🎋 สุดยอดพลาสติกชีวภาพ! นักวิทย์จีนพัฒนา ‘พลาสติกไม้ไผ่’ แข็งแรง รีไซเคิลได้ ย่อยสลายเร็ว
พลาสติก... วัสดุมหัศจรรย์ที่อยู่รอบตัวเรา แต่ก็เป็นตัวการสร้างปัญหาสิ่งแวดล้อมระดับโลก เราต่างก็ใฝ่ฝันถึงวัสดุทดแทนที่ทั้งแข็งแรงทนทาน เป็นมิตรต่อโลก และผลิตได้ง่าย... ฟังดูเหมือนเป็นฝันที่เป็นไปไม่ได้ใช่ไหมครับ? เพราะที่ผ่านมา โลกของพลาสติกมักจะติดอยู่กับ “ไตรเลมมา” (Trilemma) ที่แก้ไม่ตก
ลองนึกภาพตามนะครับ:
- ●อยากได้พลาสติก แข็งแรง? → มันก็มักจะ เปราะ แตกง่าย
- ●อยากได้พลาสติก เหนียว ทนทาน? → มันก็มักจะ อ่อนนิ่ม เสียรูปง่าย
- ●อยากได้ทั้ง แข็ง และ เหนียว? → มันก็มักจะ หนืด จนขึ้นรูปยาก ผลิตลำบาก
แต่วันนี้ ปริศนานี้อาจมีทางออกแล้ว และคำตอบก็มาจากพืชที่เราคุ้นเคยกันดีอย่าง “ไม้ไผ่”
♻️ พลิกโฉมไม้ไผ่สู่พลาสติกขั้นเทพ
แม้ว่า พลาสติกชีวภาพ (Bioplastics) ที่ทำจากพืชจะมีอยู่แล้ว แต่ก็ครองสัดส่วนเพียงน้อยนิดในตลาด เพราะส่วนใหญ่มักจะขาดความแข็งแรงและผลิตได้ยากเมื่อเทียบกับพลาสติกจากปิโตรเลียม
แต่ล่าสุด ต้าเหว่ย จ้าว (Dawei Zhao) และทีมงานจากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีเคมีเสิ่นหยางในประเทศจีน ได้พัฒนาวิธีการผลิตพลาสติกแข็งจากเซลลูโลสที่ได้จากไม้ไผ่ ซึ่งมีคุณสมบัติที่สามารถเทียบเท่าหรือเหนือกว่าพลาสติกวิศวกรรมที่ใช้กันอย่างแพร่หลายได้!
“การเติบโตอย่างรวดเร็วของไม้ไผ่ทำให้มันเป็นทรัพยากรที่หมุนเวียนได้สูงมาก เป็นทางเลือกที่ยั่งยืนแทนไม้ซุงแบบดั้งเดิม แต่การใช้งานในปัจจุบันยังคงจำกัดอยู่แค่ผลิตภัณฑ์จักสานแบบเดิมๆ เป็นส่วนใหญ่” จ้าวกล่าว
🧪 สูตรลับเปลี่ยนไผ่เป็นพลาสติก
กระบวนการที่ทีมวิจัยคิดค้นนั้นน่าทึ่งมากครับ:
- 1.พวกเขาเริ่มจากการนำไม้ไผ่มาแปรรูปด้วย ซิงก์คลอไรด์ และกรดธรรมดา เพื่อทำลายพันธะเคมีที่แข็งแกร่ง และย่อยสลายให้กลายเป็น “ซุป” โมเลกุลเซลลูโลสขนาดเล็ก
- 2.จากนั้น เติม เอทานอล เข้าไป ซึ่งจะกระตุ้นให้โมเลกุลเซลลูโลสเหล่านี้ จัดเรียงตัวกันใหม่ กลายเป็นพลาสติกแข็งที่มีโครงสร้างแข็งแกร่ง
👀 ผลลัพธ์ที่น่าจับตามอง
พลาสติกไม้ไผ่ที่ได้นี้มีความ “เหนียว” (Toughness) เทียบเท่ากับพลาสติกวิศวกรรมที่ใช้กันทั่วไป ซึ่งเป็นพลาสติกแข็งแรงสูงที่ใช้ในชิ้นส่วนรถยนต์, เครื่องใช้ไฟฟ้า และวัสดุก่อสร้าง
Processability and formability of BM-plastics for diverse products.
