ทำไมถนนถึงทรุดตัว แล้วจะป้องกันได้อย่างไร ?
เราชาวไทยมักจะเห็นข่าว ‘ถนนทรุดตัว’ บ่อยครั้ง โดยเฉพาะในเขตเมืองที่มีผู้อยู่อาศัยและการจราจรหนาแน่น
📌 อ่านบทความได้ที่เว็บไซต์ไทยพีบีเอส: www.thaipbs.or.th/now/content/3190
อย่างล่าสุด เมื่อช่วงเช้าของวันที่ 24 กันยายน 68 ภาพถนนสามเสนทรุดตัว บริเวณหน้าโรงพยาบาลวชิรพยาบาล กระจายไปทั่วโซเชียลมีเดียอย่างรวดเร็ว แม้จะไม่มีรายงานผู้บาดเจ็บ แต่หลุมความลึกหลายสิบเมตรนี้ก็สร้างความเสียหายและดูน่ากลัวราวกับฉากในภาพยนตร์ จากเหตุการณ์ดังกล่าว Thai PBS จึงขอพาทุกคนมาสำรวจคำอธิบายโดยทั่วไปที่อยู่เบื้องหลังเหตุถนนทรุดตัว รวมถึงเสนอแนวทางคร่าว ๆ ที่อาจช่วยป้องกันภัยเช่นนี้ครับ
ถนนสามเสนทรุดตัว เมื่อวันที่ 24 ก.ย. 68 (ภาพจาก: สุภณัฐ รัตนธนาประสาน)
สภาพอากาศและการก่อสร้าง สาเหตุหลักที่ทำให้ถนนทรุด... ซ้ำแล้วซ้ำอีก
สภาพอากาศเป็นสาเหตุคลาสสิกที่ทำให้ถนนทรุด เมื่อเกิดฝนตกหนักถี่ขึ้น ๆ น้ำก็จะท่วมและทำให้ชั้นดินใต้ถนนชื้นขึ้น จนอาจทำให้ถนนเสียหายหรือยุบตัวในระดับหนึ่ง แต่หากน้ำฝนชะล้างชั้นดินธรรมชาติ (subgrade) ที่อยู่ใต้สุดไป ก็จะทำให้ถนนทรุดตัวหนักได้ อีกกรณีหนึ่ง หากถนนอยู่ในสภาพอากาศที่แห้งแล้งจัด ก็จะไม่มีน้ำอุ้มในชั้นดิน ทำให้ถนนยุบหรือทรุดตัวได้เช่นกัน นอกจากนี้ ถนนในพื้นที่ชายฝั่งก็เสี่ยงที่จะทรุดตัวมากกว่าปกติจากระดับน้ำทะเลหนุนสูง เนื่องจากความเค็มน้ำทะเลกระทบทั้งโครงสร้างและองค์ประกอบทางเคมีของถนน
การก่อสร้างขนาดใหญ่ก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดถนนทรุดตัว โดยเฉพาะในเขตเมือง (urban areas) ที่มีโครงการขุดเจาะใต้ดินเพื่อสร้างตึก ระบบขนส่งมวลชน หรือโครงสร้างพื้นฐานอื่น ๆ หากพื้นที่ไหนมีคุณภาพดินต่ำ (เคย) เป็นแหล่งน้ำบาดาล หรือเคยเผชิญกับภัยพิบัติบ่อยครั้ง ก็เสี่ยงที่จะเกิดการทรุดตัวมากขึ้นตามไป เมื่อเครื่องจักรหนักส่งแรงสั่นสะเทือน ซ้ำด้วยสภาพอากาศแปรปรวน ก็ทำให้ถนนในเขตเมืองเสี่ยงทรุดตัวยิ่งขึ้น
เวลาที่ฝนตกหนักต่อเนื่องหลายวัน เกิดน้ำท่วมขังระบายไม่ทัน เนื่องจากมีการก่อสร้างสาธารณูปโภคอยู่ตลอดเวลา มันก็เลยทำให้ดินและทราย [ที่อยู่ใต้ดิน] ไหลไปกับน้ำฝน เกิดเป็นโพรงขนาดใหญ่
สนธิ คชวัฒน์ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ ยกตัวอย่างไว้ในรายการวันใหม่ ไทยพีบีเอส เมื่อเดือน ส.ค. 67
เหตุถนนทรุดตัวเกิดขึ้นบ่อยครั้งจนกลายเป็น ‘เรื่องปกติใหม่’ ไปแล้วในบางพื้นที่ของกรุงเทพฯ และปริมณฑล อย่างเช่นถนนแจ้งวัฒนะที่มีเหตุเช่นนี้ 8 ครั้งระหว่างเดือนกันยายน 2565 ถึงสิงหาคม 2567 หรือในเดือนกุมภาพันธ์ 2565 สะพานข้ามคลองเคล็ดบนถนนอุดมสุขก็ทรุดตัวยาวถึง 50 เมตร โดยมีโครงการก่อสร้างอุโมงค์ระบายน้ำบึงหนองบอนอยู่ใต้ถนนเดียวกัน ยังไม่นับถึงปัญหาเช่นนี้และความเสื่อมสภาพของถนนในจังหวัดอื่น ๆ ทั่วไทย
