คู่มือภาษี ที่มนุษย์เงินเดือนควรอ่าน เผื่อถูกเลิกจ้างตอนอายุ 45
ในภาวะเศรษฐกิจที่ไม่แน่นอน และการมาของ AI ที่บีบให้หลายธุรกิจต้องเร่งปรับตัวเร็วขึ้น ข่าวการเลิกจ้าง จึงกลายเป็นเรื่องปกติที่เราเห็นบ่อยขึ้นเรื่อย ๆ
ล่าสุดธนาคารเจ้าใหญ่ก็ประกาศโครงการสมัครใจลาออก ที่เปิดทางให้พนักงานสามารถเข้าร่วมได้ตั้งแต่อายุเพียง 45 ปี
ซึ่งก็หมายความว่า เราทำงานมาเพียง 20 ปี แต่ต้องวางแผนใช้ชีวิตหลังจากนี้อีกเกือบ 40 ปี จึงไม่แปลกที่หลายคนเริ่มกลับมาฉุกคิดและทบทวนแผนเกษียณของตัวเองใหม่
แต่อย่างไรก็ตาม ทุกครั้งที่มีการออกจากงาน พนักงานมักจะได้รับเงินก้อนใหญ่ และแน่นอนว่า เงินก้อนนี้ก็มักมาพร้อมภาระภาษีที่หลายคนอาจมองข้าม
แม้ว่าวันนี้เราอาจจะยังไม่เจอกับตัวเอง แต่การรู้ไว้ก่อน ย่อมดีกว่ารู้ทีหลัง เพราะเราอาจเสียสิทธิลดหย่อนภาษีไปทั้งก้อน
คำถามสำคัญ คือ เราจะทำอย่างไรให้เงินก้อนที่ได้มาเสียภาษีน้อยที่สุด ?
MONEY LAB จะย่อยเรื่องการเงิน การลงทุน ให้เข้าใจง่าย ๆ
เรื่องที่เราต้องรู้ มีอยู่ด้วยกัน 5 เรื่องหลัก ๆ นั่นคือ
1. เงินโครงการเกษียณก่อนกำหนด
โครงการเกษียณอายุก่อนครบกำหนด หรือโครงการสมัครใจลาออกนั้น ตามกฎหมายไม่ได้กำหนดไว้ตายตัวว่า ลูกจ้างต้องได้เงินเท่าไร และนายจ้างต้องจ่ายเงินเท่าไร
แต่ในทางปฏิบัติบริษัทมักจะจ่าย อย่างน้อยไม่ต่ำกว่า ค่าชดเชยตามอายุงาน ที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน บวกเพิ่มด้วยเงินพิเศษ อย่างเช่น ค่าตกใจ หรือค่าบอกล่วงหน้า
และแม้ว่าเงินก้อนที่ได้รับจากโครงการสมัครใจลาออกนั้นจะได้ใกล้เคียงกับเงินชดเชยตามกฎหมายแรงงาน แต่สิทธิในการลดหย่อนภาษีนั้นต่างกันสิ้นเชิง
เพราะเงินชดเชยตามกฎหมาย จะได้รับการยกเว้น ไม่ต้องเสียภาษีในส่วนที่ไม่เกินค่าจ้าง 400 วัน สูงสุดไม่เกิน 600,000 บาท
แต่เงินที่ได้จากโครงการสมัครใจลาออก แม้บริษัทจะเรียกว่า เงินชดเชย แต่จะไม่ได้รับสิทธิยกเว้นภาษีส่วนนี้
2. เงินชดเชยตามกฎหมาย
เป็นเงินที่บริษัทต้องจ่ายให้เราตามกฎหมาย เมื่อมีการเลิกจ้างหรือไล่ออก โดยที่เราไม่ได้สมัครใจ และไม่ได้ทำความผิด รวมถึงการเกษียณอายุตามปกติ
ซึ่งเงื่อนไขสำคัญคือ เงินส่วนนี้จะได้รับเฉพาะกรณีที่ถูกเลิกจ้างเท่านั้น หากเราลาออกเองจะไม่มีสิทธิได้รับ
โดยอัตราเงินชดเชยที่ได้รับจะขึ้นอยู่กับอายุงาน ยิ่งอายุงานนานเท่าไร ก็จะได้รับเงินชดเชยที่สูงตามไปด้วย
- อายุงาน 120 วัน แต่ไม่ถึง 1 ปี
เงินชดเชยขั้นต่ำ 30 วัน หรือประมาณ 1 เดือน
- อายุงาน 1 ปี แต่ไม่ถึง 3 ปี
เงินชดเชยขั้นต่ำ 90 วัน หรือประมาณ 3 เดือน
- อายุงาน 3 ปี แต่ไม่ถึง 6 ปี
เงินชดเชยขั้นต่ำ 180 วัน หรือประมาณ 6 เดือน
- อายุงาน 6 ปี แต่ไม่ถึง 10 ปี
เงินชดเชยขั้นต่ำ 240 วัน หรือประมาณ 8 เดือน
- อายุงาน 10 ปี แต่ไม่ถึง 20 ปี
