🧠 Donald Hoffman – โลกที่เราเห็น = แค่ “ไอคอน” (The Interface Theory of Perception)
EP1 – สิ่งที่เรามองเห็น ไม่ใช่ “ความจริง” แต่มันคือ “interface” ที่สมองสร้างขึ้นมาเพื่อเอาตัวรอด
ลองจ้องหน้าจอโทรศัพท์ตอนนี้ครับ
ทุกไอคอนที่เราแตะ—กล้อง, แชท, ปฏิทิน—ไม่มีอะไรในนั้น “เป็นของจริง” ในเชิงโครงสร้างไฟล์หรือวงจร
แต่เราก็ใช้มันได้
และนั่นคือคำอุปมาอุปมัยหลักที่ศาสตราจารย์ Donald D. Hoffman เสนอในทฤษฎีที่ชื่อว่า “Interface Theory of Perception” หรือ ITP
👤 ใครคือ Donald D. Hoffman?
Donald Hoffman ไม่ใช่นักทฤษฎีสตาร์ทอัปหรือยูทูบเบอร์สายปรัชญา
แต่เป็นศาสตราจารย์ด้าน Cognitive Sciences แห่ง UC Irvine ผู้เชี่ยวชาญการใช้
🔹 คณิตศาสตร์
🔹 ทฤษฎีเกมวิวัฒนาการ
🔹 และโมเดล computational neuroscience
เพื่อพิสูจน์ว่า “การมองเห็นโลกตามที่มันเป็น” = สูตรตายของสิ่งมีชีวิต
ผลงานหลักของเขา
📘 หนังสือ The Case Against Reality (2019)
→ เสนอว่าโลกที่เรารับรู้ไม่ใช่ของจริง แต่เป็น “interface” เหมือน desktop
🧪 งานวิจัยใน Nature และ Scientific American
→ จำลองระบบวิวัฒนาการ แล้วพบว่า agent ที่เห็นความจริง = ตายหมด
→ มีแต่ agent ที่เห็น “แค่พอใช้ได้” เท่านั้นที่อยู่รอด
🧠 ผู้สร้าง “The Interface Theory of Perception”
→ ทฤษฎีที่ปฏิเสธว่า “ตาเห็น = ของจริง”
→ บอกชัดว่า “สมองมนุษย์ออกแบบมาเพื่อสร้างภาพที่มีประโยชน์ ไม่ใช่ภาพที่ตรงกับความเป็นจริง”
🧩 โลก = Desktop Interface
Donald Hoffman เสนอว่า สิ่งที่เราเรียกว่าโลก (โลกภายนอก) คือระบบที่เรามองไม่เห็นโดยตรง
เรามีเพียง “icon” ที่สมองสร้างขึ้นมา เช่น…
สีแดง = ไม่ได้มีอยู่จริง เป็นการตีความความถี่แสง
เสียงเพลง = เป็นการแปลคลื่นความถี่ ไม่ใช่เสียงที่ลอยอยู่ในอากาศ
รูปทรง, เวลา, พื้นที่ = UI ที่ประสาทสัมผัส render ขึ้นมา
เขาย้ำว่า โลกจริง (objective reality) อาจมีอยู่จริง แต่เราไม่มีทางเห็นมันโดยตรงเลย
เราจะเห็นแต่ “สิ่งที่มีประโยชน์ในการเอาตัวรอด” เท่านั้น
🔍 Evolution ไม่ได้ออกแบบให้เห็น “ความจริง”
Hoffman ใช้ทฤษฎีวิวัฒนาการเป็นเครื่องมือพิสูจน์ว่า…
ธรรมชาติไม่เคยให้รางวัลกับ agent ที่เห็นความจริง
แต่ให้รางวัลกับ agent ที่ “เห็นพอให้รอด”
เพราะการเห็นความจริงทั้งหมด = ใช้พลังงานมาก, ช้า, สับสน → ตาย
ใน simulation ที่เขาสร้างขึ้น ทุกครั้งที่ agent เห็นโลกตามความเป็นจริง = แพ้หมด
มีแต่ agent ที่ filter ข้อมูลแล้วเหลือแค่ “สัญลักษณ์การใช้งาน” เท่านั้นที่รอด
🧠 แล้วเราควรเชื่ออะไร?
