กุญแจดอกที่ 18 : “มั่นหน้า…แต่วิชาไม่มี” Dunning-Kruger Effect กับดักความมั่นใจเกินเบอร์
รู้เยอะ แต่คิดว่ารู้มาก: ไขปริศนา Dunning-Kruger Effect 😎
Dunning-Kruger Effect คืออะไร? 🕵️♂️
Dunning-Kruger Effect เป็นปรากฏการณ์จิตวิทยา ที่ค้นพบโดยนักจิตวิทยา David Dunning และ Justin Kruger ในปี 1999 อธิบายง่ายๆ คือ คนที่มีความรู้หรือทักษะน้อย มักประเมินตัวเองสูงเกินจริง เพราะไม่รู้ว่าตัวเอง “ไม่รู้” อะไรบ้าง 😜
ในทางกลับกัน คนที่เก่งจริงๆ มักถ่อมตัว เพราะรู้ว่ายังมีอะไรให้เรียนรู้อีกเยอะ!
🗝️ อธิบายให้ชัดๆ
“คนที่มีความรู้หรือทักษะน้อยในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง มักประเมินตัวเองสูงกว่าความเป็นจริง”
ในทางจิตวิทยา เราเรียกสิ่งนี้ว่า Cognitive Bias หรือ “อคติในการคิด” ที่ทำให้มนุษย์มองตัวเองผิดเพี้ยนไปจากความเป็นจริง
ลองนึกถึงกราฟในใจ 📈:
• คนรู้แค่นิดเดียว = มั่นใจทะลุเพดาน!
• คนรู้เยอะ = เริ่มสงสัยในตัวเอง
• ผู้เชี่ยวชาญ = มั่นใจแบบมีเหตุผล
งานวิจัยของ Dunning และ Kruger พบว่า กลุ่มคนที่มีทักษะต่ำในด้านต่างๆ (เช่น การแก้ปัญหา การเขียน หรือแม้แต่การขับรถ) มักให้คะแนนตัวเองสูงถึง 70-80% ทั้งที่ผลงานจริงๆ อาจแค่ 20%! 😲 นี่เพราะสมองเรามี Blind spot ที่ทำให้มองไม่เห็นข้อผิดพลาดของตัวเอง
🌪 ตัวอย่างใกล้ตัว:
• โซเชียลมีเดีย –คนที่โพสต์วิเคราะห์การเมืองหรือสุขภาพแบบผู้รู้ แต่ข้อมูลผิด บิดเบี้ยว 😅
• พนง.ใหม่ไฟแรงที่เพิ่งอ่านหนังสือเล่มเดียวจบ แล้วคิดว่าตัวเองเก่งพอจะสอนหัวหน้าได้ 🗣
• เพื่อนคนหนึ่งที่เพิ่งเล่นหุ้นเดือนแรก แต่พูดจาเหมือนจะเปิดคอร์สสอนทั้งตลาด 🤓
• ตรงข้ามกับหัวหน้าทีมที่ทำงานมาหลายปี แต่ออกตัวเสมอว่า “ยังต้องเรียนรู้อีกมาก” 😌
🔍 ทำไมเราจึงตกหลุมพรางนี้ง่ายนัก?
เพราะคนที่รู้น้อย “ไม่รู้ว่าตัวเองไม่รู้”
(เรียกว่า “Double Ignorance” — ไม่รู้ว่าไม่รู้)
จึงไม่มีความสามารถเพียงพอที่จะประเมินว่าความเข้าใจของตัวเองนั้น “ผิด”
วิทยาศาสตร์เบื้องหลัง: ทำไมเราถึงหลอกตัวเอง?
สมองมนุษย์มี "Metacognition : ความสามารถในการประเมินตัวเอง ซึ่งคนที่ขาดทักษะมัก ประเมินความสามารถตัวเองผิดพลาด เพราะ:
✅ ขาดความรู้พอจะรู้ว่าตัวเองผิด
✅ คิดว่า "ง่ายๆ นี่นา" เพราะไม่เห็นความซับซ้อน
✅ ไม่เคยเจอสถานการณ์ที่ท้าทายจริง
วิจัยจาก Cornell University พบว่า คนที่ได้คะแนนต่ำสุดในการทดสอบ มักคิดว่าตัวเองอยู่กลุ่ม Top 30%! 🤯
วิธีป้องกันตัวเอง : อย่าให้ความมั่นใจทำร้ายคุณ!
📍 หมั่นตั้งคำถามตัวเองเสมอ: "ฉันรู้เรื่องนี้จริงๆ หรือเปล่า?”
- ใช้หลัก "Beginner’s Mind" (จิตใจแบบผู้เริ่มต้น) เปิดรับ feedback จากคนอื่น
📍 ฝึกฝนและเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง
- ยิ่งเก่ง ยิ่งรู้ว่า "ยังมีอีกมากที่เราไม่รู้"
📍 อย่ากลัวที่จะพูดว่า "ฉันไม่รู้"
- การยอมรับความไม่รู้ คือจุดเริ่มต้นของการพัฒนาตัวเอง
📍 ฟังให้มากกว่าพูด
- เพราะบางที “ความเงียบ” ก็ดังพอที่จะเปิดใจให้เราเรียนรู้ได้มากขึ้น
📍พัฒนาโดยสร้าง Feedback Culture
- ฝึกสร้างนิสัยเปิดใจกับความเห็นที่แตกต่าง ฝึกการให้-รับ Feedback อย่างสม่ำเสมอ ขอคำแนะนำจากคนที่รู้จริง หรือมีประสบการณ์มากกว่า
🔐 จำไว้ว่า การเข้าใจ Dunning-Kruger Effect ไม่ได้มีไว้เพื่อตัดสินใครว่าฉลาดหรือโง่ แต่มีไว้เพื่อช่วยให้เราทุกคน ”พัฒนาตัวเองได้ดีขึ้น!“
🚀 การเรียนรู้ไม่มีที่สิ้นสุด และการยอมรับว่า เราไม่รู้คือจุดเริ่มต้นของการรู้จริง!
แล้วคุณล่ะ? คิดว่าตอนนี้ตัวเองอยู่ตรงไหนของกราฟ Dunning-Kruger Effect? 😉
มาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันได้นะ! แล้วพบกันใหม่ในบทความหน้าที่จะพาคุณไปเจาะลึกเรื่องจิตวิทยาที่น่าสนใจอื่นๆ อีกเพียบ! ✨
#จิตวิทยาง่ายๆสไตล์แมว #DunningKruger #รู้ไม่พอแต่มั่นใจเกิน #กับดักความมั่นใจ #Blockditสไตล์แมว
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
