10 ส.ค. เวลา 12:01 • บันเทิง
Chiangmai, Thailand

กลิ่นในภาพยนต์ Parasite : มากกว่าแค่ “กลิ่นความจน” แต่เป็นภาษาของความสัมพันธ์และอารมณ์

เมื่อพูดถึงหนัง Parasite หลายคนมักจำได้ถึงความเฉียบแหลมในบทพูด หรือเสียดสีชนชั้นที่ชวนให้คิด
แต่ "กลิ่น" สิ่งที่ซ่อนอยู่หลังฉากเล็ก ๆ และประโยคเด็ด ๆ นั้น กลับเป็นอีก “ภาษาหนึ่ง” ที่เล่าเรื่องได้ลึกซึ้งและซับซ้อนกว่าที่คิด
กลิ่นหัวไชเท้าแก่, กลิ่นผ้าขี้ริ้วต้ม, กลิ่นอับห้องใต้ดินอับ
คือภาพกลิ่นของความจนที่มากกว่าความสกปรก
ในฉากที่คุณปาร์คพูดถึงกลิ่นของคุณคิม (คนขับรถ) เขาไม่ได้แค่บอกว่ากลิ่นนั้น “เหม็น” แต่มันคือชุดคำเปรียบเทียบที่พาเราเข้าใจถึง “คุณภาพ” ของชีวิตที่ซ่อนอยู่เบื้องหลังกลิ่นเหล่านั้น
กลิ่นหัวไชเท้าแก่ : เป็นกลิ่นที่มักสัมพันธ์กับความเปรี้ยวและขมของผักดองที่เก็บไว้นาน คล้าย “กลิ่นความเก่า” ที่มีทั้งความคมและความยั่งยืน เป็นสัญลักษณ์ของการอดทนและความเหนื่อยล้าของชีวิตชนชั้นล่าง
กลิ่นผ้าขี้ริ้วต้ม : เป็นกลิ่นที่ชวนให้นึกถึงวัสดุเก่าที่ผ่านการใช้งานหนักและล้างด้วยความร้อนแต่ยังเหลือความเหนียวแน่น สะท้อนถึงสิ่งของและวิถีชีวิตที่ถูก “รีไซเคิล” ซ้ำ ๆ เพื่อความอยู่รอด
กลิ่นห้องใต้ดินอับ : กลิ่นความชื้น ความขังอากาศ ที่บ่งบอกถึงความถูกกักขังและการอยู่อย่างจำกัดในพื้นที่มืดมนและถูกกดทับ
กลิ่นเหล่านี้ไม่ได้เป็นเพียงความสกปรกทางกายภาพ แต่เป็น “กลิ่นของสถานะ” เป็นรหัสที่บอกว่า คน ๆ นี้มาจากที่ไหน และถูกกดทับอย่างไรในระบบสังคม
“กลิ่นคนใช้ในรถไฟใต้ดิน” : กลิ่นที่เชื่อมโยงชีวิตและการเดินทาง
ประโยคนี้ทำให้ภาพกลิ่นมีมิติขึ้น เพราะกลิ่นคนใช้ในรถไฟใต้ดิน คือกลิ่นของการเคลื่อนที่ผ่านชั้นวรรณะสังคม กลิ่นที่เปื้อนจากการสัมผัสโลกทั้งกายภาพและสังคมในพื้นที่สาธารณะ ที่มีทั้งความแออัดและความไม่เท่าเทียมกัน เป็นภาพแทนของการ “เดินทางชีวิต” ที่ไม่อาจเลือกได้
1
แล้วยังมีประโยคเกี่ยวกับกลิ่นของกางเกงในถูก ๆ
กลิ่นความจนที่กลายเป็นสัญลักษณ์ทางเพศ
ประโยคที่คุณปาร์คถามภรรยาเกี่ยวกับกางเกงในราคาถูกที่เจอในรถ กลายเป็น “ประโยคที่สอง” ของกลิ่นที่ไม่ได้มีแต่เรื่องความจน แต่เป็นกลิ่นที่กระตุ้นความรู้สึกและอารมณ์ทางเพศในมิติที่ซับซ้อนและย้อนแย้ง
1
กางเกงในชิ้นนั้น ไม่ได้แค่บอกว่า “คนจนก็มีอยู่” แต่มันกลายเป็นวัตถุที่สะท้อนความปรารถนา ความต้องการ และความลับของคนชั้นบน ความถูกและความสกปรกกลายเป็นสิ่งที่เร้าใจ เป็นส่วนผสมของความรังเกียจและความดึงดูดใจในเวลาเดียวกัน
กลิ่นที่ซ่อนอยู่ในจินตนาการของคุณปาร์ค คือกลิ่นของความแตกต่างที่ทำให้เกิดเสน่ห์ลึกลับ แต่ก็เป็นอุปสรรคที่ทำให้ความสัมพันธ์ต้องคงที่ในรูปแบบของความไม่เท่าเทียม
กลิ่นในฐานะ “เครื่องมือ” ของชนชั้น
ในแง่มนุษยวิทยา กลิ่นไม่ได้เป็นแค่สิ่งที่รับรู้ผ่านจมูก แต่เป็น “สัญญาณทางสังคม” ที่บอกตำแหน่งและสถานะทางวัฒนธรรม กลิ่นสามารถใช้แบ่งแยกกั้นชั้นวรรณะ หรือเป็นอุปกรณ์กำกับความสัมพันธ์ได้อย่างละเอียดอ่อนและทรงพลัง
Parasite ใช้กลิ่นเป็นตัวแทนของสิ่งที่สายตามองไม่เห็น แต่สัมผัสได้ กลิ่นกลายเป็นกำแพงที่บางครั้งเหนียวแน่นกว่าผนังและรั้ว ความจริงที่ว่าแม้คนจนจะพยายาม “เปลี่ยนตัวเอง” กลิ่นนี้ก็ยังติดตัวพวกเขาไปตลอด แสดงถึงความยากลำบากในการข้ามผ่านช่องว่างทางชนชั้น
กลิ่นใน Parasite ไม่ใช่แค่ “กลิ่นความจน” หรือ “กลิ่นเหม็น” ธรรมดา แต่มันคือ “ภาษาที่สื่อสาร” เรื่องราวของชีวิต ความสัมพันธ์ และอารมณ์ในสังคมที่แบ่งแยก
กลิ่นที่ถูกเล่าเป็นชุดของสัญลักษณ์ที่พาเรามองเห็น “ความเปราะบาง” และ “ความย้อนแย้ง” ในใจมนุษย์ จากการอดทนต่อความยากลำบาก ไปจนถึงความปรารถนาและความลึกลับทางเพศ
และในที่สุด กลิ่นเหล่านี้ทำหน้าที่เตือนว่า ความสัมพันธ์ทางสังคมลึกซึ้งและซับซ้อนกว่าที่เห็น แม้แต่สิ่งเล็กน้อยอย่างกลิ่นก็สามารถสะท้อนความจริงของโลกได้ชัดเจนกว่าคำพูดใด ๆ
โฆษณา