28 มิ.ย. เวลา 14:45 • สุขภาพ

จอมือถือกับชักโครก ใครเชื้อโรคเยอะกว่ากัน

ผมชอบโดนคนรอบข้างบ่นเรื่องความซกมกอยู่บ่อยๆครับ จอมือถือ จอไอแพด นานๆเช็ดที แถมเวลากินข้าวก็เปิดซีรีย์ดู หน้าจอเลยมีแต่คราบมัน
นี่ไม่ใช่พฤติกรรมที่เหมาะสมเลย เพราะการทำแบบนั้น จะยิ่งทำให้สมาร์ทโฟนเป็นแหล่งสะสมเชื้อโรค ทำให้เราป่วยได้
และแน่นอนว่าเรื่องนี้ ผมไม่ได้คิดไปเองคนเดียว
สมาร์ทโฟนเป็นอุปกรณ์ที่เราสัมผัสและนำติดตัวไปทุกที่ตลอดทั้งวัน ตั้งแต่บ้านไปจนถึงที่ทำงาน ร้านกาแฟ หรือแม้แต่ในสถานพยาบาล ทำให้มันกลายเป็น "พาหะ" ที่มีประสิทธิภาพในการสะสมและแพร่กระจายเชื้อโรค การสัมผัสที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องนี้เองที่เป็นปัจจัยสำคัญในการสะสมเชื้อจุลชีพ
การศึกษาทางวิทยาศาสตร์หลายชิ้นได้เปิดเผยปริมาณแบคทีเรียบนสมาร์ทโฟนที่สูงอย่างน่าตกใจ รายงานหนึ่งระบุว่าสมาร์ทโฟนโดยเฉลี่ยมีแบคทีเรีย 25,127 ตัวต่อตารางนิ้ว (CFU/in²) และบางการศึกษาพบว่ามีสำเนาของยีนแบคทีเรียเฉลี่ย 17,000 สำเนาต่อโทรศัพท์มือถือหนึ่งเครื่อง
1
การทดสอบในห้องปฏิบัติการได้เปิดเผยระดับการปนเปื้อนของแบคทีเรียที่น่าตกใจบนสมาร์ทโฟน โดยมีเชื้อก่อโรคหลายชนิดที่สามารถพบได้บ่อย ได้แก่ Staphylococcus aureus (พบในโทรศัพท์กว่า 60% ซึ่งเป็นสาเหตุของการติดเชื้อที่ผิวหนังและทางเดินหายใจ), Escherichia coli(ก่อโรคท้องเสียและกระเพาะปัสสาวะอักเสบและอื่นๆ) รวมถึงเชื้อก่อโรคอื่นๆ
ในทางกลับกัน พื้นผิวที่นั่งชักโครกสาธารณะโดยเฉลี่ยมีแบคทีเรียประมาณ 1,201 ตัวต่อตารางนิ้ว (CFU/in²) การศึกษาบางชิ้นระบุว่าที่นั่งชักโครกโดยทั่วไปอาจสะอาดกว่าพื้นผิวอื่น ๆ ที่เราสัมผัสบ่อยในชีวิตประจำวัน เช่น โต๊ะทำงาน ซึ่งอาจมีเชื้อโรคมากกว่าที่นั่งชักโครกถึง 400 เท่า
เชื้อที่พบบ่อยบนที่นั่งชักโครกและพื้นผิวอื่น ๆ ในห้องน้ำส่วนใหญ่เป็นเชื้อที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหาร ได้แก่ Escherichia coli (พบมากที่สุด 46.4% ในการศึกษาหนึ่ง), Salmonella species (29.8%), และ Staphylococcus aureus (9.9%) นอกจากนี้ยังพบ Coliforms ซึ่งเป็นตัวบ่งชี้การปนเปื้อนจากอุจจาระ
สำหรับไวรัส ไวรัสในระบบทางเดินอาหาร เช่น Norovirus และ Rotavirus สามารถพบได้ในอุจจาระและแพร่กระจายไปยังพื้นผิวชักโครกได้ ไวรัสอื่น ๆ เช่น Adenoviruses และ SARS-CoV-2 ก็สามารถตรวจพบได้ในปัสสาวะและอุจจาระของผู้ติดเชื้อ และสามารถปนเปื้อนพื้นผิวห้องน้ำได้เช่นกัน
