🧠 ไม่ใช่แค่เรื่องของลำไส้! จิตบำบัดอาจเป็นวิธีรักษา ‘ลำไส้แปรปรวน’ (IBS) ที่ดีที่สุด
ทุกคนเคยรู้สึกไหมครับว่าเวลาเครียดมากๆ แล้วอยู่ดีๆ ก็ปวดท้องขึ้นมา? หรือเวลาที่ท้องไส้ปั่นป่วน อารมณ์ของเราก็พลอยหงุดหงิดไปด้วย? นี่ไม่ใช่เรื่องบังเอิญครับ แต่มันคือหลักฐานของการสื่อสารที่ซับซ้อนระหว่าง “สมอง” กับ “ลำไส้” ของเรา
และสำหรับผู้คนนับล้านที่ต้องทนทุกข์กับ กลุ่มอาการลำไส้แปรปรวน (Irritable Bowel Syndrome หรือ IBS) ไม่ว่าจะเป็นอาการท้องอืด, ท้องเสีย, ท้องผูก หรือปวดท้องเรื้อรัง... งานวิจัยล่าสุดกำลังชี้ว่า กุญแจสำคัญในการรักษาอาจไม่ได้อยู่ที่ยาแก้ปวดท้อง แต่อยู่ที่การ “ปรับจูน” การสื่อสารระหว่างสองอวัยวะนี้
❌ เมื่อ “สมอง” กับ “ลำไส้” คุยกันไม่รู้เรื่อง
แม้สาเหตุที่แท้จริงของ IBS จะยังไม่ชัดเจน แต่เชื่อกันว่าบทบาทสำคัญมาจากการส่งสัญญาณที่ผิดปกติระหว่างสมองกับลำไส้ (disordered gut-brain signalling)
ลองจินตนาการว่าลำไส้ของคุณคือ “หน่วยรักษาความปลอดภัย” ที่ตื่นตระหนกง่ายเกินไป การติดเชื้อในลำไส้หรืออาหารบางชนิดอาจกระตุ้นให้มันส่ง “สัญญาณเตือนภัย” ที่ดังเกินจริงไปยังสมอง ในทางกลับกัน ความเครียดทางจิตใจก็สามารถส่งสัญญาณเตือนภัยจากสมองลงมายังลำไส้ได้เช่นกัน
ที่ผ่านมา การรักษาด้วย จิตบำบัดเชิงพฤติกรรม (behavioural therapies) ซึ่งมุ่งเน้นไปที่การปรับเปลี่ยนความคิดและการกระทำเพื่อจัดการกับอาการ มักจะถูกใช้เป็น “ทางเลือกสุดท้าย”... แต่ดูเหมือนว่าเราอาจจะทำผิดพลาดมาโดยตลอด
📑 หลักฐานใหม่ที่พลิกโฉมการรักษา
ล่าสุด อเล็กซานเดอร์ ฟอร์ด (Alexander Ford) และทีมงานจากมหาวิทยาลัยลีดส์ สหราชอาณาจักร ได้ทำการรวบรวมและวิเคราะห์ผลการทดลองแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุมถึง 67 ฉบับ ซึ่งมีผู้เข้าร่วมกว่า 7,000 คน และได้ข้อสรุปที่หนักแน่นอย่างยิ่ง
พวกเขาพบว่า จิตบำบัด 2 รูปแบบ มีประสิทธิภาพมากกว่าการรักษาแบบมาตรฐาน (เช่น การให้คำแนะนำด้านอาหาร หรือการให้ยาระบาย) อย่างมีนัยสำคัญ:
- ●การบำบัดด้วยการปรับความคิดและพฤติกรรม (CBT): ช่วยให้ผู้ป่วยเปลี่ยนวิธีคิดและการกระทำเพื่อรับมือกับอาการของตนเอง
- ●การสะกดจิตบำบัดที่มุ่งเน้นไปที่ลำไส้ (Gut-directed hypnotherapy): การนำผู้ป่วยเข้าสู่สภาวะคล้ายภวังค์ ก่อนจะให้คำแนะนำเชิงบวกว่าอาการของพวกเขากำลังดีขึ้น
และที่น่าทึ่งไปกว่านั้นคือ การบำบัดเหล่านี้ให้ผลดี ไม่ว่าจะทำแบบตัวต่อตัว หรือทำผ่านแอปพลิเคชันและอินเทอร์เน็ต!
