ตั้งคำถามให้ตุยแบบ โสกราตีส
❓ทุกคนรู้จักโสกราตีสไหมคะ เชลเชื่อว่าคงคุ้นหูหลายๆ คนบ้างล่ะ เขาคือนักปรัชญาที่ “ตายเพราะการตั้งคำถาม” แบบที่ว่า ตุยเย่จริงๆ ไม่ใช่แค่คำเปรียบเปรย
🏛️โสกราตีสเปรียบเสมือนมหาปราชญ์จากยุคกรีก เขาเป็นอาจารย์ของเหล่านักปรัชญาชื่อดังหลายคน อาทิ เพลโต เซโนฟอน แล้ววิธีการสอนของคุณเขาไม่ใช่แค่ถ่ายทอดความรู้ธรรมดาๆ ทว่าเป็นการชวน “ตั้งคำถาม” นี่สิ
โสกราตีสไม่เคยกล่าวอ้างว่าตัวเองรู้ทุกอย่าง หากแต่มักถามคำถามให้คนได้คิดพิจารณา อย่างเช่น
“ความยุติธรรมคืออะไร”
“ความดีคืออะไร”
“เราใช้ชีวิตไปทำไม”
รามาจำลองสถานการณ์กันค่ะ
💬สมมติโซกราตีสถามคนๆ หนึ่งว่า “ความยุติธรรมคืออะไร”
🗨️แล้วอีกฝ่ายตอบว่า "การให้สิ่งที่เหมาะสมกับแต่ละคน"
💬โซกราตีสอาจถามกลับว่า "แล้วใครเป็นคนตัดสินว่าอะไรคือสิ่งที่เหมาะสม" เพื่อนำไปสู่การขบคิดต่อไป
จริงๆ การตั้งคำถามก็ไม่ใช่อะไรที่คอขาดบาดตายหรือเปล่า… ยิ่งโสกราตีสอยู่ในเมืองเอเธนส์ ที่เรียกได้ว่าศูนย์กลางแห่งปัญญาและทุกคนล้วนชื่นชอบการแสวงหาความรู้อยู่แล้วด้วย แต่เดี๋ยวก่อน! แล้วมันเกิดอะไรขึ้นล่ะ การตั้งคำถามเป็นสารตั้งต้นของความรู้ไม่ใช่เหรอ
⚔️ต้องขอเล่าว่าในช่วงเวลานั้นเอเธนส์อยู่ในช่วงเปลี่ยนผ่านหลังสงคราม เพิ่งแพ้สงครามเพโลพอนนีเซียนให้กับสปาร์ตา สังคมก็สับสน การปกครองก็ไร้เสถียรภาพ
ส่วนโสกราตีสเขาก็ตั้งคำถามไปเรื่อย ถามทุกคน ทุกประเด็น รวมถึงถามเรื่องการเมืองการปกครองกับพวกผู้มีอำนาจด้วย เลยทำให้คนบางกลุ่ม โดยเฉพาะพวกมีอำนาจ ไม่ค่อยชอบหรือขัดเคืองใจกับการถูกถามแบบนั้น เพราะคำถามของโสกราตีสไปสั่นคลอนความเชื่อเดิมของสังคม แถมหลายครั้งยังแสดงให้เห็นว่าพวกเขาเหล่านั้นก็ไม่ได้รู้อะไรจริงจังนี่นา
พอถามมากเข้า คนก็เริ่มคิด เริ่มตั้งคำถามกับกฎเกณฑ์ กับเทพเจ้า กับอำนาจ แล้วเขาดันชอบไปคุยกับเด็กๆ นักเรียน หรือวัยรุ่นอีก คนก็เลยมองว่าเขากำลังชักจูงเยาวชนอยู่
จนโสกราตีสถูกกล่าวหาว่า บิดเบือนความเชื่อเรื่องเทพเจ้าและชักจูงเยาวชนให้หลงผิด เลยถูกศาลเอเธนส์ตัดสินว่ามีความผิด ให้ดื่มยาพิษเฮ็มล็อก
แต่แทนที่จะหนีหรืออ้อนวอนขอชีวิต เขากลับยอมตายอย่างสงบ เพราะเขาเชื่อมั่นและยึดถือในหลักการของตัวเอง
ก่อนตายเขาทิ้งคำพูดไว้ว่า
“ชีวิตที่ไม่เคยพิจารณาชีวิต ไม่มีค่าควรแก่การมีชีวิตอยู่”
พอมองย้อนกลับไป เอาจริงๆ แล้วการตั้งคำถามของโสกราตีสก็ไม่ใช่อะไรที่รุนแรงจนถึงขั้นต้องถูกประหารเลย ว่าไหมคะ ทว่าสังคมที่ไม่อนุญาตให้คนตั้งคำถามต่างหากที่น่ากลัวยิ่งกว่า ดังนั้น เพื่อเป็นการสืบสานความเจ้าหนูจำไมของโสกราตีส เชลอยากชวนเพื่อนๆ มาตั้งคำถามกันเยอะๆ ค่ะ
❓อย่างเริ่มจากคำถามที่ว่า “ชีวิตที่ไม่เคยพิจารณาชีวิต ไม่มีค่าควรแก่การมีชีวิตอยู่” มันควรเป็นแบบนั้นจริงเหรอ?
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
