุเกส (Kingdom of Portugal)
2
กาลเวลาผ่านไป จนถึงช่วงศตวรรษที่ 15 บริเวณคาบสมุทรไอบีเรีย ก็ประกอบไปด้วยราชอาณาจักรที่สำคัญ ประกอบด้วยราชอาณาจักรโปรตุเกส ราชอาณาจักรกัสติยา (Castile : เกิดจากการรวมบัลลังก์ระหว่างลีออนกับกัสติยา) ราชอาณาจักรนาวาร์ (Navarre) ราชอาณาจักรอารากอน (Aragon) และราชอาณาจักรกรานาดา (Granada) ที่เป็นของชาวมุสลิม
2
แผนที่อาณาจักรในคาบสมุทรไอบีเรียในช่วงปี 1400
และในช่วงปลายศตวรรษที่ 15 ราชอาณาจักรที่ประกอบด้วยกัสติยา (และลีออน) อารากอน นาวาร์ และกรานาดา ก็ได้รวมตัวกันกลายเป็นราชอาณาจักรสเปน (Kingdom of Spain) ทำให้พื้นที่ของคาบสมุทรไอบีเรีย ประกอบไปด้วยสองราชอาณาจักร ก็คือโปรตุเกสและสเปน
2
กระทั่งช่วงปลายศตวรรษที่ 16 ได้เกิดปัญหาภายในโปรตุเกสทั้งสงครามกลางเมือง รวมถึงปัญหาเรื่องการสืบราชบัลลังก์ ทำให้ในปี 1580 สเปนจึงถือโอกาสผนวกยึดครองโปรตุเกสและสถาปนาเป็นสหภาพไอบีเรีย (Iberian Union) โดยที่กษัตริย์ของสเปน จะดำรงสถานะเป็นทั้งกษัตริย์ของสเปนและกษัตริย์ของโปรตุเกส
1
โปรตุเกสกับสเปนรวมตัวกันเป็นสหภาพไอบีเรียยาวนานกว่า 60 ปี ก่อนที่ในท้ายที่สุด โปรตุเกสจะแยกตัวออกจากสเปนในปี 1640 และนับแต่นั้นมา โปรตุเกสกับสเปนก็ไม่ได้รวมตัวกันเป็นประเทศเดียวกันอีกเลย
2
ดังนั้นเราจึงสรุปได้ว่าสาเหตุที่ทำให้โปรตุเกสกับสเปนไม่ได้รวมกันเป็นประเทศเดียวกันนั้น ก็เพราะทั้งสองชาติมีประวัติศาสตร์ที่แยกออกจากกัน และโปรตุเกสก็กลายเป็นอาณาจักร ก่อนหน้าที่จะมีสเปนนานถึง 300 กว่าปีนั่นเอง
4
อ้างอิง
• Portugal. Olá! Hola! – The Complicated History of Portugal and Spain’s Relationship. https://www.portugal.com/history-and-culture/ola-hola-the-complicated-history-of-portugal-and-spains-relationship/
• CliffsNotes. The Separation of Spain and Portugal: A Historical Evolution. https://www.cliffsnotes.com/study-notes/14946041
#HistofunDeluxe
โฆษณา