13 พ.ค. เวลา 12:00 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี

🧬 Semaglutide อาจเป็นความหวังใหม่ในการรักษาโรคตับคั่งไขมัน

ในโลกที่โรคอ้วนและเบาหวานกำลังเพิ่มจำนวนอย่างต่อเนื่อง โรคตับคั่งไขมันที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์กลับกลายเป็นภัยเงียบที่รุนแรงไม่แพ้กัน โดยเฉพาะเมื่อพัฒนาไปสู่ภาวะที่เรียกว่า Metabolic dysfunction-associated steatohepatitis (MASH) หรือชื่อเดิมว่า NASH ซึ่งเป็นภาวะอักเสบของตับร่วมกับไขมันสะสม และอาจลุกลามจนเกิดพังผืด ตับแข็ง หรือแม้กระทั่งมะเร็งตับได้
แต่ในช่วงเวลาที่ผู้ป่วยแทบไม่มีตัวเลือกในการรักษาทางยา กลับมีความหวังใหม่เกิดขึ้นจากยาที่หลายคนรู้จักดีในนามของ Wegovy หรือ Ozempic ยาที่แต่เดิมพัฒนาเพื่อรักษาโรคอ้วนและเบาหวานประเภทที่ 2
🌱 จากการควบคุมน้ำหนัก…สู่การรักษาโรคตับ
ยาทั้งสองตัวนี้มีสารออกฤทธิ์ที่เรียกว่า Semaglutide ซึ่งเลียนแบบฮอร์โมน GLP-1 ในร่างกาย ทำหน้าที่ลดความอยากอาหารและกระตุ้นการหลั่งอินซูลิน ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด แต่เมื่อเร็ว ๆ นี้ นักวิจัยค้นพบว่าสารชนิดนี้อาจมีผลในการชะลอ หรือแม้กระทั่งย้อนกลับพัฒนาการของโรค MASH ได้
ศาสตราจารย์ Philip Newsome จากราชวิทยาลัย King’s College London ประเทศอังกฤษ กล่าวว่า “นี่อาจเป็นพื้นฐานใหม่ในการจัดการโรคชนิดนี้อย่างเป็นระบบ”
จากการทดลองในอดีต ทีมวิจัยของ Newsome พบว่า ผู้ป่วยที่ได้รับการฉีด Semaglutide รายวัน มีปริมาณไขมันในตับและภาวะอักเสบลดลงในอัตราสูงถึง 59% อย่างไรก็ตาม การฉีดสัปดาห์ละครั้งในกลุ่มทดลองเล็ก ๆ กลับไม่พบประสิทธิผลที่ชัดเจน
🧪 การทดลองครั้งใหญ่ เพื่อคำตอบที่ชัดเจน
เพื่อค้นหาคำตอบที่แน่ชัด Newsome และ นายแพทย์ Arun J. Sanyal แห่งมหาวิทยาลัย Virginia Commonwealth University ประเทศสหรัฐฯ ได้ร่วมกันออกแบบการทดลองขนาดใหญ่โดยมีผู้เข้าร่วมถึง 1,195 คน ทุกคนได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น MASH และมีอายุเฉลี่ยประมาณ 56 ปี ค่า BMI เฉลี่ยอยู่ที่ 34.6 และประมาณครึ่งหนึ่งมีภาวะเบาหวานประเภทที่ 2 ร่วมด้วย
ในโครงการนี้ผู้เข้าร่วมจะได้รับการฉีด Semaglutide หรือยาหลอก (placebo) สัปดาห์ละครั้ง โดยขนาดยาที่ใช้เทียบเท่ากับ Wegovy ซึ่งเป็นขนาดที่ใช้จริงในคลินิก นอกจากนี้ ทุกคนยังได้รับคำปรึกษาด้านโภชนาการและการออกกำลังกาย เมื่อผ่านไป 72 สัปดาห์ ทีมวิจัยได้ทำการวิเคราะห์ชิ้นเนื้อตับของผู้เข้าร่วมจำนวน 800 คนแรก (รวมถึง 266 คนที่ได้รับยาหลอก)
ผลที่ได้คือ:
  • 62.9% ของผู้ที่ได้รับ Semaglutide มีไขมันและอาการอักเสบในตับลดลงอย่างชัดเจน
  • กลุ่มยาหลอกลดได้เพียง 34.3%
