🌌 ไม่ใช่แค่เงา! JWST ถ่ายภาพ ‘เจ็ตหลุมดำ M87’ ได้คมชัดที่สุดในประวัติศาสตร์
ย้อนกลับไปในปี 1918 นักดาราศาสตร์นามว่า เฮเบอร์ เคอร์ติส (Heber Curtis) ได้สังเกตเห็น “ลำแสงประหลาด” ที่พุ่งออกมาจากใจกลางกาแล็กซี M87 มันคือการค้นพบ “เจ็ตของหลุมดำ” (black hole jet) ครั้งแรกในประวัติศาสตร์ – ลำพลาสม่าร้อนยิ่งยวดที่ถูกปลดปล่อยออกมาจากอสุรกายมวลยิ่งยวดใจกลางกาแล็กซี
หนึ่งศตวรรษผ่านไป... วันนี้ ด้วยเทคโนโลยีที่ล้ำสมัยที่สุดของมนุษยชาติ เรากำลังจะได้เห็นลำแสงเจ็ตอันโด่งดังนี้ในรายละเอียดที่คมชัดจนแทบหยุดหายใจ
❌ ภารกิจ “หักล้าง” แสงดาว
แม้เราจะรู้จักเจ็ตของ M87 มานาน แต่การถ่ายภาพมันให้คมชัดนั้นเป็นเรื่องที่ยากอย่างเหลือเชื่อ เพราะมันถูกบดบังด้วยแสงสว่างเจิดจ้าของดาวฤกษ์นับล้านดวงในใจกลางกาแล็กซี เปรียบเหมือนการพยายามถ่ายภาพประกายไฟเล็กๆ ท่ามกลางสปอตไลท์ขนาดยักษ์
แต่ล่าสุด มาเชียค วีลกุส (Maciek Wielgus) และทีมงาน ได้ใช้กล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เวบบ์ (James Webb Space Telescope หรือ JWST) ซึ่งมีความไวสูงต่อแสงอินฟราเรดของดาวฤกษ์ และคิดค้นเทคนิคสุดล้ำในการ “หักลบ” แสงดาวที่รบกวนเหล่านี้ออกไปจากข้อมูลดิบ ทำให้ภาพของลำแสงเจ็ตปรากฏขึ้นมาอย่างที่ไม่เคยมีใครเห็นมาก่อน
✨ รายละเอียดที่น่าทึ่ง
ภาพใหม่นี้เผยให้เห็นจุดสว่างต่างๆ บนลำแสงเจ็ตได้อย่างชัดเจน โดยจุดสว่างจุดแรกนั้นคาดว่าเกิดจากการที่ลำแสงเจ็ตถูก “บีบอัด” เมื่อมันเคลื่อนที่เข้าไปในบริเวณที่มีแรงดันสูงกว่า
ปรากฏการณ์นี้คล้ายกับโครงสร้างรูปเพชรที่เราเห็นในไอพ่นของเครื่องยนต์จรวดเลยครับ!
และนี่คือจุดหักมุมที่น่าตื่นเต้นที่สุด... แม้จะไม่ปรากฏในภาพนี้ แต่ทีมวิจัยยังสามารถมองเห็น “ปลายทาง” ของเจ็ตอีกลำที่พุ่งไปในทิศทางตรงกันข้ามได้เป็นครั้งแรก!
