Blockdit Logo (Mobile)
Histofun Deluxe
ยืนยันแล้ว
•
29 ส.ค. เวลา 12:00 • ประวัติศาสตร์

• ‘ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู’ ทำไมคนไทยเรียกศาสนานี้ว่า พราหมณ์-ฮินดู?

ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู เป็นหนึ่งในศาสนาที่มีความเก่าแก่และมีผู้ที่นับถือมากที่สุดในโลก ข้อมูลจากปี 2011 ระบุว่า มีประชากรที่นับถือศาสนานี้ มากกว่า 1,200 ล้านคนทั่วโลก โดยมากถึง 94.3% หรือราว 966 ล้านคน อาศัยอยู่ในประเทศอินเดีย
ว่าแต่เคยสงสัยไหมว่า ทำไมคนไทยถึงเรียกศาสนานี้ว่า ‘พราหมณ์-ฮินดู’ แล้วผู้ที่นับถือศาสนานี้ เรียกศาสนาของพวกเขาว่าอะไร?
โดยเหตุผลที่ทำให้ไทยเรียกศาสนานี้ว่า พราหมณ์-ฮินดู เกี่ยวข้องกับการได้รับอิทธิพลจากนักวิชาการชาวตะวันตกในช่วงศตวรรษที่ 19 หรือตรงกับยุครัชกาลที่ 5-6 ของไทย
กล่าวคือนักวิชาการชาวตะวันตกที่ทำการศึกษาศาสนานี้ ได้มีการแบ่งพัฒนาการหรือยุคสมัยของศาสนาออกเป็นสองระยะด้วยกัน โดยระยะแรกคือ Brahmanism หรือศาสนาพราหมณ์ ที่เกิดขึ้นในช่วงต้นสหัสวรรษที่ 1 ก่อนคริสตกาล ส่วนระยะที่สองก็คือ Hinduism หรือศาสนาฮินดู ที่เกิดขึ้นในช่วงกลางสหัสวรรษที่ 1 ก่อนคริสตกาลเป็นต้นมา
ในระยะ Brahmanism จะเน้นความสำคัญไปที่ผู้ประกอบพิธีกรรมหรือพราหมณ์ และเน้นบูชาเทพเจ้าที่ปรากฏในคัมภีร์พระเวท ส่วนระยะ Hinduism จะเปลี่ยนจากการบูชาเทพเจ้าในคัมภีร์พระเวทมาเป็นการบูชามหาเทพ อย่างเช่นพระวิษณุและพระศิวะ เป็นต้น
สำหรับนักวิชาการตะวันตกจะถือว่า Brahmanism และ Hinduism เป็นคนละศาสนาที่แยกจากกัน แต่สำหรับผู้ที่นับถือศาสนานี้ จะถือว่าศาสนานี้เป็นศาสนาเดียวกันมาโดยตลอด
จากข้อมูลของอาจารย์ตุล คมกฤช อุ่ยเต็กเค่ง ได้ระบุว่า เดิมทีคนไทยไม่ได้เรียกศาสนานี้ว่า พราหมณ์-ฮินดู ที่สำคัญในตอนแรกทั้งคำว่าพราหมณ์และฮินดู สำหรับคนไทยก็ไม่ได้หมายถึงชื่อศาสนา โดยในสมัยอยุธยาปรากฏคำว่า ‘ไสยศาสน์’ หรือศาสนาไสยะ (คนละอย่างกับไสยศาสตร์) ที่เป็นชื่อเรียกของศาสนานี้
ส่วนความหมายของคำว่าไสยะนั้น อาจจะแปลว่าการนอนหลับ เพราะตรงข้ามกับศาสนาพุทธที่หมายถึงการตื่นรู้ หรืออาจจะแปลว่าความดีงาม หรือไม่ก็มาจากไศวะที่หมายถึงพระศิวะ เพราะศาสนาไสยะในไทย ได้รับอิทธิพลจากไศวนิกาย (Shaivism) ที่เน้นบูชาพระศิวะ
เดิมทีคำว่าพราหมณ์ของคนไทย จะเป็นคำเรียกโดยรวมหมายถึงคนอินเดีย ที่ครอบคลุมคนในทุกวรรณะ (คล้ายกับที่คนไทยเรียกคนตะวันตกผิวขาวว่าฝรั่ง) หรือหมายถึงนักบวชหรือผู้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา (อย่างเช่น สมณชีพราหมณ์) ส่วนคำว่าฮินดู อ้างอิงจากจารึกวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ มีความหมายถึงคนที่มาจากภาคเหนือของอินเดีย
1
และเมื่อถึงสมัยรัชกาลที่ 5-6 ด้วยอิทธิพลจากงานวิชาการของชาวตะวันตก ประกอบกับการที่มีผู้คนรวมถึงพราหมณ์ที่อพยพเข้ามาจากอินเดีย ที่ความเชื่อและศาสนาของคนกลุ่มนี้ ดูแตกต่างจากศาสนาไสยะที่คนไทยรู้จัก จึงเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดคำว่า ‘ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู’ ขึ้นมา
ส่วนผู้ที่นับถือศาสนานี้ (หรือพราหมณ์-ฮินดู ตามความเข้าใจของคนไทย) โดยเฉพาะในอินเดีย ไม่ได้เรียกศาสนานี้ว่าพราหมณ์-ฮินดู หรือศาสนาฮินดู แต่เรียกตามภาษาสันสกฤตว่า ‘สนาตนธรรม’ (Sanātana Dharma สะ-นา-ตะ-นะ-ธรรม) โดยสนาตนะ แปลว่า ไม่เปลี่ยนแปลงหรือเก่าแก่ ส่วนธรรมแปลว่า ศาสนา หลักคำสอน หรือการปฏิบัติตามหน้าที่ ดังนั้นสนาตนธรรมจึงแปลว่า ศาสนาอันเก่าแก่ที่ไม่เปลี่ยนแปลง
ที่น่าสนใจคือ คำว่าฮินดู (Hindu) มีรากศัพท์จากภาษาเปอร์เซียที่สืบย้อนไปถึงชื่อแม่น้ำสินธุ (Sindhu) ในภาษาสันสกฤต โดยฮินดูเป็นคำที่ชาวเปอร์เซียใช้เรียกผู้คนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำสินธุ และฮินดูยังเป็นที่มาของชื่ออินเดีย (India) อีกด้วย
อ้างอิง
• มติชนสุดสัปดาห์. ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ตกลงว่า “พราหมณ์” หรือ “ฮินดู” หรือชื่ออะไรกันแน่?. https://www.matichon.co.th/weekly/featured/article_131435
• พราหมณ์ไทม์: พราหมณ์คือใคร / นิ้วกลมดมโรตีกับจารย์ตุล คมกฤช อุ่ยเต็กเค่ง. https://www.youtube.com/live/kWSzRP82Kjc?si=Z4hKrXNFpRy-xzX1
#HistofunDeluxe
โฆษณา