🧠🐬 โลมาอาจมีระบบภาษาใกล้เคียงกับมนุษย์ในการตั้งคำถามและเตือนภัย
โลมา... สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่อาศัยอยู่ใต้ผิวน้ำ และขึ้นชื่อว่าเป็นหนึ่งในสัตว์ที่ฉลาดที่สุดในโลก แต่คุณเคยสงสัยไหมว่า พวกมัน "สื่อสาร" กันอย่างไร? หรือแม้กระทั่ง... พวกมัน “มีภาษา” เหมือนเราได้หรือเปล่า?
งานวิจัยล่าสุดได้เปิดเผยหลักฐานที่อาจทำให้โลกของการศึกษาภาษาในสัตว์ต้องสะเทือนอีกครั้ง เพราะนักวิทยาศาสตร์ได้พบ “เสียงผิวปาก” (whistles) ที่โลมาใช้สื่อสาร มีลักษณะเฉพาะเจาะจง และดูเหมือนว่าจะมีความหมายร่วมกันในหมู่โลมาหลายตัว บางเสียงอาจเป็นการตั้งคำถาม บางเสียงอาจเป็นสัญญาณเตือนภัย และนี่อาจเป็นหลักฐานสำคัญที่บอกเราว่า... โลมา “สื่อสารแบบมีภาษา” ได้จริง
🎧 เสียงที่มีความหมาย
ในอดีต เราทราบดีว่าโลมาสามารถทำเสียงผิวปากหลากหลายรูปแบบ ซึ่งบ่งบอกข้อมูลต่าง ๆ เช่น อารมณ์ สถานการณ์ หรือการระบุตัวตน (เหมือนชื่อของตัวเอง) โดยที่โลมาภายในฝูงจะเรียนรู้เสียงเฉพาะของกันและกัน สิ่งนี้เราเรียกว่า “เสียงประจำตัว” (signature whistle) แต่เสียงที่นักวิจัยสนใจในครั้งนี้กลับไม่ใช่เสียงประจำตัวเหล่านั้น...
ดร. Laela Sayigh แห่งสถาบัน Woods Hole Oceanographic Institution ในประเทศสหรัฐฯ และทีมของเธอ กำลังศึกษากลุ่มเสียงที่พวกเธอเรียกว่า “เสียงไม่ประจำตัว” (non-signature whistles) ซึ่งไม่ได้ใช้เพื่อบ่งบอกชื่อ แต่ดูเหมือนจะใช้เพื่อแสดง “ข้อความที่เข้าใจกันในกลุ่มโลมา” มากกว่า
🐬 การศึกษาที่ไม่ธรรมดา
การศึกษาว่าเสียงไหนมาจากโลมาตัวไหนในสภาพแวดล้อมทะเลนั้นเป็นเรื่องที่ท้าทายอย่างมาก เพราะน้ำทะเลมีคุณสมบัติที่ทำให้เสียงสะท้อนได้ตลอดเวลาและหลายทิศทาง ทำให้นักวิจัยไม่สามารถระบุตัวตนของผู้ส่งเสียงได้อย่างแม่นยำ
แต่โชคดีที่ ดร. Sayigh และทีมมีแหล่งข้อมูลชั้นยอด คือโครงการวิจัยโลมาซาราโซตา (Sarasota Dolphin Research Program) ที่ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องในรัฐฟลอริดาหลายสิบปี โดยมีการติดตามโลมาแต่ละตัวผ่านภาพถ่ายที่เป็นเอกลักษณ์ และตั้งแต่ปี 2012 ยังมีการติดตั้งไมโครโฟนใต้น้ำแบบเฉพาะตัวให้กับโลมาด้วย ทำให้สามารถจับเสียงของโลมาแต่ละตัวแยกกันได้อย่างแม่นยำ
ปัจจุบัน โครงการนี้มีข้อมูลเกี่ยวกับโลมาปากขวด (Tursiops truncatus) กว่า 170 ตัว ที่อาศัยอยู่ในบริเวณอ่าวซาราโซตา ครอบคลุมถึง 6 รุ่นของประชากรโลมา นับเป็นแหล่งข้อมูลที่มหาศาลและมีความละเอียดสูงมากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก
📡 22 เสียงลึกลับที่โลมาหลายตัว “แชร์” ใช้ร่วมกัน
ทีมวิจัยได้ระบุเสียงผิวปากแบบไม่ประจำตัวแล้วอย่างน้อย 22 รูปแบบ ที่มีโลมาหลายตัวใช้ร่วมกัน และไม่ใช่แค่ 2-3 ตัว แต่บางเสียงนั้นพบว่ามีโลมาถึง 35 ตัวใช้เสียงเดียวกัน! อีกเสียงหนึ่งมีโลมาใช้ร่วมกันถึง 25 ตัว และตัวเลขเหล่านี้ยังคงเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อการวิเคราะห์ก้าวหน้ามากขึ้น
เสียงแรกที่ทีมวิจัยให้ความสนใจคือเสียงที่ดูเหมือนเป็นการตั้งคำถาม มักจะมี “ช่วงเสียงแบนราบ” (flat component) และพบว่ามักเกิดจากโลมาเพศผู้ เสียงนี้อาจสื่อถึงความสงสัย เช่น “อะไรวะนั่น?” หรือ “เราเจออะไรที่ไม่คุ้นเคย?”
