ไม้ ไฟ ดิน ทอง นํ้า
สรรพสิ่งในโลกล้วนมีความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน อาศัยเกื้อกูลกัน ขัดแย้งหรือข่มกันซึ่งจะเห็นได้จากทฤษฎีปัญจธาตุ ซึ่งประกอบด้วยธาตุทั้ง 5คือ ไม้ ไฟ ดิน ทอง และ นํ้า
- 1.การเกื้อกูลกัน คือ ไม้ก่อเกิดไฟ ไฟก่อเกิดดิน ดินก่อเกิดโลหะ โลหะก่อเกิดนํ้า และนํ้าก่อเกิดไม้ เป็นวัฏจักรที่เกื้อกูลกันเช่นนี้เรื่อยไป
- 2.การขัดแย้งหรือข่มกัน คือ ไม้ข่มดิน ไฟข่มทอง ดินข่มนํ้า ทองข่มไม้ และนํ้าข่มไฟ โดยการที่ข่มกันเพื่อไม่ให้มีสิ่งใดสิ่งหนึ่งมากเกินไปนั่นเอง
ความสัมพันธ์ระหว่างปัญจธาตุ
ไม้ ---> ไฟ ---> ดิน ---> ทอง ---> น้ำ ---> ไม้
เป็นวัฏจักรวงจรเช่นนี้ไปเรื่อย ๆ ทุกธาตุในปัญจธาตุ เป็นทั้งผู้ให้กำเนิด และ ผู้ถูกให้กำเนิด เหมือนแม่ให้กำเนิดลูก เช่น
- ไม้ในป่าเสียดสีกันเกิดไฟ
- ไฟเมื่อมอดกลายเป็นเถ้าถ่าน (ดิน)
- ดินเป็นแหล่งสร้างทุกอย่าง เช่น โลหะทอง
- ทองเมื่อนำมาแปรสภาพเกิดเป็นของเหลว (น้ำ)
- น้ำจะมาหล่อเลี้ยงให้ต้นไม้ (ไม้) เจริญงอกเติบโต
การข่ม การยับยั้ง การทำลาย (相克 เซียงเค่อ) การข่มกันจะข่มกันโดย เว้น 1 ธาตุ เช่น ไม้กำเนิดไฟ ไม้ไม่ข่มไฟ แต่จะไปข่มดิน เช่น
- ไม้ข่มดิน คือ ไม้ยึดดินไว้เพื่อไม่ให้ดินพังทลาย จึงสมดุล
- ดินข่มน้ำ คือ แนวดินกั้นน้ำได้ ดูดซับน้ำไว้
- ทองข่มไม้ คือ โลหะล้มไม้ไม่ให้ไม้มากเกินไป
- น้ำข่มไฟ คือ น้ำดับไฟไม่ให้ลุกลามได้
- ไฟข่มทอง คือ ไฟทำให้โลหะอ่อนตัวลง
ความสัมพันธ์ระหว่างปัญจธาตุแบบผิดปกติ
ข่มเกิน (相乘เซียงเฉิง) หมายถึง ภาวะที่แข็งแกร่ง รังแก ข่มเหง อ่อนแอ หรือ มีการข่มมากกว่าปกติ การข่มเกิน มี 2 แบบ เช่น ขณะที่ไม้ข่มดินมากเกินไป เพราะเหตุไม้แกร่งเกิน
ภาวะนี้เรียกว่า ไม้แกร่งเกินข่มดิน ทำให้เกิดโรคแกร่ง อีกแบบหนึ่งคือ ดินอ่อนแอมากเกินไป ไม้เลยข่มเกินได้ เรียกว่า ดินพร่องไม้เลยข่มเกินทำให้เกิดโรคพร่อง
ข่มกลับ (相侮เซียงอู่) หมายถึง ปัญจธาตุที่ถูกข่มปกติ ข่มสวนทิศกลับไป เช่น ปกติ ทองข่มไม้ แต่ในกรณีผิดปกติ ไม้ไม่ยอมให้ทองข่ม แต่กลับข่มทองสวนกลับ
และมี 2 ลักษณะ คือ แบบหนึ่ง แรงข่มปกติไม่เพียงพอ เช่น ทองอ่อนแอไม่มีแรงข่มไม้ได้ตามปกติ ไม้เลยข่มกลับ เรียกว่า ทองพร่องไม้เลยข่มกลับ
(金虚木侮 จินซฺวีมู่อู่) อีกแบบหนึ่งปัญจธาตุที่ถูกข่มแข็งแกร่งเกินไป เช่น ไม้แกร่งไม่ยอมให้ทองข่ม ซ้ำกลับข่มสวน เรียกว่า ไม้แกร่งเกินข่มทองสวนกลับ (木旺侮金 มู่ว่างอู่จิน)
การข่มเกินและข่มกลับสามารถเกิดได้ในเวลาเดียวกัน เช่น ไม้แกร่งเกินข่มดิน ขณะเดียวกันก็ข่มทองด้วย
ในศาสตร์การแพทย์แผนจีน
ก็คือ "อารมณ์ทั้ง7"
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
