Blockdit Logo (Mobile)
Timeless History (ประวัติศาสตร์ไร้กาลเวลา)
•
27 ก.ย. เวลา 04:57 • ประวัติศาสตร์

ชะตากรรมของเหล่าเผด็จการเมื่อสิ้นอำนาจ

เมื่อวันที่ 8 ธันวาคม ค.ศ.2024 (พ.ศ.2567) “บาชาร์ อัลอัสซาด (Bashar al-Assad)“ เผด็จการผู้ปกครองซีเรียมาหลายทศวรรษ ได้หลบหนีออกจากประเทศ ลี้ภัยไปยังกรุงมอสโคว ประเทศรัสเซีย
ช่วงเวลาสุดท้ายในกรุงดามัสกัส อัลอัสซาดได้หลอกลวงบรรดานายพลในกองทัพ โดยสัญญาว่าความช่วยเหลือทางทหารจากรัสเซียกำลังจะมาถึง และประเทศจะสู้รบกับฝ่ายกบฏต่อไป จากนั้น อัลอัสซาดก็กระโดดขึ้นเครื่องบินและหนีออกจากซีเรีย ทิ้งให้ประชาชนต้องเผชิญกับชะตากรรมต่อไป
หลังจากการปกครองที่ยาวนานหลายสิบปี ผ่านสงครามมาหลายครั้ง และเหตุการณ์ระหว่างประเทศนับไม่ถ้วน อัลอัสซาดก็ดูเหมือนจะไม่กลับไปซีเรียอีกเลย
1
บาชาร์ อัลอัสซาด (Bashar al-Assad)
มันคือช่วงเวลาแห่งความสุขของผู้คนที่ใช้ทั้งชีวิตต่อต้านระบอบการปกครองอันโหดเหี้ยมของอัลอัสซาดและบิดาของเขา แต่เหตุการณ์นี้ก็ก่อให้เกิดคำถามที่น่าสนใจตามมา
เกิดอะไรขึ้นกับเผด็จการเมื่อถูกโค่นอำนาจ?
พวกเขาไปอยู่ที่ไหน?
พวกเขาทำอะไรต่อ?
ชะตากรรมที่พบบ่อยที่สุดของเหล่าผด็จการที่หมดอำนาจคืออะไร?
แล้วอัลอัสซาดตอนนี้อยู่ที่ไหน?
คำถามเหล่านี้ยังคงเป็นที่สนใจ
หลายคนเรียกผู้นำโลกว่า “เผด็จการ” กันอย่างสนุกปาก ซึ่งการเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองเป็นสิ่งที่อยู่ในใจของทั้งนักรบคีย์บอร์ดและเหล่าทหาร แต่แท้จริงแล้วเกิดอะไรขึ้นกับคนเหล่านี้เมื่อพวกเขาหมดอำนาจ?
1.การลี้ภัย
ชะตากรรมที่พบได้บ่อยที่สุดของเผด็จการที่ถูกโค่นอำนาจคือ “การลี้ภัย”
การลี้ภัย เป็นทางหนีที่วางแผนไว้อย่างรอบคอบ ซึ่งเผด็จการจะวางแผนไว้ล่วงหน้าเป็นเวลาหลายเดือนหรืออาจจะเป็นปี ซึ่งก่อนที่จะหมดอำนาจ พวกเขามักระมัดระวังในการสร้างความสัมพันธ์กับบางประเทศหรือผู้นำบางคน ที่จะสามารถช่วยเหลือตนได้ในยามฉุกเฉิน
อัลอัสซาดก็ได้สร้างความสัมพันธ์แน่นแฟ้นกับรัสเซียมาอย่างยาวนาน เพราะรู้ดีว่าตนจะได้รับการต้อนรับหากถูกโค่นอำนาจ แผนการลี้ภัยจึงถูกสร้างขึ้นอย่างรอบคอบ โดยเลือกประเทศที่สามารถหลีกเลี่ยงผลลัพธ์เลวร้ายที่สุดได้
ปัจจุบัน อัลอัสซาดกำลังใช้ชีวิตอย่างสุขสบายจากเงินที่ลักลอบนำออกจากซีเรีย อาศัยอยู่ในย่านหรูของกรุงมอสโคว