เงินชดเชยขั้นต่ำ 300 วัน หรือประมาณ 10 เดือน
- อายุงาน 20 ปีขึ้นไป
เงินชดเชยขั้นต่ำ 400 วัน หรือประมาณ 13 เดือนกว่า
วิธีคำนวณทำได้ง่าย ๆ คือนำเงินเดือนสุดท้าย หารด้วย 30 จะได้ค่าจ้างรายวัน จากนั้นคูณกับจำนวนวันที่ได้รับเงินชดเชย
ซึ่งเงินชดเชยที่เราได้รับจากการถูกเลิกจ้าง ส่วนที่ไม่เกินค่าจ้าง 400 วัน สูงสุดไม่เกิน 600,000 บาท เงินส่วนนี้เราจะได้รับการยกเว้นไม่ต้องเสียภาษี
แต่ถ้าได้เกินกว่านั้น ส่วนที่เกินจะต้องนำไป รวมคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาด้วย
3. เงินทดแทนจากประกันสังคม
เมื่อถูกเลิกจ้าง เราในฐานะผู้ประกันตน มีสิทธิจะได้รับเงินทดแทนกรณีว่างงานจากประกันสังคม ตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้
หลายคนอาจเข้าใจว่า การว่างงานก็คงเหมือนกันหมด
แต่ในมุมของประกันสังคม คำว่า “ว่างงาน”
ถูกแบ่งออกเป็น 2 แบบ
- ว่างงานเพราะถูกเลิกจ้าง
- ว่างงานเพราะสมัครใจลาออกเอง
แต่ประเด็นสำคัญคือ การเข้าโครงการสมัครใจลาออก แม้ว่าจะดูเหมือนเป็นการลาออกด้วยความสมัครใจ แต่สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ตามบันทึกสคก.เรื่องเสร็จที่ 940/2555 ส.ค.2555
ให้ความเห็นว่า การสมัครใจลาออกลักษณะนี้ ถือเป็นการสิ้นสุดสัญญาจ้างที่นายจ้างทำเพื่อลดคน ส่งผลให้ลูกจ้างว่างงานตามกฎหมายประกันสังคม
หมายความว่า การเข้าโครงการสมัครใจลาออก มีสิทธิได้รับผลประโยชน์เท่ากับการถูกเลิกจ้าง ไม่ใช่การลาออก
ซึ่งสิทธิที่จะได้รับเงินทดแทนกรณีว่างงานจากการถูกเลิกจ้าง รวมแล้วจะได้ผลประโยชน์มากกว่า การลาออกเองหลายเท่าตัว
เพราะถ้าเราลาออกเอง จะได้เงิน 30% ของค่าจ้าง
เป็นระยะเวลา 3 เดือน
แต่ถ้าเราถูกเลิกจ้าง จะได้เงิน 60% ของค่าจ้าง
เป็นระยะเวลา 6 เดือน
โดยปัจจุบันการคำนวณจะใช้ฐานเงินเดือนสูงสุด 15,000 บาท ซึ่งก็หมายความว่า แม้จะได้เงินเดือน 20,000 หรือ 50,000 บาท ก็ยังคำนวณจากฐาน 15,000 บาท
ดังนั้นเมื่อคำนวณรวมกันแล้วการถูกเลิกจ้างจะได้เงินรวม 54,000 บาท มากกว่าสิทธิการลาออกที่จะได้ 13,500 บาทเท่านั้น
4. กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ (PVD)
สำหรับคนที่ทำงานในบริษัทที่มีกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ หรือ PVD เมื่อออกจากงานเราต้องตัดสินใจว่า จะทำอย่างไรกับเงินในกองทุน
แต่ก่อนอื่นเราต้องทำความเข้าใจก่อนว่า
เงินใน PVD จะถูกแบ่งออกเป็น 4 ส่วน ได้แก่
- เงินสะสม ที่เราหักจากเงินเดือนทุกเดือน
- เงินสมทบ ที่บริษัทจ่ายเพิ่มให้
- ผลประโยชน์เงินสะสม
- ผลประโยชน์เงินสมทบ
ถ้าเราอยากได้เงินก้อนนี้ออกมาใช้ เราสามารถเลือกที่จะ ลาออกจากกองทุนได้ แต่เงิน 3 ส่วนสุดท้าย เราต้องนำไปรวมคำนวณเพื่อเสียภาษีด้วย
แล้วถ้าเราไม่อยากเสียภาษี ต้องทำอย่างไร ?
