ปวดแสบร้อน ชา ไฟช็อตคืออะไร? รู้จักปวดเส้นประสาท (neuropathic pain) และบทบาทของ gabapentin
Gabapentin สำหรับ neuropathic pain: บทบาท ข้อบ่งใช้ และข้อควรระวัง
อาการปวดลักษณะเฉพาะ เช่น แสบร้อน ชา เสียวแปลบคล้ายไฟช็อต เป็น hallmark ของ neuropathic pain ซึ่งมีสาเหตุจากความผิดปกติหรือรอยโรคของระบบประสาทรับความรู้สึก (lesion/disease of the somatosensory system) โดยแยกจาก nociceptive pain ที่เกิดจากการอักเสบหรือบาดเจ็บของเนื้อเยื่อ และ nociplastic pain ที่เกี่ยวข้องกับการประมวลผลความปวดผิดปกติในระดับระบบประสาทส่วนกลาง
แนวทางเวชปฏิบัติจากหลายสถาบัน เช่น NICE, AAN, และ NeuPSIG แนะนำยากลุ่มต่อไปนี้เป็นแนวทางการรักษา (first-line) สำหรับ peripheral neuropathic pain :
- Gabapentin หรือ Pregabalin (α2δ ligands)
- Serotonin–norepinephrine reuptake inhibitors (SNRIs) เช่น duloxetine
- Tricyclic antidepressants (TCAs) เช่น amitriptyline
ในขณะที่ opioids ไม่แนะนำให้ใช้เป็น first-line therapy และควรหลีกเลี่ยงโดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มี diabetic peripheral neuropathy (PDN)
กลไกการออกฤทธิ์และประสิทธิผลของ Gabapentin
Gabapentin จับกับ α2δ subunit ของ voltage-gated calcium channels บน presynaptic neuron ลดการปลดปล่อยสารสื่อประสาทที่เกี่ยวข้องกับการส่งสัญญาณปวด เช่น glutamate และ substance P
ขนาดยาและการปรับตามการทำงานของไต
- เริ่มต้นที่ 300 mg ก่อนนอน
- ไตเตรตเพิ่มเป็น 300 mg วันละ 3 ครั้ง (รวม 900 mg/วัน)
- ปรับเพิ่มได้สูงสุดถึง 1,800 mg วัน ตามความเหมาะสมและการตอบสนอง
- ต้องปรับขนาดยาตาม eGFR หรือ CrCl ตามคำแนะนำในฉลากยา (FDA label)
- หลีกเลี่ยงการหยุดยาอย่างเฉียบพลันเพื่อลดความเสี่ยง withdrawal symptoms
อาการไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อย ได้แก่ ง่วงซึม เวียนศีรษะ เดินเซ บวมปลายเท้า (somnolence, dizziness, ataxia, peripheral edema)
ข้อควรระวังพิเศษ
- ควรใช้ด้วยความระมัดระวังในผู้สูงอายุ ผู้มีโรคปอดเรื้อรัง หรือเมื่อใช้ร่วมกับ opioids หรือยาอื่นที่กดการทำงานของระบบประสาทส่วนกลาง (CNS depressants) เนื่องจากอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะหายใจกด (respiratory depression) ตามคำเตือนจาก U.S. FDA
การใช้ในหญิงตั้งครรภ์และการให้นมบุตร
- ในหญิงตั้งครรภ์ : ข้อมูลยังไม่ชี้ชัดว่ามีความเสี่ยงต่อ major congenital malformations เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ แต่พบสัญญาณของความเสี่ยงต่อ preterm birth และ SGA (small for gestational age) ในบางการศึกษา จึงควรพิจารณาใช้เฉพาะกรณีที่จำเป็นเท่านั้น
- ในการให้นมบุตร : ยาผ่านเข้าสู่น้ำนมในระดับต่ำ โดยทั่วไปสามารถใช้ได้ หากอยู่ภายใต้การเฝ้าระวังอาการผิดปกติของทารก
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
