ความเป็นมาของกาแฟ: จากผลไม้ป่าสู่เครื่องดื่มระดับโลก
กาแฟเป็นหนึ่งในเครื่องดื่มที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในโลก แต่กว่าจะมาถึงจุดนี้ได้ กาแฟมีประวัติศาสตร์ที่ยาวนานและน่าสนใจ ซึ่งเริ่มต้นจากตำนานในทวีปแอฟริกา
บทที่ 1: ตำนานการค้นพบ ณ เอธิโอเปีย
เรื่องราวที่เป็นที่รู้จักกันมากที่สุดเกี่ยวกับต้นกำเนิดของกาแฟ ย้อนกลับไปในศตวรรษที่ 9 ณ ที่ราบสูงของประเทศ เอธิโอเปีย ตำนานเล่าว่า มีคนเลี้ยงแพะชื่อ คาลดี (Kaldi) เขาสังเกตเห็นว่าฝูงแพะของเขาดูกระปรี้กระเปร่าและคึกคักเป็นพิเศษหลังจากกินผลไม้สีแดงจากพุ่มไม้ชนิดหนึ่ง
ด้วยความสงสัย คาลดีจึงลองกินผลไม้นั้นดูบ้าง และเขาก็รู้สึกมีพลังวังชาและสดชื่นขึ้นอย่างน่าประหลาดใจ
คาลดีได้นำผลไม้วิเศษนี้ไปให้เจ้าอาวาสที่วัดใกล้เคียง ตอนแรกเจ้าอาวาสไม่เชื่อและกล่าวหาว่าเป็น "ของจากปีศาจ" จึงโยนผลไม้นั้นเข้าไปในกองไฟ แต่เมื่อเมล็ดกาแฟถูกความร้อน มันก็ส่งกลิ่นหอมหวนอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน เหล่าพระสงฆ์จึงรีบเขี่ยเมล็ดออกจากกองไฟ นำมาบดแล้วชงกับน้ำร้อน กลายเป็นเครื่องดื่มแก้วแรกของโลกที่ช่วยให้พวกท่านตื่นตัวและไม่ง่วงนอนระหว่างการสวดมนต์ตอนกลางคืน
บทที่ 2: การเดินทางสู่โลกอาหรับ (ศตวรรษที่ 15-16)
จากเอธิโอเปีย เมล็ดกาแฟได้เดินทางข้ามทะเลแดงไปยังคาบสมุทรอาหรับ โดยเฉพาะที่ ประเทศเยเมน ซึ่งเป็นที่แรกที่มีการเพาะปลูกและค้าขายกาแฟอย่างเป็นระบบ เมืองท่า "มอคค่า" (Mocha) กลายเป็นศูนย์กลางการค้ากาแฟที่สำคัญที่สุดในโลกในยุคนั้น
ชาวอาหรับเรียกเครื่องดื่มนี้ว่า "Qahwa" (เกาะฮ์วะฮ์) ซึ่งเดิมทีเป็นคำที่ใช้เรียกไวน์ และกาแฟก็ได้รับฉายาว่า "ไวน์แห่งอาหรับ" (Wine of Araby)
กาแฟกลายเป็นส่วนสำคัญของวัฒนธรรมอาหรับ มีการเปิด "ร้านกาแฟ" (Qahveh Khaneh) แห่งแรกๆ ของโลกขึ้น ซึ่งเป็นสถานที่ที่ผู้คนมาพบปะสังสรรค์ พูดคุยเรื่องธุรกิจ การเมือง และแลกเปลี่ยนความรู้ จนร้านกาแฟถูกขนานนามว่าเป็น "โรงเรียนของปราชญ์" (Schools of the Wise)
ชาวอาหรับพยายามผูกขาดการค้ากาแฟ โดยจะส่งออกเฉพาะเมล็ดที่คั่วหรือต้มแล้วเท่านั้น เพื่อไม่ให้ใครสามารถนำไปเพาะปลูกต่อได้
บทที่ 3: สู่ยุโรป (ศตวรรษที่ 17)
แม้จะพยายามผูกขาด แต่ในที่สุดเมล็ดกาแฟก็หลุดรอดออกไปได้ ตำนานเล่าว่า นักบุญชาวอินเดียชื่อ บาบา บูดาน (Baba Budan) ได้ลักลอบนำเมล็ดกาแฟที่ยังเพาะปลูกได้ 7 เมล็ดซ่อนไว้ในเสื้อผ้าของเขาและนำกลับไปปลูกที่อินเดีย