Hoffman ไม่ได้บอกว่าโลกไม่มีจริง
แต่บอกว่า “เรามองไม่เห็นมันโดยตรง”
สิ่งที่เราเห็น = ข้อมูลแปลผลผ่าน UI ของสมอง
→ ดังนั้น การเชื่อว่า “ภาพที่เห็นคือความจริง” = เป็น illusion ที่มีมาแต่โบราณ
✅ สรุป
สิ่งที่เรามองเห็น ไม่ใช่ความจริง แต่คือ interface
สมองมนุษย์เหมือน desktop ที่ออกแบบมาให้เราคลิกใช้งาน ไม่ใช่ดูระบบข้างใน
ความอยู่รอดของมนุษย์พึ่งพา “การมองแบบมีประโยชน์” ไม่ใช่ “การมองแบบจริงที่สุด”
Donald D. Hoffman ใช้วิทยาศาสตร์ + คณิตศาสตร์ ล้มความเชื่อพื้นฐานว่า “ตาเห็น = ความจริง”
🧠 EP2 – โลกจริงมีจริงไหม? หรือแค่ภาพสะท้อนในระบบ?
(What Is Objective Reality?)
หลังจาก EP1 พาเรารู้ว่า
“สิ่งที่สมองเห็น = ไอคอน ไม่ใช่ของจริง”
คำถามต่อมาคือ...
แล้วโลกจริงอยู่ไหน? มีอยู่ไหม? หรือทั้งหมดคือของปลอม?
Donald Hoffman ไม่ได้บอกว่า “ไม่มีโลกจริง”
เขากลับเชื่อว่า ต้องมีบางอย่างอยู่จริงแน่ ๆ
แต่ปัญหาคือ...
มันอยู่นอกขอบเขตที่เรารับรู้ได้ผ่านประสาทสัมผัส
🔒 ความจริงที่มองไม่เห็น
Hoffman เรียก “โลกจริง” นี้ว่า objective reality
→ มันคือสิ่งที่อยู่เบื้องหลัง interface
→ แต่สมองเราไม่มี sensor ที่เข้าถึงมันได้โดยตรง
เหมือนคนที่ใช้คอมพิวเตอร์
คุณเห็น icon รูปถังขยะ
แต่คุณไม่รู้เลยว่าเบื้องหลังนั้นคือ binary, directory path หรือไฟล์ system แบบใด
โลกจริงก็แบบนั้น
เราเห็นแค่ desktop—ไม่เคยเห็น motherboard หรือสายไฟจริง ๆ
🔬 วิทยาศาสตร์ = วิธีเดา “โลกจริง” แบบไม่ตรง
แม้ประสาทสัมผัสจะมองไม่เห็นโลกจริง
แต่ Hoffman บอกว่า
“วิทยาศาสตร์คือความพยายามในการ reverse-engineer ความจริง จากข้อมูล UI ที่เห็น”
เหมือนนักวิทยาศาสตร์คือผู้พยายาม
อ่าน log จากหน้าจอ
ถอดรหัส code จาก icon
ใช้แบบจำลองเพื่อเดาว่า OS ที่อยู่ข้างในทำงานยังไง
แต่... เขาก็ยอมรับว่า
มันอาจไม่มีทางรู้ได้ 100%
→ โลกจริง = unknowable ในทางตรง
→ สิ่งที่ทำได้ คือสร้างแบบจำลองที่แม่นยำที่สุดเท่าที่ perception จะเอื้อ
🤯 แล้วแบบนี้ความจริงคืออะไร?