แต่อัลอัสซาดก็ไม่ได้เป็นคนเดียวที่ได้ใช้ชีวิตหรูหราในต่างแดนหลังการสูญเสียอำนาจ คนอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็น “ฟุลเกนซิโอ บาติสตา (Fulgencio Batista)” เผด็จการคิวบา ซึ่งใช้ชีวิตลี้ภัยในสเปนและโปรตุเกสกว่า 10 ปี รวมทั้ง “นโปเลียน โบนาปาร์ต (Napoleon Bonaparte)” ผู้นำฝรั่งเศส ก็เคยได้รับโอกาสให้ลี้ภัยแทนการเผชิญหน้ากับกระบวนการยุติธรรม
นโปเลียน โบนาปาร์ต (Napoleon Bonaparte)
ในอดีต การลี้ภัยเป็นผลลัพธ์ที่ได้รับความนิยม เผด็จการได้รับโอกาสให้ใช้ชีวิตอย่างเงียบๆ สงบ ไกลจากอำนาจ แต่ปัจจุบัน มุมมองนี้เปลี่ยนไป หลายคนต้องการให้เผด็จการเผชิญหน้ากับกระบวนการยุติธรรมมากกว่า การลี้ภัยจึงถูกมองว่าเป็นการหนีจากโทษ มากกว่าจะเป็นการแก้ปัญหา
2.การจำคุก
มีเผด็จการเพียงไม่กี่คนที่ลงเอยด้วยการถูกจำคุก การจำคุกเผด็จการเป็นเรื่องซับซ้อนและไม่ค่อยสำเร็จ เผด็จการส่วนใหญ่จะหนีไปยังที่ที่จัดเตรียมไว้ล่วงหน้าเพื่อหลบเลี่ยงกฎหมาย แต่ก็มีบางคนที่ถูกจับกุมและจำคุก ซึ่งแนวโน้มนี้เริ่มเกิดมากขึ้นเมื่อประเทศต่างๆ พร้อมที่จะดำเนินคดีกับผู้นำที่ทำผิด แม้จะมีสถานะทางกฎหมายก็ตาม
ตัวอย่างเช่น “ออกุสโต ปิโนเชต์ (Augusto Pinochet)” อดีตเผด็จการชิลี ก็ถูกจับในลอนดอน ประเทศอังกฤษ จากข้อหาก่ออาชญากรรมต่อมนุษยชาติ และถูกกักบริเวณในบ้านจนเสียชีวิตในปีค.ศ.2006 (พ.ศ.2549)
อีกรายคือ “อัลเบร์โต ฟูจิโมริ (Alberto Fujimori)” อดีตผู้นำเปรู ซึ่งได้พยายามหนีไปยังญี่ปุ่นหลังอำนาจของตนล่มสลายในปีค.ศ.2000 (พ.ศ.2543) และอาศัยสิทธิเป็นพลเมืองญี่ปุ่นเพื่อเลี่ยงการส่งตัวกลับประเทศ แต่ในที่สุด เขาก็กลับไปอเมริกาใต้ ถูกจับในชิลี และถูกส่งตัวเป็นผู้ร้ายข้ามแดนไปยังเปรูเพื่อรับโทษจำคุกนานหลายปี ก่อนจะได้รับการปล่อยตัวในปีค.ศ.2023 (พ.ศ.2566)
อัลเบร์โต ฟูจิโมริ (Alberto Fujimori)
3.ประชาชนเป็นผู้จัดการ
อีกชะตากรรมที่เกิดขึ้นบ่อยคือ การถูกประชาชนสังหาร โดยเมื่อสิ้นอำนาจ เผด็จการบางคนก็ถูกฝูงชนที่โกรธแค้นสังหารทันที เช่น สมัยสงครามเวียดนาม ประธานาธิบดี “โง ดินห์ เดียม (Ngo Dinh Diem)” แห่งเวียดนามใต้ ได้ถูกทำรัฐประหารและถูกยิงเสียชีวิตในรถหุ้มเกราะ หรือหากย้อนไปไกลกว่านั้น ตั้งแต่สมัยสาธารณรัฐโรมัน “จูเลียส ซีซาร์ (Julius Caesar)” เผด็จการที่มีอำนาจล้นฟ้าในยุคนั้น ก็ถูกรุมสังหารกลางสภา
4.การประหารชีวิตตามกฎหมาย
ตรงกันข้ามกับการสังหารโดยฝูงชน การประหารชีวิตตามกฎหมายนั้นเกิดขึ้นน้อยมาก แทบไม่มีเผด็จการคนใดเต็มใจให้จับกุมแล้วนำขึ้นศาลในประเทศของตนเอง คือมีแต่น้อยมากๆ
แล้วชีวิตของเผด็จการเหล่านี้หลังหมดอำนาจล่ะ?