กาแฟเดินทางเข้าสู่ยุโรปผ่านทาง เมืองเวนิส ประเทศอิตาลี ซึ่งเป็นศูนย์กลางการค้ากับตะวันออกกลาง ในช่วงแรก กาแฟถูกต่อต้านจากชาวคริสต์บางกลุ่มที่มองว่าเป็น "เครื่องดื่มขมของซาตาน" แต่เมื่อสมเด็จพระสันตะปาปาคลีเมนต์ที่ 8 ได้ลองชิมและทรงโปรดปราน ท่านจึงให้ศีลล้างบาปแก่กาแฟ ทำให้มันเป็นที่ยอมรับในหมู่ชาวคริสต์
หลังจากนั้น ร้านกาแฟก็เริ่มผุดขึ้นทั่วยุโรป
* อังกฤษ: ร้านกาแฟเป็นที่รู้จักในชื่อ "มหาวิทยาลัยเพนนี" (Penny Universities) เพราะแค่จ่ายเงิน 1 เพนนีเป็นค่ากาแฟ ก็สามารถเข้าไปนั่งฟังการถกเถียงของเหล่านักปราชญ์และนักธุรกิจได้
* ฝรั่งเศส: ร้านกาแฟกลายเป็นศูนย์กลางของนักคิด นักเขียน และนักปฏิวัติในยุคเรืองปัญญา
บทที่ 4: ข้ามมหาสมุทรสู่ทวีปอเมริกา (ศตวรรษที่ 18)
กาแฟเดินทางไปสู่ทวีปอเมริกาด้วยเรื่องราวที่น่าทึ่ง กาเบรียล เดอ กลิเยอ (Gabriel de Clieu) ทหารเรือชาวฝรั่งเศส ได้รับต้นกล้ากาแฟ 1 ต้นจากกษัตริย์ฝรั่งเศสเพื่อนำไปปลูกที่เกาะมาร์ตินีกในทะเลแคริบเบียน ระหว่างการเดินทาง เขาต้องปกป้องต้นกาแฟอย่างสุดชีวิต ทั้งจากโจรสลัด พายุ และการปันส่วนน้ำดื่มของตัวเองให้ต้นกาแฟ จนในที่สุดเขาก็ทำสำเร็จ และต้นกาแฟต้นนั้นก็ได้ขยายพันธุ์ไปทั่วทั้งอเมริกากลางและอเมริกาใต้
ต่อมา บราซิล ได้กลายเป็นผู้ผลิตกาแฟรายใหญ่ที่สุดของโลก หลังจากที่ทหารชาวโปรตุเกส-บราซิลลักลอบนำเมล็ดกาแฟออกมาจากเฟรนช์เกียนาได้สำเร็จ
บทที่ 5: กาแฟในประเทศไทย
กาแฟเข้ามาในประเทศไทยตั้งแต่สมัยอยุธยาโดยชาวมุสลิม แต่การปลูกอย่างจริงจังเกิดขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร์
จุดเปลี่ยนครั้งสำคัญของวงการกาแฟไทยเกิดขึ้นในรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (รัชกาลที่ 9) พระองค์ทรงมีพระราชดำริให้ชาวเขาทางภาคเหนือเปลี่ยนจากการปลูกฝิ่นมาปลูกพืชเศรษฐกิจเมืองหนาวแทน ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือ กาแฟสายพันธุ์อาราบิก้า ภายใต้โครงการหลวง ทำให้กาแฟไทยมีชื่อเสียงด้านคุณภาพ และยังช่วยแก้ปัญหายาเสพติดและการทำไร่เลื่อนลอยได้อย่างยั่งยืน
บทสรุป
จากผลไม้ป่าที่ทำให้แพะเต้นรำได้ กาแฟได้เดินทางผ่านประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมมากมาย จนกลายเป็นเครื่องดื่มที่เชื่อมโยงผู้คนทั่วโลกเข้าด้วยกัน ไม่ใช่แค่เครื่องดื่มที่ช่วยให้ตื่นตัว แต่ยังเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิต เศรษฐกิจ และสังคมในทุกวันนี้ค่ะ.
บ่ายๆ วันนี้ ฟ้าฝนตกปอยๆ ทำงานไปพร้อมกับมีกาแฟจิบสักถ้วยก็ดีนะคะ!
น้ำมนต์ มงคลชีวิน
28 สิงหาคม 2568
#ชีวิตสำคัญที่เป้าหมาย วิธีคิด และการกระทำ
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