คำว่า “ความจริง” สำหรับ Hoffman ไม่ได้ตายตัว
เขาแบ่งความจริงออกเป็น 2 ชั้นใหญ่ ๆ
Perceived Reality – โลกที่เรารับรู้ได้
= ไอคอน, สี, รูปทรง, เสียง, อารมณ์ ฯลฯ
Objective Reality – โลกจริงที่อยู่หลังม่าน
= ไม่มีใครรู้หน้าตามัน
= รู้แค่ว่ามัน “ต้องมี” เพราะทุกอย่างเกิดจากมัน
เขาเสนอว่า “ความจริงไม่จำเป็นต้องเข้าถึงได้โดยตรง”
ขอแค่เรามี interface ที่ช่วยให้รอดพ้นในโลก ก็พอ
🔄 เชื่อ perception = ติด loop
ปัญหาคือ มนุษย์ส่วนใหญ่
เชื่อว่า “สิ่งที่รู้สึก = ความจริง”
→ แต่ถ้า perception = UI = ไม่ตรงกับ reality
→ เรากำลังติด loop ทางจิตแบบไม่รู้ตัว
และนี่คือเหตุผลว่า
ทำไมมนุษย์หลายคนถึง “ไม่เคยออกจาก SIM”
เพราะเชื่อว่า desktop คือความจริงทั้งระบบ
✅ สรุป
โลกจริง (objective reality) = มีอยู่ แต่เข้าถึงไม่ได้โดยตรง
สิ่งที่เราเห็นคือ perception layer ไม่ใช่ core system
วิทยาศาสตร์ = ความพยายาม decode ระบบจาก UI
ความเชื่อว่า “ตาเห็น = ของจริง” คือจุดติด loop
การ “สงสัย UI” คือก้าวแรกในการหลุดพ้นจาก illusion
🧠 EP3 – Consciousness คือของจริง? หรือมันก็แค่ illusion?
(If the World Isn’t Real, What About the Mind?)
ถ้าโลกที่เห็นคือ interface
คำถามที่ตามมาคือ:
แล้วจิตสำนึก (consciousness) ของเราเองล่ะ… เป็นของจริงไหม?
หรือมันก็แค่ UI ที่อีกระบบสร้างขึ้นอีกชั้น?
Donald Hoffman ไม่แค่ไม่ปฏิเสธ consciousness
แต่เขากลับเสนอสิ่งที่ “กลับหัว” โลกวิทยาศาสตร์ทั้งหมด
🔁 โลกไม่ได้เกิดจากอะตอม → อะตอมเกิดจากจิต
ในโลกวิทยาศาสตร์ทั่วไป
– อะตอม → เซลล์ → สมอง → consciousness
= จิตเกิดจากการทำงานของวัตถุทางกายภาพ
แต่ Hoffman เสนอสิ่งตรงข้าม:
“วัตถุทั้งหมดในโลก ไม่ว่าจะเป็นโต๊ะ อะตอม หรือเวลา ล้วนเกิดจากกระบวนการของจิต (conscious agents)”
→ ไม่ใช่จิตเกิดจากสมอง
→ แต่สมอง = icon ใน UI ที่ “จิต” ใช้สร้าง perception ให้คนดู
🧠 Conscious Agents Theory
Hoffman เสนอแบบจำลองใหม่ชื่อว่า:
Conscious Agents
เป็นโครงสร้างทางคณิตศาสตร์ ที่อธิบายว่า
“จิตสำนึก” สามารถรับรู้ – ประมวลผล – ส่งผลต่อโลก ได้โดยไม่ต้องมี “วัตถุ” เลย
หน่วยพื้นฐานของจักรวาลจึงไม่ใช่อนุภาค
แต่เป็น ตัวรับรู้ (perceiver)
ที่แลกเปลี่ยนข้อมูลกับตัวอื่น แล้วเกิดเป็น “สิ่งที่เราเรียกว่าโลก”
🔮 ถ้าแบบนั้น “ร่างกาย” ของเราคืออะไร?