มีเผด็จการที่กลับไปใช้ชีวิตปกติได้จริงๆ บ้างหรือไม่?
คำตอบคือ แทบไม่มี ไม่มีเผด็จการสมัยใหม่คนใดสามารถกลับไปใช้ชีวิตอย่างสงบสุขในประเทศตัวเองได้หลังหมดอำนาจ
กรณีที่ใกล้เคียงกับคำว่า “ปกติ” ที่สุดคือ “ฌ็อง-โคลด “เบบี้ ด็อก” ดูวาลิเยร์ (Jean-Claude “Baby Doc” Duvalier)“ อดีตผู้นำเฮติที่ถูกโค่นล้มในปีค.ศ.1986 (พ.ศ.2529) โดยเขาได้รับอนุญาตให้เดินทางและอาศัยในฝรั่งเศส และสามารถกลับเฮติได้ในเวลาต่อมา
ฌ็อง-โคลด “เบบี้ ด็อก” ดูวาลิเยร์ (Jean-Claude “Baby Doc” Duvalier)
ดูวาลิเยร์เสียชีวิตในปีค.ศ.2014 (พ.ศ.2557) และเคยใช้ชีวิตอยู่ที่ริเวียรา ประเทศฝรั่งเศส อาศัยอยู่ยาวนานหลายสิบปี ซึ่งถือว่าเป็นชีวิตที่ใกล้เคียงปกติมากที่สุดหลังสูญเสียอำนาจ แม้จะไม่ใช่ความปกติจริงๆ ก็ตาม
สรุปได้ว่า เส้นทางชีวิตหลังการถูกโค่นของเผด็จการนั้นมีอยู่ไม่กี่แบบ ลี้ภัย, ถูกจำคุก, ถูกสังหารโดยฝูงชน, หรือถูกประหารตามกฎหมาย และแทบไม่มีใครได้กลับมาใช้ชีวิตเป็นพลเมืองธรรมดาในประเทศของตนได้อีกเลย
ปัจจุบันกาลเวลาได้เปลี่ยนไปแล้ว
การดำรงสถานะเผด็จการนั้นไม่ปลอดภัยได้เหมือนในอดีตอีกต่อไป เผด็จการจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ ต่างลงเอยด้วยการติดคุกหรือถูกสังหาร ความคิดที่ว่าเผด็จการสามารถหลบหนีไปใช้ชีวิตอย่างสงบ ลี้ภัยด้วยเงินที่ปล้นมาพร้อมกับการเพิกเฉยจากประชาคมโลก กำลังค่อยๆ เลือนหายไป
ทุกวันนี้มีการเรียกร้องความยุติธรรมอย่างกว้างขวาง พร้อมความพยายามในการกดดันประชาคมโลกให้จับกุมและส่งตัวเผด็จการเหล่านี้กลับสู่กระบวนการยุติธรรม สถานที่ที่เผด็จการจะสามารถซ่อนตัวได้ก็มีน้อยลงเรื่อยๆ
อัลอัสซาดอาจเป็นหนึ่งในเผด็จการรุ่นสุดท้ายที่สามารถหลบหนีไปยังประเทศอื่นเพื่อซ่อนตัวจากกระบวนการยุติธรรมได้สำเร็จ แต่ถึงกระนั้น รายงานก็ระบุว่า อัลอัสซาดกำลังใช้ชีวิตภายใต้การเฝ้าระวังอย่างเข้มงวด และไม่ได้รับอนุญาตให้เดินทางอย่างอิสระแม้แต่ภายในกรุงมอสโคว ดังนั้น ไม่ต้องพูดถึงทั่วรัสเซียหรือประเทศอื่น และหากเกิดความผันผวนทางการเมืองในรัสเซีย อัลอัสซาดก็มีความเสี่ยงสูงมากที่จะถูกจับกุมและส่งตัวกลับซีเรีย
โฆษณา