สมองรอยหยักมาก แล้วฉลาดมากจริงไหม
เป็นที่ถกเถียงและมีทฤษฎีสมคบคิดมากมาย ที่ว่าด้วยรอยหยักในสมอง ที่มักถูกโยงกับหลายสิ่งหลายอย่างในร่างกาย เช่น ความจำ ความฉลาด อารมณ์ ความคิด ว่ามีความเกี่ยวข้องกับรอยหยักในสมองของคนเรา
โดยทั่วไปสมองของคนเราประกอบด้วย ชั้นบาง ๆ ของสารสีเทา (Grey Matter) ซึ่งเป็นที่อยู่ของเซลล์ประสาท มีความหนาเพียง 2 ถึง 4 มิลลิเมตร ที่ชั้นนอกสุด ในขณะที่แกนกลางของ Gyri จะบรรจุด้วยสารขาว (White Matter) ซึ่งประกอบด้วยใยประสาท (Axonal projections) ที่ทำหน้าที่ส่งสัญญาณระหว่างเซลล์ประสาท
รอยหยักของสมองเป็นผลจากการพับตัวนี้เป็นกลไกเชิงวิวัฒนาการที่จำเป็น เนื่องจากช่วยเพิ่มพื้นที่ผิวเปลือกสมอง (Cortical Surface Area) พื้นที่ผิวเปลือกสมองโดยเฉลี่ยในผู้ใหญ่มีขนาดประมาณ 2000 ตารางเซนติเมตร โดยสองในสามของพื้นที่ผิวทั้งหมดนี้ถูกซ่อนอยู่ภายในร่องลึก (Sulci) การซ่อนพื้นที่ผิวขนาดใหญ่ไว้ในร่องลึกทำให้สมองที่มีปริมาตรจำกัดสามารถบรรจุความซับซ้อนของการเชื่อมต่อที่จำเป็นสำหรับการทำงานของมนุษย์ไว้ภายในกะโหลกศีรษะได้
การก่อตัวของรอยหยักเป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นในช่วงต้นของพัฒนาการในครรภ์ โดยรอยหยักหลักในสมองมนุษย์เริ่มก่อตัวเร็วที่สุดตั้งแต่สัปดาห์ที่ 10 ของการตั้งครรภ์ และดำเนินต่อไปจนกระทั่งสมองส่วนใหญ่มีการจัดระเบียบของ Gyri และ Sulci ในช่วงสัปดาห์ที่ 12 ถึง 24 การพับตัวของเปลือกสมองเกิดจากแรงตึงทางกลไกที่กระทำตามแนวเส้นใยประสาทระยะไกลที่กำลังพัฒนาในสารขาว ในช่วงไตรมาสที่สองของการตั้งครรภ์
มีงานวิจัยทดสอบความสัมพันธ์ระหว่างดัชนีการพับแบบท้องถิ่น (local gyrification index – LGI) กับค่าความสามารถทางสติปัญญา (general cognitive ability – g) ในกลุ่มผู้ใหญ่สุขภาพดี 440 คนและเด็กวัยรุ่น 662 คน โดยควบคุมอายุและเพศ พบว่าความสามารถทางสติปัญญามีความสัมพันธ์เชิงบวกอย่างมีนัยสำคัญกับการพับในเครือข่ายของสมองส่วนหน้าและส่วนเชื่อมโยง (prefrontal cortex, inferior parietal lobule, temporo‑parietal junction, insula, cingulate cortex และ fusiform gyrus) ทั้งในกลุ่มผู้ใหญ่และเด็ก
งานวิจัยนี้อธิบายว่าค่า LGI ที่มีค่าสูงในพื้นที่เหล่านี้อธิบายความแปรปรวนของความฉลาดได้ 11.5 % ในผู้ใหญ่และ 5.2 % ในเด็ก
ในขณะที่งานวิจัยขนาดใหญ่ในคน 2882 คน พบว่าค่าสหสัมพันธ์ทั้งในระดับฟีโนไทป์และพันธุกรรมมีทิศทางบวกแต่มีขนาดเล็กมาก (ค่ากลาง r ≈ 0.05–0.10) หลังปรับขนาดสมองและพื้นที่ผิว ความสัมพันธ์ยิ่งลดลง และส่วนใหญ่ของความแปรปรวนใน g ไม่ได้รับการอธิบาย แม้พบปฏิสัมพันธ์ระหว่างการพับและความสามารถในวัยรุ่น แต่การวิเคราะห์เชิงสาเหตุพบว่าการเปลี่ยนแปลงของการพับมีผลเฉพาะต่อการควบคุมการตอบสนอง ไม่ได้เป็นตัวกำหนดความเปลี่ยนแปลงโดยรวมของไอคิว
สิ่งที่ทำให้คนเราเชื่อว่ารอยหยักในสมองมีความสัมพันธ์กับความฉลาด เป็นเพราะว่า
การพับช่วยให้สมองสามารถเพิ่มพื้นที่ผิวและจำนวนเซลล์ประสาทโดยไม่ต้องเพิ่มขนาดกะโหลก การศึกษาที่พบว่าพื้นที่ผิวและการพับมีความสัมพันธ์กับไอคิว (เช่น Curr Biol 2016 และ Cereb Cortex 2019)
นอกจากนี้ การพับที่ทำให้เกิดรอยหยักในสมอง ยังช่วยเพิ่มการกระจายทรัพยากรสมองระหว่างพื้นที่ ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของแต่ละพื้นที่ในสมอง
แต่การศึกษาส่วนใหญ่เห็นตรงกันว่า รอยหยักในสมองเพียงอย่างเดียวอธิบายความแปรปรวนของไอคิวได้น้อยมาก นั่นหมายความว่า ความฉลาดเกินขึ้นจากกลไกเชิงประสาทวิทยา การเพิ่มจำนวนและความแข็งแรงของโครงข่ายการเชื่อมประสาทในสมอง (Synapse) คือผลที่เกิดขึ้นจากสุขภาพร่างกายและจิตใจที่ดี ผนวกรวมกับการฝึกฝนยอย่างสม่ำเสมอ ไม่ได้ขึ้นอยู่กับรอยหยักเพียงอย่างเดียว
นอกจากนี้ การพับมากผิดปกติในบางพื้นที่อาจสัมพันธ์กับความบกพร่องทางสติปัญญา งานวิจัยบางส่วนระบุว่ายีนที่กลายพันธุ์อาจทำให้การพับผิดปกติ ส่งผลต่อความพิการทางพัฒนาการและระดับสติปัญญา ตัวอย่างเช่น การกลายพันธุ์ของ TMEM161B ทำให้เกิดการพับมากผิดปกติ (polymicrogyria) และมีความบกพร่องทางสติปัญญา
จากข้อมูลเท่าที่มีในปัจจุบัน เราน่าจะพอสรุปได้ว่า เราไม่ควรต่อว่าใครว่า"เป็นพวกสมองไม่มีรอยหยัก" เพราะรอยหยัก ไม่ได้สัมพันธ์ขนาดนั้นกับความฉลาด และคนที่ว่านั่นแหละ อาจจะต้องหันมาพิจารณาตนเอง ว่าตนรู้มากพอที่จะต่อว่าหรือดูแคลนคนอื่นอย่างนั้นหรือไม่
อ้างอิง
- 13
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