Hoffman ตอบชัดมากว่า:
“ร่างกาย = icon” บน desktop
เหมือนที่คุณลาก mouse ไปจิ้ม icon “Recycle Bin” บนหน้าจอ
คุณไม่ได้แตะ “ไฟล์จริง ๆ”
คุณแค่แตะ symbol ของมัน
→ สมอง / ตา / หู / มือ
→ ล้วนเป็นแค่ UI ที่ consciousness ใช้สื่อสารกัน
→ ไม่มีความจำเป็นว่ามันต้องมีอยู่ในโลกจริง
🧘 ความหมายของจิต = ประสบการณ์ที่ไม่มีทางอธิบายด้วยฟิสิกส์
หนึ่งใน “Hard Problem” ที่นักปรัชญาอย่าง David Chalmers ตั้งคำถามไว้คือ:
“ทำไมสมองชีวภาพที่เต็มไปด้วยกระแสไฟฟ้าและสารเคมี ถึงสร้าง ‘ประสบการณ์ภายใน’ ได้?”
Hoffman ตอบว่า:
เพราะมันไม่ได้สร้าง —
ประสบการณ์ภายในคือของจริงมาตั้งแต่ต้น และวัตถุเป็นแค่ของตามหลัง
โลกที่เห็น = ผิวหน้าของการแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่าง conscious agents
→ ทุกอย่างเริ่มที่จิต ไม่ใช่สมอง
❌ Consciousness ≠ hallucination
หลายคนกลัวว่าถ้าจิตเป็นศูนย์กลาง
มันจะไปเหมือนทฤษฎีลวง ๆ, spiritual, หรือศาสนา?
Hoffman ปฏิเสธแนวทางนั้น
เขานำเสนอ consciousness
ผ่านคณิตศาสตร์ + algorithm
→ แบบจำลองที่สามารถวัด / จำลอง / ทดสอบในเชิงข้อมูลได้
→ ไม่ใช่แค่ “ความรู้สึกนึกคิด” หรือ “พลังงานลึกลับ”
✅ สรุป
Donald Hoffman เชื่อว่า จิต (consciousness) = หน่วยพื้นฐานที่สุดของความจริง
วัตถุและโลกภายนอก = icon ที่จิตใช้ในการแลกเปลี่ยนข้อมูล
สมองและร่างกาย = ส่วนหนึ่งของ UI เท่านั้น ไม่ใช่แหล่งกำเนิดจิต
ทุกสิ่งเริ่มที่การรับรู้ ไม่ใช่ที่อะตอม
🧩 EP4 – เราอยู่ใน Simulation จริงไหม?
(Simulation Theory vs. Interface Theory)
เมื่อเรารู้แล้วว่า…
– โลกที่เราเห็นเป็นแค่ icon
– สิ่งที่อยู่ “หลังฉาก” ของโลกคือระบบ consciousness
คำถามที่ตามมาทันทีคือ:
งั้นโลกนี้ = simulation ใช่ไหม?
เหมือนที่ Elon Musk หรือ Nick Bostrom เคยพูดไว้?
🎮 Simulation Theory แบบ Bostrom / Musk
Nick Bostrom เคยเสนอว่า ในอนาคต มนุษย์จะสามารถสร้าง “โลกจำลอง” ได้ละเอียดถึงระดับอะตอม และหากมีจำนวนมากพอ ก็มีโอกาสสูงที่พวกเราจะอยู่ในโลกจำลองเหล่านั้น ไม่ใช่โลกจริง
Elon Musk เสริมว่า โอกาสที่เราไม่ได้อยู่ใน simulation นั้น “น้อยกว่า 1%”
แนวคิดนี้ตั้งอยู่บนพื้นฐานว่า:
มีโลก “ต้นฉบับ” ที่แท้จริงอยู่
มีสิ่งมีชีวิตขั้นสูงเป็น “ผู้สร้าง”
มี “เครื่อง” หรือระบบที่กำลังรันโลกของเราอยู่เบื้องหลัง
🧠 แล้ว Donald Hoffman เห็นต่างยังไง?