ผลการวิจัยชี้ว่าจิตบำบัดเชิงพฤติกรรมควรถูกนำมาใช้ให้เร็วยิ่งขึ้น และแนวทางแบบดิจิทัลก็จะช่วยให้การเข้าถึงการรักษานี้รวดเร็วขึ้นมาก
ฟอร์ดกล่าว
🏡 บทเรียนสำหรับคนไทยที่ “เครียดลงกระเพาะ”
“เครียดลงกระเพาะ” หรือ “ลำไส้แปรปรวน” เป็นอาการที่คนไทย โดยเฉพาะคนในวัยทำงานและวัยเรียนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี การค้นพบนี้จึงเป็นข่าวดีและเป็นเหมือนแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์ครับ
มันบอกเราว่าอาการทางกายที่น่ารำคาญเหล่านี้ อาจไม่ได้มีสาเหตุมาจากลำไส้เพียงอย่างเดียว แต่เกิดจาก “การสื่อสาร” ที่ผิดพลาด การรักษาจึงอาจต้องเริ่มต้นที่ “ศูนย์บัญชาการ” อย่างสมองของเรา
นี่คือองค์ความรู้สำคัญที่แพทย์และผู้ป่วยในประเทศไทยสามารถนำไปปรับใช้ได้ โดยอาจพิจารณาการทำจิตบำบัดควบคู่ไปกับการรักษาทางกายภาพให้เร็วขึ้น เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาและยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้อย่างยั่งยืน
🎯 สรุปประเด็นสำคัญ
✅ จิตบำบัดคือทางออก?: งานวิเคราะห์ขนาดใหญ่ยืนยันว่า จิตบำบัดเชิงพฤติกรรม (เช่น CBT และการสะกดจิต) มีประสิทธิภาพในการรักษาอาการลำไส้แปรปรวน (IBS) มากกว่าการรักษาแบบมาตรฐาน
✅ ต้นตออยู่ที่ “สมอง-ลำไส้”: IBS เกิดจากการส่งสัญญาณที่ผิดปกติระหว่างสมองกับลำไส้ ซึ่งจิตบำบัดเข้าไปช่วย “ปรับจูน” การสื่อสารนี้
✅ เข้าถึงง่ายผ่านแอปฯ: การบำบัดเหล่านี้ยังคงได้ผลดีแม้จะทำผ่านช่องทางดิจิทัล เช่น แอปพลิเคชัน หรืออินเทอร์เน็ต ทำให้เข้าถึงได้ง่ายขึ้น
✅ ควรใช้ให้เร็วขึ้น: ผลวิจัยชี้ว่าเราไม่ควรมองจิตบำบัดเป็น “ทางเลือกสุดท้าย” อีกต่อไป แต่ควรนำมาใช้ในการรักษาให้เร็วขึ้น
💬 แล้วคุณล่ะครับ...
การค้นพบนี้ทำให้คุณมองความเชื่อมโยงระหว่าง ‘ใจ’ กับ ‘กาย’ เปลี่ยนไปไหมครับ และคุณเชื่อว่าจิตใจมีผลต่อสุขภาพร่างกายมากน้อยแค่ไหน?
🔎 แหล่งอ้างอิง
1. Thakur, E. R., et al. (2025). Efficacy of behavioural therapies for irritable bowel syndrome: a systematic review and network meta-analysis. The Lancet Gastroenterology & Hepatology. https://doi.org/p8wd
🙏 ถึงผู้อ่านทุกท่าน
ผมตั้งใจทำเนื้อหาเชิงสารคดีในเพจนี้ขึ้นมา เพื่อสร้างพื้นที่แห่งความรู้ที่เข้มข้นและเข้าถึงง่ายสำหรับทุกคน เนื้อหาทุกชิ้นเกิดขึ้นจากการค้นคว้าและเรียบเรียงอย่างสุดความสามารถโดยไม่มีองค์กรใดสนับสนุน
ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาตั้งแต่เดือนเมษายน ผมมีความสุขที่ได้แบ่งปันเรื่องราวต่างๆ และใช้ทุนทรัพย์ส่วนตัวในการดำเนินงานมาโดยตลอดด้วยความเต็มใจ แต่เมื่อเพจยังไม่มีรายได้เข้ามาเลย การที่จะสร้างสรรค์ผลงานดีๆ ต่อไปในระยะยาวก็เป็นเรื่องที่ท้าทายมากขึ้นทุกที
หากคุณชื่นชอบและเห็นคุณค่าของงานที่ผมทำ การสนับสนุนเล็กๆ น้อยๆ จากคุณจะเป็นพลังสำคัญอย่างยิ่ง เปรียบเสมือน 'ค่ากาแฟ' ที่ช่วยต่อลมหายใจ และทำให้ผมสามารถเดินหน้าสร้างสรรค์ผลงานคุณภาพต่อไปได้ เพื่อให้พื้นที่แห่งการเรียนรู้ของเรายังคงอยู่
ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะได้รับความเมตตาจากทุกท่าน เพื่อให้เพจนี้ได้เดินต่อไปครับ
Link สนับสนุนค่ากาแฟ [https://ezdn.app/witlyofficial]
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
