18 ส.ค. เวลา 07:03 • การศึกษา

น้ำส้มสายชูหมัก (Apple Cider Vinegar) มหัศจรรย์เครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ และการทดลองวิทยาศาสตร์สนุกๆ

Apple Cider Vinegar คืออะไร? ดีต่อสุขภาพจริงหรือ?
หลายคนอาจรู้จัก Apple Cider Vinegar (ACV) หรือ น้ำส้มสายชูหมักจากแอปเปิล ในฐานะส่วนผสมในอาหาร แต่รู้หรือไม่ว่ามันสามารถนำมาทำเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพได้ด้วย? ACV ผลิตจากการนำแอปเปิลมาบดและหมักกับยีสต์จนเกิดแอลกอฮอล์ จากนั้นจะเปลี่ยนเป็นกรดอะซิติกโดยแบคทีเรีย ทำให้ได้ของเหลวที่มีรสเปรี้ยวอมหวาน และมีประโยชน์ต่อร่างกาย
ประโยชน์ที่อาจได้รับ (อ้างอิงจากงานวิจัย):
​ผลการศึกษาเชิงระบบและเมตา-อะนาไลซิสจากงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Current Medicinal Chemistry ปี 2025 ได้รวบรวมข้อมูลจากงานวิจัยทางคลินิก 25 ชิ้น โดยพบว่าการบริโภค ACV มีผลดีต่อปัจจัยเสี่ยงบางประการของกลุ่มอาการเมตาบอลิก (Cardiometabolic Syndrome - CMS) ดังนี้:
​1) ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด: ACV สามารถช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหาร (FBG) และค่าเฉลี่ยระดับน้ำตาลสะสม (HbA1c) ได้อย่างมีนัยสำคัญ
2) ​ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลรวม: การบริโภค ACV สามารถช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลรวม (TC) ได้
3) ​ผลในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน: ในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน การบริโภค ACV ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหาร (FBG), ค่าเฉลี่ยระดับน้ำตาลสะสม (HbA1c) และไตรกลีเซอไรด์ (TG) ได้อย่างมีนัยสำคัญ
​อย่างไรก็ตาม งานวิจัยระบุว่า ไม่พบผลลัพธ์ที่ชัดเจนต่อค่าดัชนีมวลกาย (BMI) หรือคอเลสเตอรอลชนิดอื่นๆ (LDL-C และ HDL-C) และประโยชน์เหล่านี้ยังคงต้องมีการศึกษาเพิ่มเติม ควรดื่มในปริมาณที่เหมาะสมเสมอ โดยเจือจางกับน้ำเปล่า 💧
ผลการศึกษาจาก Journal of Education, Health and Sport ปี 2024 พบว่าการบริโภค ACV ก่อนอาหารอาจช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดหลังมื้ออาหารได้ นั่นแสดงให้เห็นว่า ACV ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้
และรายงานวิจัยจากนิตยสาร BMJ Nutrition, Preventiom & Health ปี 2024 พบว่า ACV อาจช่วยให้อิ่มนานขึ้นและลดความอยากอาหารได้ ทำให้สามารถใช้เป็นตัวช่วยในการควบคุมน้ำหนักตัวได้
การนำไปใช้จัดกิจกรรมการเรียนการสอน
การนำ ACV มาใช้ในห้องเรียนวิทยาศาสตร์เป็นกิจกรรมที่สนุกและน่าสนใจมาก โดยเฉพาะการทดลองทำ "น้ำอัดลม DIY" ด้วยตัวเอง! กิจกรรมนี้เหมาะสำหรับนักเรียนระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาตอนต้น เพราะสามารถสาธิตหลักการทางเคมีที่เข้าใจง่ายได้เป็นอย่างดี
การทดลอง: ทำน้ำอัดลม DIY ที่ดื่มได้จริง
อุปกรณ์:
1. Apple Cider Vinegar หรือน้ำส้มสายชูชนิดอื่น สามารถซื้อได้จาก https://s.lazada.co.th/s.z2XFI?cc
2. ผงฟู (Baking Soda) สามารถซื้อได้จาก https://s.lazada.co.th/s.z2eOE?cc
3. น้ำเปล่า
4. น้ำผึ้ง หรือน้ำผลไม้สำหรับเพิ่มรสชาติ
5. แก้วน้ำ หรือขวดน้ำพลาสติก
วิธีทำ:
1. เทน้ำเปล่าลงในแก้ว
2. เติม ACV ลงไป 1-2 ช้อนชา
3. เติมน้ำผึ้งหรือน้ำผลไม้ตามชอบ (สามารถให้นักเรียนเตรียมมาจากบ้านได้) คนให้เข้ากัน
4. เติมผงฟู (Baking Soda) ลงไปเล็กน้อย
ผลลัพธ์:
​ทันทีที่เติมผงฟูลงไปจะเกิดฟองฟู่ขึ้นอย่างรวดเร็ว เนื่องจากเกิดปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดที่อยู่ ACV กับด่างจากผงฟู ทำให้เกิดก๊าซ คาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งเป็นก๊าซเดียวกับที่ใช้ในเครื่องดื่มอัดลมทั่วไป การทดลองนี้ช่วยให้นักเรียนได้เรียนรู้เรื่องปฏิกิริยาระหว่างกรด-เบสได้อย่างสนุกสนานกับการปรับรสเครื่องดื่มให้เป็นรสตามที่ตนเองชอบ
ทำไมต่างประเทศมี Cider หลากหลายชนิด?