Hoffman ไม่ปฏิเสธว่าประสบการณ์ชีวิตอาจคล้ายกับ simulation
แต่เขาปฏิเสธ “กรอบคิด” แบบเก่าทั้งหมด
สิ่งที่เขาเสนอคือ โลกนี้ไม่ใช่การจำลองจากเครื่องใด ๆ
เพราะตัวแนวคิดเรื่อง “เครื่อง”, “ฮาร์ดแวร์”, หรือ “โลกต้นแบบ” เอง
ก็เป็น icon อีกชั้นหนึ่ง
เราจึงไม่สามารถพูดได้ว่า “มีโลกต้นฉบับ” อยู่เบื้องหลัง
เพราะคำว่า “ต้นฉบับ” และ “เครื่อง” ก็คือ UI ใน perception ของเราเช่นกัน
💡 โลกที่เราอยู่ไม่ได้ถูกจำลอง — แต่มันถูก “สร้างร่วม”
แทนที่จะมี AI หรือมนุษย์ขั้นสูงเป็นผู้สร้างโลกจำลอง
Hoffman เชื่อว่าโลกนี้คือผลลัพธ์ของ “conscious agents”
— จิตสำนึกที่รับรู้ – แลกเปลี่ยน – สร้างโลกขึ้นมาเองผ่านกระบวนการประมวลผล
ไม่มีใครเป็นเจ้าของเครื่อง ไม่มีใครกดปุ่มรัน
เพราะทุกคนคือส่วนหนึ่งของระบบนั้นเอง
🎯 แล้วโลกนี้ปลอมหรือจริง?
Hoffman ตอบแบบไม่ติดกับดักสองขั้ว
เขาบอกว่าโลกนี้ “จริง” ในฐานะ interface — เป็นระบบ UI ที่ช่วยให้เราดำรงอยู่ได้
แต่ “ไม่ใช่ของจริงในตัวมันเอง”
เหมือนที่คุณเห็น “Recycle Bin” บน desktop
นั่นคือ icon จริง ๆ
แต่ข้างในไม่มีถังจริง ๆ — มันคือภาพแทนกระบวนการที่ลึกกว่านั้น
🧘 ความแตกต่างสำคัญ
– Bostrom/Musk: โลกนี้ถูกสร้างโดยระบบประมวลผลที่อยู่เบื้องหลัง
– Hoffman: โลกนี้ถูกสร้าง “ในขณะที่คุณรับรู้” — โดยไม่มีฮาร์ดแวร์จริง
– Bostrom: มีผู้รันระบบ
– Hoffman: ไม่มีผู้รัน ไม่มีเครื่อง ทุกอย่างคือเครือข่ายจิตที่แลกเปลี่ยนกัน
– Bostrom: โลกนี้ไม่ใช่ของจริง
– Hoffman: โลกนี้คือ “ของจริงแบบมีประโยชน์” (functional truth)
แต่ไม่ใช่ ultimate reality
✅ สรุป
โลกนี้อาจเหมือน simulation แต่ไม่มี “เครื่อง” ใดรันอยู่เบื้องหลัง
สิ่งที่คุณเห็นเป็น icon ที่ consciousness ใช้สื่อสารและเอาชีวิตรอด
ระบบทั้งหมดเกิดจากจิตสำนึก ไม่ใช่จากวัตถุ
โลกไม่ได้ “ถูกหลอก” — แต่มันคือ “การจัดระเบียบ perception” แบบหนึ่ง
🧭 EP5 – ถ้าโลกคือ UI แล้วเราจะใช้ชีวิตไปเพื่ออะไร?