ดังนั้นเมื่อเปรียบเทียบกันแล้ว สมาร์ทโฟนมีปริมาณแบคทีเรียต่อตารางนิ้วสูงกว่าที่นั่งชักโครกอย่างมีนัยสำคัญ โดยมีรายงานตัวเลขที่แตกต่างกันไปตั้งแต่ 10 เท่าไปจนถึง 20 เท่า
อย่างไรก็ตามการมีเชื้อโรคจำนวนมากบนพื้นผิวไม่ได้หมายความว่าบุคคลจะป่วยเสมอไป ความเสี่ยงในการติดเชื้อขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยที่ซับซ้อน รวมถึงชนิดของเชื้อโรค ความรุนแรงของเชื้อ (virulence) ปริมาณเชื้อที่ก่อโรคได้ (infectious dose) ซึ่งเป็นปริมาณขั้นต่ำของเชื้อที่จำเป็นต่อการก่อให้เกิดการติดเชื้อ และภูมิต้านทานของบุคคล ตัวอย่างเช่น Norovirus สามารถก่อให้เกิดการติดเชื้อได้ด้วยปริมาณเพียง 1-10 อนุภาค ซึ่งถือว่าต่ำมาก ในขณะที่เชื้อแบคทีเรียหลายชนิดต้องการปริมาณที่สูงกว่า
พฤติกรรมมนุษย์มีความสำคัญอย่างยิ่งในการประเมินความเสี่ยง พฤติกรรมการใช้โทรศัพท์ที่นำไปสัมผัสกับใบหน้า ปาก และอาหารโดยตรง(แบบที่ผมทำนี่แหละ) การใช้โทรศัพท์ในห้องน้ำเป็นการเชื่อมโยงการปนเปื้อนจากชักโครกมาสู่โทรศัพท์โดยตรง และจากโทรศัพท์ไปยังผู้ใช้งาน แม้ผิวหนังของเราจะทำหน้าที่เป็นเกราะป้องกันที่ดีในการหยุดยั้งแบคทีเรียที่เป็นอันตราย การสัมผัสเชื้อโรคบนพื้นผิวจึงไม่ได้หมายความว่าจะติดเชื้อเสมอไป แต่การถ่ายโอนเชื้อไปยังเยื่อบุผิว เช่น ปาก ตา จมูก เป็นช่องทางหลักของการติดเชื้อ
ปัจจัยที่สำคัญที่สุดในการกำหนดความเสี่ยงของการติดเชื้อคือพฤติกรรมของมนุษย์ การสัมผัสโทรศัพท์บ่อยครั้ง การขาดการทำความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ และพฤติกรรมการใช้โทรศัพท์ในห้องน้ำ ล้วนสร้างเส้นทางโดยตรงสำหรับการปนเปื้อนข้ามจากสิ่งแวดล้อม (รวมถึงห้องน้ำ) ไปยังอุปกรณ์ และจากอุปกรณ์ไปยังผู้ใช้งานโดยตรง ซึ่งเพิ่มโอกาสในการที่เชื้อโรคจะเข้าสู่ร่างกาย
เกล็ดความรู้เสริม จากการศึกษาพบว่าอุปกรณ์ของเชื้อในชีวิตประจำวันที่มีเชื้อโรคสะสมมากที่สุด เรียงจากมากไปน้อย คือ
1. ฟองน้ำล้างจาน/ผ้าเช็ดจานในครัว การศึกษาหนึ่งพบว่าฟองน้ำล้างจานมีแบคทีเรียเฉลี่ยมากกว่า 7.9 ล้านตัวต่อฟองน้ำหนึ่งชิ้น
2. แป้นพิมพ์คอมพิวเตอร์ การศึกษาหนึ่งพบว่าแป้นพิมพ์คอมพิวเตอร์โดยเฉลี่ยมีแบคทีเรียมากกว่าที่นั่งชักโครกถึง 400 เท่า
3. หน้าจอมือถือสมาร์ทโฟน
4. รีโมทคอนโทรลทีวี รีโมทคอนโทรลทีวีโดยเฉลี่ยมีแบคทีเรีย Enterobacter (ซึ่งพบในอุจจาระ) มากกว่าที่นั่งชักโครกถึง 15 เท่า
5. สวิตช์ไฟ มีการตรวจพบแบคทีเรียโคลิฟอร์ม (บ่งชี้ถึงอุจจาระ) และแอโรบิคแบคทีเรีย (เช่น E. coli และ Staph) ในปริมาณที่สูงกว่าที่นั่งชักโครกโดยเฉลี่ย
อ้างอิง
โฆษณา