คำตอบก็คือ ต้องถือ 5 ปีขึ้นไป
และขายเมื่ออายุครบ 55 ปีบริบูรณ์
ซึ่งสามารถเลือกได้ 3 วิธีหลัก ๆ คือ
- คงเงินไว้ในกองทุน โดยมักมีค่าธรรมเนียมไม่เกิน 500 บาทต่อปี
- ย้ายไปลงทุนต่อใน RMF for PVD โดยเมื่อย้ายไปแล้ว เราไม่จำเป็นต้องซื้อต่อเนื่องเหมือน RMF แบบทั่วไป
- ย้ายไป PVD ของที่ทำงานใหม่ ในกรณีที่ได้งานใหม่เร็ว และที่ใหม่ก็มีกองทุน PVD สามารถโอนต่อเนื่องได้ทันที
5. ถ้าทำงานเกิน 5 ปี ควรแยกคำนวณตามใบแนบ
นี่คือจุดสำคัญที่จะช่วยให้เราลดภาระภาษีได้มากที่สุด เพราะกฎหมายภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา เปิดทางไว้ว่า
หากเราทำงานกับนายจ้างคนเดียวกันมาครบ 5 ปีขึ้นไป เงินก้อนที่เราได้ทั้งจากโครงการเกษียณก่อนกำหนด เงินชดเชยตามกฎหมาย รวมถึงเงินจากการขายกองทุนสำรองเลี้ยงชีพก่อนครบอายุ 55 ปี
เงินก้อนเหล่านี้ เราสามารถเลือกได้ว่า
- นำไปรวมคำนวณภาษีกับเงินได้ประเภทอื่น ๆ
- นำไปแยกคำนวณตามใบแนบ
โดยวิธีที่จะทำให้เราเสียภาษีน้อยลง นั่นคือ การเลือกนำเงินก้อนเมื่อออกจากงานเหล่านั้น ไปแยกคำนวณตามใบแนบ
เพราะการแยกคำนวณจะช่วยกระจายฐานภาษี จากเดิมที่เงินรวมกันก้อนเดียว ก็จะทำให้เสียภาษีในอัตราที่สูงขึ้น
หากเราแยกคำนวณเพื่อกระจายฐานภาษี รายได้ที่นำไปคำนวณภาษีแต่ละส่วนก็จะลดลง ทำให้ภาษีที่ต้องจ่ายก็จะน้อยลงนั่นเอง
สุดท้ายแล้ว แม้ว่าการออกจากงาน อาจเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญในชีวิต
แต่ถ้าเราเข้าใจสิทธิของตัวเอง และรู้วิธีจัดการเงินก้อนที่ได้รับอย่างถูกต้อง เราก็จะสามารถลดภาระภาษีที่ไม่จำเป็น และรักษาเงินไว้ใช้ในช่วงตั้งหลักได้มากขึ้น
เพราะยิ่งเราวางแผนภาษีได้ดีเท่าไร ก็ยิ่งช่วยให้เรามีเงินเหลือไว้เพื่อเป้าหมายอื่น ๆ ในชีวิตได้มากขึ้นเท่านั้น นั่นเอง..
#วางแผนการเงิน
#หลักวางแผนการเงิน
#Layoff
References
- 128
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