หลังจากที่ Donald Hoffman ชี้ว่า
โลกที่เราเห็น = UI สำหรับเอาตัวรอด ไม่ใช่ความจริงแท้
และเบื้องหลัง UI นี้คือ “ระบบจิตสำนึก” (Conscious Agents)
คำถามที่กระแทกหัวใจที่สุด คือ:
ถ้าโลกนี้ไม่ใช่ของจริง แล้วชีวิตยังมีความหมายอยู่ไหม?
🧠 ความจริงไม่มี... แล้วความหมายอยู่ไหน?
Hoffman ไม่พยายามพิสูจน์ว่าโลกนี้ “หลอก”
เขากลับบอกว่า…
ความผิดคือการเข้าใจโลกว่า “ต้องเป็นของจริงแบบจับต้องได้” เท่านั้น
ถ้าเราหลุดจากกับดักว่า “ความจริงต้องเป็นวัตถุ”
เราจะเข้าใจว่า:
สิ่งที่มีความหมาย = สิ่งที่ส่งผลต่อจิตของเราอย่างลึกซึ้ง
ไม่ว่าจะเกิดขึ้นในโลกจำลอง โลกจริง หรือโลกฝัน
🔁 ความหมายไม่อยู่ที่ “พื้นผิว” — แต่อยู่ที่ “ความสัมพันธ์”
Hoffman เสนอว่า:
ความรัก ไม่ได้ขึ้นกับว่าร่างกายมีอยู่จริง
ความกลัว ไม่ได้ต้องการวัตถุจริงให้เกิดขึ้น
ความสัมพันธ์ ความเข้าใจ ความเมตตา — ล้วนเกิดจากการ “โต้ตอบระหว่างจิต”
เพราะฉะนั้น:
เราไม่ได้ “มีอยู่” เพราะมีร่างกาย
แต่ “ร่างกาย” มีอยู่ เพราะเราใช้มันสื่อสารในระบบ UI
🌀 Interface = สนามของการเติบโต
Donald Hoffman ไม่ได้เสนอให้หนีโลก
แต่ให้เปลี่ยนมุมมองว่า:
UI ที่เราเห็น = เครื่องมือให้เรา “เรียนรู้”
และ “พัฒนา” ความสัมพันธ์ระหว่างจิตสำนึก
ชีวิตจึงยังมีค่า
เพราะทุกวินาทีคือการปฏิสัมพันธ์ระหว่าง consciousness
ไม่ใช่การกดปุ่มบนเครื่องจักร
🛤️ แล้วเราจะ “ใช้ชีวิตอย่างมีความหมาย” ได้อย่างไร?
ตามแนวทาง Hoffman:
ยอมรับว่าโลกคือ interface — ไม่ใช่ ultimate truth
→ หยุดหาความจริงที่จับต้องได้เพียงอย่างเดียว
โฟกัสที่สิ่งที่เกิดขึ้นในใจ
→ ความรู้สึก, ความรัก, ความตั้งใจ = ของจริงระดับลึก
ใช้โลกนี้เป็นสนามของการสื่อสารระหว่าง consciousness
→ การเรียนรู้, การเข้าใจ, การให้อภัย = จุดประสงค์แท้
✅ สรุปส่งท้ายซีรีส์
โลกที่เราเห็นไม่ใช่ของปลอม — แต่มันคือ UI ที่ออกแบบมาให้สิ่งมีชีวิตดำรงอยู่ได้
ความจริงในเชิงฟิสิกส์ = อาจไม่มีอยู่แบบที่เราคิด
แต่ความจริงในเชิงจิตสำนึก = ยังทรงพลังและมีผลต่อชีวิต
ชีวิตยังมีค่า แม้ในโลกที่ไม่มีความจริงแท้แบบสัมผัสได้
🎤 Donald Hoffman ปิดท้ายไว้ว่า:
“เมื่อคุณเลิกมองหาความจริงในวัตถุ
คุณจะเริ่มเห็นความจริงในความสัมพันธ์”
🧠 ขอบคุณที่เดินทางร่วมกันตลอด 5 ตอนของ
Donald Hoffman’s Interface Theory of Perception
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