  • ภาวะพังผืดในตับดีขึ้น 36.8% ในกลุ่มที่ได้รับยา และ 22.4% ในกลุ่มยาหลอก
  • เมื่อรวมสองผลลัพธ์เข้าด้วยกัน พบว่าประมาณ 1 ใน 3 ของกลุ่มที่ได้รับการรักษา มีทั้งการลดไขมันและพังผืดในตับ เทียบกับกลุ่มยาหลอกที่ลดลงเพียง 16.1%
💡 ลดน้ำหนัก…แต่ไม่ใช่ทั้งหมดของคำตอบ
หนึ่งในปัจจัยที่อาจเกี่ยวข้องกับผลลัพธ์คือการลดน้ำหนัก โดยกลุ่มที่ได้รับ Semaglutide มีน้ำหนักลดลงเฉลี่ย 10.5% ของน้ำหนักตัว ขณะที่กลุ่มยาหลอกลดเพียง 2%
แต่ผู้วิจัยก็ยังไม่ปักใจเชื่อว่า “แค่” การลดน้ำหนักคือคำตอบทั้งหมด เพราะผลลัพธ์บางส่วนบ่งชี้ว่า Semaglutide อาจมีบทบาทตรงต่อกระบวนการอักเสบในตับ ซึ่งต้องการการศึกษาต่อไปเพื่อยืนยันกลไกเบื้องหลัง
🧬 การเปลี่ยนแปลงที่รอคอยมานาน
ศาสตราจารย์ Jeffrey Lazarus จากมหาวิทยาลัย CUNY School of Public Health & Health Policy ประเทศสหรัฐฯ กล่าวอย่างชัดเจนว่า “นี่คือข่าวที่ปฏิวัติวงการจริง ๆ”
ก่อนหน้านี้ทางเลือกในการรักษา MASH มีเพียงคำแนะนำเรื่องอาหารและการออกกำลังกาย และเพิ่งมีการอนุมัติยาอีกตัวหนึ่งในสหรัฐอเมริกาเมื่อปีที่แล้ว คือ Resmetirom ซึ่งออกฤทธิ์ต่อการทำงานของตับโดยตรง
การที่ตอนนี้มีทั้ง Resmetirom และ Semaglutide ทำให้ผู้เชี่ยวชาญมองว่าการรักษา MASH กำลังเข้าสู่ยุคใหม่ ยุคที่ “ไม่ต้องเฝ้ารออย่างสิ้นหวังอีกต่อไป”
แม้จะเป็นก้าวที่น่าตื่นเต้น แต่ศาสตราจารย์ Lazarus ย้ำว่า ยาเหล่านี้ไม่ใช่ “ทางลัด” ที่จะแทนที่การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต เช่น การออกกำลังกายและการควบคุมอาหาร แต่ควรถูกใช้ควบคู่กัน เพื่อสร้างผลลัพธ์ที่ยั่งยืน
🧭 บทสรุป: จุดเปลี่ยนของโรคที่ไม่มีทางออก
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาโรคตับคั่งไขมันชนิดรุนแรงเป็นเหมือนโรคไร้ทางรักษา นอกจากการพึ่งพาตัวเองในการลดน้ำหนักและปรับพฤติกรรม วันนี้ผลการวิจัยที่เกี่ยวกับ Semaglutide ได้เปลี่ยนสิ่งนั้นไปอย่างสิ้นเชิง
แม้ยังต้องมีการการศึกษาเพิ่มเติม และยังต้องพิจารณาถึงผลข้างเคียงและความปลอดภัยในระยะยาว แต่การมี "อาวุธทางการแพทย์" เพิ่มเติมสำหรับโรคร้ายที่เคยไร้ทางเลือก ย่อมเป็นสัญญาณแห่งความหวังที่ไม่ควรมองข้าม
โรคตับคั่งไขมันอาจไม่ใช่จุดจบ หากเรามีเครื่องมือที่เหมาะสม และความเข้าใจที่ถูกต้อง
📌 สรุปสั้น ๆ
✅ Wegovy หรือ Ozempic (มีสาร Semaglutide) อาจช่วยรักษาโรคตับคั่งไขมันชนิดรุนแรง (MASH) ได้
✅ ผู้ป่วยที่ได้รับยา มีอาการดีขึ้นทั้งด้านการลดไขมันในตับและพังผืด
✅ ผลลัพธ์ดีกว่ายาหลอกอย่างมีนัยสำคัญ
✅ ยาช่วยลดน้ำหนักได้จริง แต่การออกฤทธิ์กับตับอาจไม่ใช่แค่ผลจากน้ำหนักลด
✅ ถือเป็นความก้าวหน้าใหม่ในโรคที่ไม่เคยมีทางเลือกในการรักษาทางยา
✅ ควรใช้ร่วมกับการปรับพฤติกรรม ไม่ใช่ทดแทนกัน
🔎 แหล่งอ้างอิงเพิ่มเติม
โฆษณา