การประเมินความเสี่ยงและป้องกันถนนทรุดตัว
แน่นอนว่า ผู้รับเหมาย่อมมีการตรวจสอบสภาพชั้นดินก่อนที่จะเริ่มตัดถนนหรือตอกเสาเข็มสร้างโครงการใด ๆ แต่การประเมินความเสี่ยงดินทรุดตัวก็สำคัญไม่แพ้กัน อีกทั้งช่วยให้เกิดการพัฒนาพื้นที่ได้อย่างเหมาะสม ตัวอย่างเช่นประเทศจีน นักวิทยาศาสตร์และวิศวกรได้พัฒนาการเรียนรู้ของเครื่อง (machine learning) เพื่อประเมินและทำนายถนนที่เสี่ยงทรุดตัวในเมืองฝอซาน มณฑลกวางตุ้ง หลังเกิดเหตุดินถล่มและถนนทรุดตัวครั้งใหญ่เมื่อเดือน ก.พ. 61
เหตุถนนทรุดตัวในฝอซาน เมื่อปี 2561 (ภาพจาก: AFP)
นักวิทยาศาสตร์กลุ่มนี้ใช้เทคโนโลยีดาวเทียมเรดาร์อินเตอร์เฟอโรเมตรี (InSAR) และหน่วยความจำระยะสั้นแบบยาวเสริมสมรรถภาพ (xLSTM) มารวมเข้าด้วยกัน ปกติแล้ว InSAR ถูกใช้เพื่อติดตามและตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงของถนนทรุดตัวในมณฑลกวางตุ้งได้แม่นยำผ่านเรดาร์และภาพถ่ายดาวเทียมเซนทิเนล-1 (Sentinel-1)
แต่ InSAR ก็มีข้อเสียคือ ไม่สามารถประเมินความเสี่ยงและจัดการกับข้อมูลที่ยุ่งเหยิงเองได้ จึงต้องใช้ xLSTM เข้ามาช่วยวิเคราะห์และสกัดข้อมูลสำคัญที่เกี่ยวกับถนนทรุดตัว พร้อมประเมินความน่าจะเป็น (probability) ที่จะเกิดเหตุถนนทรุดอีก และสร้างแผนที่แสดงพื้นที่เสี่ยงในเมือง
แผนที่จำลองความเสี่ยงการเกิดถนนทรุดตัวในฝอซาน พร้อมระดับความอันตราย ประเมินโดยการเรียนรู้ของเครื่องที่พัฒนาในจีน (ภาพจาก: Journal of Safety Science and Resilience, 6(4))
อีกแนวทางหนึ่งที่อาจช่วยค้นหาจุดเสี่ยงถนนทรุดตัว – โดยเฉพาะในเขตเมืองนั้น – คือการสำรวจโพรงใต้ถนนด้วยวิธีสัญญาณเรดาร์ GPR (Ground Penetrating Radar) ซึ่งเป็นวิธีสำรวจทางธรณีฟิสิกส์โดยส่งคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าความถี่สูงลงสู่ใต้ผิวดินจากตัวส่งสัญญาณ
การสำรวจแบบ GPR นั้นให้ความละเอียดภาพค่อนข้างสูง ทำได้เร็วและง่าย จึงเป็นที่นิยมในงานสำรวจหลากหลายแขนง ทั้งวิศวกรรม ธรณีวิทยา และโบราณคดี ทั้งนี้ GPR ก็มีข้อจำกัดอยู่หากเจอความชื้น ดินเหนียว ความนำไฟฟ้าสูง หรือปัจจัยอื่น ๆ ที่เกิดจากมนุษย์ เมื่อเจอจุดเสี่ยงแล้ว หน่วยงานที่เกี่ยวข้องและผู้รับเหมาก็ต้องดำเนินการซ่อมแซมถนนให้สมบูรณ์โดยเร็ว
ชีวิตคนเรานั้นเต็มไปด้วยความไม่แน่นอน และไม่มีใครรู้ว่าเรื่องร้าย ๆ จะเกิดขึ้นตอนไหน อย่างไรก็ดี เหตุเภทภัยอย่างถนนทรุดตัวสามารถป้องกันและคาดการณ์ได้ หากภาครัฐวางโครงข่ายการคมนาคมและการบำรุงรักษาอย่างใส่ใจ และผู้ใช้รถใช้ถนนสัญจรด้วยความระมัดระวัง
ติดตามบทความและเรื่องราวทันทุกกระแสที่ Thai PBS NOW: www.thaipbs.or.th/now
ถนนสามเสนทรุดตัว เมื่อวันที่ 24 ก.ย. 68 (ภาพจาก: สุภณัฐ รัตนธนาประสาน)
- 17
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