คำว่า "Cider" ในต่างประเทศไม่ได้หมายถึงแค่ Apple Cider Vinegar เท่านั้น แต่ยังมีความหมายกว้างกว่านั้นมาก และมักจะหมายถึง "เครื่องดื่มจากน้ำผลไม้หมัก" ซึ่งอาจจะมีแอลกอฮอล์หรือไม่ก็ได้ และไม่ได้จำกัดแค่แอปเปิลเท่านั้น
โดยทั่วไป Cider แบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก คือ
1) ​Hard Cider (ไซเดอร์มีแอลกอฮอล์): เป็นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่เกิดจากการหมักน้ำแอปเปิล เป็นที่นิยมมากในหลายประเทศ มีรสชาติคล้ายไวน์แต่ทำจากแอปเปิล
2) ​Sweet Cider หรือ Soft Cider: เป็นน้ำแอปเปิลคั้นสดที่ไม่ได้ผ่านการกรองจนใส อาจมีตะกอนและมีรสหวานตามธรรมชาติ
3) ​Cider Vinegar (น้ำส้มสายชู): เกิดจากการหมัก Hard Cider ต่อไปจนเป็นกรด ทำให้ไม่มีแอลกอฮอล์เหลืออยู่ ซึ่งเรานำมาใช้ในอาหารและทำเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ
นอกจากนี้ ผู้ผลิตยังนำผลไม้อื่นๆ มาสร้างสรรค์รสชาติใหม่ๆ เพื่อตอบโจทย์ผู้บริโภค เช่น Perry ซึ่งเป็นเครื่องดื่มที่ทำจากลูกแพร์ หรือ Fruit Cider ที่ใช้ผลไม้อื่นๆ มาหมักร่วมกับน้ำแอปเปิลเพื่อสร้างรสชาติที่ซับซ้อน เช่น Mixed Berry Cider, Cherry Cider หรือ Mango Cider
ผู้ผลิตบางรายจะใช้ ผลไม้จริง หรือ น้ำผลไม้คั้นสด ในการหมักเพื่อให้ได้รสชาติที่ซับซ้อนและเป็นธรรมชาติ ในขณะที่ผู้ผลิตรายใหญ่บางรายอาจเลือกใช้ หัวเชื้อหรือกลิ่นสังเคราะห์ เพื่อให้ได้รสชาติที่คงที่และผลิตได้ในปริมาณมาก ซึ่งรสชาติที่ได้อาจจะหวานและฉุนกว่าการใช้ผลไม้จริง
ความหลากหลายของไซเดอร์จึงไม่ได้เป็นแค่ความเชื่อเรื่องสุขภาพอย่างเดียว แต่ยังเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมการบริโภคที่แตกต่างกัน ทำให้มีผลิตภัณฑ์ที่ตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคหลากหลายกลุ่ม ไม่ว่าจะเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ เครื่องดื่มสำหรับสังสรรค์ หรือเครื่องดื่มที่เน้นรสชาติจากผลไม้นั่นเอง
อ้างอิง
Abou-Khalil, R., Andary, J., & El-Hayek, E. (2024). Apple cider vinegar for weight management in Lebanese adolescents and young adults with overweight and obesity: a randomised, double-blind, placebo-controlled study. BMJ Nutrition, Prevention & Health, 7(1), 61.
Kadłubek, S., Mąka, M., Kalinowski, S., Woźniak, J., Kapturska, N., Cymerys, K., ... & Zielnik, M. (2024). The Impact of Apple Cider Vinegar on Insulin Resistance and Related Conditions: Benefits, Mechanisms, and Potential Risks-Literature Review. Journal of Education, Health and Sport, 76, 56408-56408.
Tehrani, S. D., Keshani, M., Rouhani, M. H., Moallem, S. A., Bagherniya, M., & Sahebkar, A. (2025). The effects of apple cider vinegar on cardiometabolic risk factors: A systematic review and meta-analysis of clinical trials. Current Medicinal Chemistry, 32(11), 2257-2274.
โฆษณา