เสียงที่สองมีลักษณะกระชากหู และฟังดูน่าตกใจ ซึ่งคล้ายกับเสียงเตือนภัยของสัตว์ชนิดอื่น ๆ โลมาดูเหมือนจะใช้เสียงนี้ในบริบทที่มีภัยอันตรายหรือสถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัย
🧪 การทดลองเสียง
เพื่อทดสอบว่าเสียงเหล่านี้มีความหมายจริงหรือไม่ ทีมวิจัยได้เล่นเสียงดังกล่าวให้โลมา 6 ตัวฟัง ผลปรากฏว่า โลมา 5 ตัวมีปฏิกิริยาในเชิงลบ โดยหลบหนีออกจากบริเวณนั้น
ในขณะที่การทดลองควบคุมซึ่งเล่นเสียงประจำตัวของโลมาแต่ละตัวเองให้พวกมันฟัง พบว่าในกลุ่มโลมา 19 ตัว มีเพียง 7 ตัวที่แสดงอาการไม่พอใจ คิดเป็นอัตราการตอบสนองเชิงลบน้อยกว่าครึ่งของการตอบสนองต่อเสียงเตือนภัย
สิ่งนี้ชี้ชัดว่า... เสียงเตือนภัยที่ถูกแบ่งปันในหมู่โลมาอาจไม่ใช่แค่เสียงธรรมดา แต่มันอาจเป็น "สัญญาณสื่อสารแบบมีบริบทเฉพาะเจาะจง" ที่สัตว์หลายตัวเข้าใจตรงกัน
📚 ยังไม่ถึงขั้น “ภาษา”... แต่ใกล้กว่าที่เคยมีมา
ดร. Sayigh ยืนยันว่า แม้จะยังไม่มีหลักฐานมากพอที่จะบอกได้ว่าโลมามี “ภาษา” จริงจังเหมือนมนุษย์ แต่สิ่งที่ค้นพบในครั้งนี้คือหลักฐานแรกของ การสื่อสารแบบ “ระบบ” ที่มีสัญญาณร่วมกันในหลายตัว และมีความหมายตามบริบท ซึ่งใกล้เคียงกับสิ่งที่เราเรียกว่าภาษาในความเข้าใจของมนุษย์มากกว่าครั้งไหนๆ
ทางด้าน ดร. Julie Oswald จากมหาวิทยาลัย University of St Andrews ในประเทศสกอตแลนด์ ยังให้ความเห็นว่า แม้เรายังไม่สามารถเรียกสิ่งนี้ว่า "ภาษา" ได้เต็มปาก แต่ก็เห็นได้ชัดว่า "โลมากำลังสื่อสาร" ด้วยความหมายบางอย่างแน่นอน
📌 สรุปสั้น ๆ
✅ โลมาสร้างเสียงผิวปากที่อาจมีความหมายร่วมกันในกลุ่ม — บางเสียงเป็นการถาม บางเสียงเป็นการเตือน
✅ เสียงเหล่านี้ไม่ใช่ชื่อของตัวเอง แต่เป็นสัญญาณที่ใช้ร่วมกันหลายตัว
✅ การตอบสนองต่อเสียงเตือนภัยยืนยันว่าโลมาเข้าใจความหมายของเสียงอย่างมีบริบท
✅ ยังไม่มีหลักฐานพอจะเรียกว่าเป็น “ภาษา” แต่ก็ใกล้เคียงมากกว่าที่ผ่านมา
✅ การใช้เทคโนโลยีในการบันทึกเสียงเฉพาะตัวของโลมาแต่ละตัว ช่วยให้เราฟังเสียงพวกมันได้ชัดเจนขึ้น
✅ การศึกษานี้เปิดประตูให้เราตั้งคำถามต่อไปว่า สัตว์อื่น ๆ อาจมี “ระบบภาษา” ซ่อนอยู่บ้างหรือไม่?
🔎 แหล่งอ้างอิงเพิ่มเติม
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