โดยปกติแล้วเจ็ตฝั่งนี้จะมองเห็นได้ยากมาก เพราะมันกำลังเคลื่อนที่ “หนี” ออกจากเราด้วยความเร็วใกล้แสง ทำให้มันดูหรี่แสงลงไปอย่างมหาศาล แต่เมื่อลำแสงนี้ไปปะทะเข้ากับกลุ่มก๊าซอื่น มันก็ได้สาดกระจายออกจนเราสามารถมองเห็นได้
🔑 กุญแจสู่การไขปริศนา “ฟองสบู่” รอบกาแล็กซี
การมองเห็นปลายทางของเจ็ตทั้งสองฝั่งนี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะมันเปรียบเสมือนการปักหมุด “ขอบเขตของฟองสบู่” ของสสารที่ห่อหุ้มกาแล็กซี M87 อยู่
“ตอนนี้นักดาราศาสตร์สามารถเริ่มสร้างแบบจำลองได้แล้วว่าโครงสร้างก๊าซแบบไหนที่อาจอยู่ในฟองสบู่นี้” วีลกุสกล่าว
🏡 M87: ดาวเด่นที่นักดาราศาสตร์ไทยจับตา
กาแล็กซี M87 ไม่ใช่ชื่อใหม่สำหรับวงการดาราศาสตร์ไทยครับ เพราะนี่คือกาแล็กซีเดียวกันกับที่โครงการ Event Horizon Telescope (EHT) ซึ่งเป็นความร่วมมือระดับโลกที่ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NARIT ของไทยเรามีส่วนร่วมด้วย ได้เคยถ่ายภาพ “เงาของหลุมดำ” ได้เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์
การค้นพบครั้งใหม่จาก JWST นี้จึงเปรียบเสมือนการต่อยอดความสำเร็จครั้งนั้น จากการมองเห็น “เงา” ไปสู่การเห็น “ลมหายใจ” หรือลำแสงเจ็ตที่พวยพุ่งออกมาจากมันอย่างคมชัดที่สุด
🎯 สรุปประเด็นสำคัญ
✅ คมชัดที่สุดในประวัติศาสตร์: JWST ถ่ายภาพเจ็ตของหลุมดำ M87 ได้ในรายละเอียดที่ไม่เคยเห็นมาก่อน ด้วยเทคนิคการ “ลบแสงดาว” ที่รบกวนออกไป
✅ คลื่นกระแทกเหมือนจรวด: จุดสว่างบนลำแสงเจ็ตเกิดจากกลไกการบีบอัดที่คล้ายกับไอพ่นของเครื่องยนต์จรวด
✅ พบเจ็ตฝั่งตรงข้าม: สามารถมองเห็นปลายทางของเจ็ตที่พุ่งไปในทิศตรงข้ามได้เป็นครั้งแรก ซึ่งช่วยให้นักดาราศาสตร์สามารถระบุขอบเขตของ “ฟองสบู่” ที่ห่อหุ้มกาแล็กซี M87 ได้
✅ ต่อยอดความสำเร็จ: การค้นพบนี้เป็นการต่อยอดจากการถ่ายภาพเงาหลุมดำ M87 ครั้งประวัติศาสตร์ ซึ่งประเทศไทยก็มีส่วนร่วมในโครงการนั้นด้วย
💬 แล้วคุณล่ะครับ...
การได้เห็นภาพจากอดีตที่คมชัดขึ้นเรื่อยๆ แบบนี้ ทำให้คุณตื่นเต้นกับความลับอะไรในจักรวาลที่เราอาจจะได้ค้นพบต่อไปครับ?
🔎 แหล่งอ้างอิง
1. Röde, J., et al. (2025). The infrared jet of M87 observed with JWST. Astronomy & Astrophysics. https://doi.org/p72g
🙏 ถึงผู้อ่านทุกท่าน
ผมตั้งใจทำเนื้อหาเชิงสารคดีในเพจนี้ขึ้นมา เพื่อสร้างพื้นที่แห่งความรู้ที่เข้มข้นและเข้าถึงง่ายสำหรับทุกคน เนื้อหาทุกชิ้นเกิดขึ้นจากการค้นคว้าและเรียบเรียงอย่างสุดความสามารถโดยไม่มีองค์กรใดสนับสนุน
ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาตั้งแต่เดือนเมษายน ผมมีความสุขที่ได้แบ่งปันเรื่องราวต่างๆ และใช้ทุนทรัพย์ส่วนตัวในการดำเนินงานมาโดยตลอดด้วยความเต็มใจ แต่เมื่อเพจยังไม่มีรายได้เข้ามาเลย การที่จะสร้างสรรค์ผลงานดีๆ ต่อไปในระยะยาวก็เป็นเรื่องที่ท้าทายมากขึ้นทุกที
หากคุณชื่นชอบและเห็นคุณค่าของงานที่ผมทำ การสนับสนุนเล็กๆ น้อยๆ จากคุณจะเป็นพลังสำคัญอย่างยิ่ง เปรียบเสมือน 'ค่ากาแฟ' ที่ช่วยต่อลมหายใจ และทำให้ผมสามารถเดินหน้าสร้างสรรค์ผลงานคุณภาพต่อไปได้ เพื่อให้พื้นที่แห่งการเรียนรู้ของเรายังคงอยู่
ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะได้รับความเมตตาจากทุกท่าน เพื่อให้เพจนี้ได้เดินต่อไปครับ
Link สนับสนุนค่ากาแฟ [https://ezdn.app/witlyofficial]
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