“มันไม่ใช่สิ่งที่จะมาท้าทายพลาสติกๆ ที่เราใช้ในบรรจุภัณฑ์อย่างโพลีเอทิลีนหรือโพลีโพรพิลีน” แอนดรูว์ โดฟ (Andrew Dove) จากมหาวิทยาลัยเบอร์มิงแฮม สหราชอาณาจักร กล่าว “แต่มันมุ่งเป้าไปที่กลุ่มพลาสติกวิศวกรรมที่เล็กกว่า และยังสามารถช่วยบรรเทาความกังวลด้านแหล่งที่มาของพลาสติกในกลุ่มนั้นได้”
แม้ว่าราคาอาจจะยังไม่ถูกเท่าพลาสติกทั่วไป แต่พลาสติกไม้ไผ่ชนิดใหม่นี้มีจุดเด่นสำคัญอีก 2 อย่างคือ:
- ●รีไซเคิลได้: สามารถนำกลับมารีไซเคิลได้สมบูรณ์ โดยยังคงความแข็งแรงเดิมไว้ได้ถึง 90%
- ●ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ: ทีมวิจัยรายงานว่ามันสามารถย่อยสลายได้ภายใน 50 วัน... แต่ จุดนี้ต้องฟังหูไว้หูนะครับ เพราะคำกล่าวอ้างเรื่องการย่อยสลายได้ของพลาสติกชีวภาพอื่นๆ ก็เคยถูกตั้งคำถามเรื่องความน่าเชื่อถือมาแล้วในอดีต
🏡 จากจีนสู่ไทย: โอกาสของพืชเศรษฐกิจ
ไม้ไผ่เป็นพืชที่เติบโตได้ดีและพบเห็นได้ทั่วไปในประเทศไทย การค้นพบนี้จึงไม่ใช่แค่เรื่องนวัตกรรมไกลตัว แต่เป็นโอกาสครั้งสำคัญสำหรับภาคเกษตรกรรมและอุตสาหกรรมชีวภาพของไทย
หากเราสามารถพัฒนาเทคโนโลยีนี้ต่อยอดในเชิงพาณิชย์ได้ มันอาจกลายเป็น “ทางออก” ที่ยั่งยืน ช่วยลดการพึ่งพาพลาสติกจากปิโตรเลียม สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับไม้ไผ่ และขับเคลื่อนเศรษฐกิจชีวภาพ (Bioeconomy) ของประเทศให้เติบโตไปพร้อมกับการดูแลสิ่งแวดล้อมได้อย่างแท้จริง
🎯 สรุปประเด็นสำคัญ
✅ พลาสติกไม้ไผ่พันธุ์แกร่ง: นักวิทย์จีนพัฒนาพลาสติกแข็งจากเซลลูโลสไม้ไผ่ ที่มีความเหนียวเทียบเท่าพลาสติกวิศวกรรม
✅ ไขปริศนาไตรเลมมา: เทคนิคใหม่นี้ช่วยแก้ปัญหา “แข็งแต่เปราะ หรือ เหนียวแต่นิ่ม” ที่เป็นข้อจำกัดของพลาสติกทั่วไปได้
✅ รีไซเคิลได้จริง: สามารถนำกลับมารีไซเคิลได้โดยสูญเสียความแข็งแรงไปเพียงเล็กน้อย (10%)
✅ ย่อยสลายเร็ว (แต่ต้องพิสูจน์เพิ่ม): มีรายงานว่าย่อยสลายได้ใน 50 วัน แต่ยังคงต้องมีการตรวจสอบเพิ่มเติมเพื่อยืนยันคำกล่าวอ้างนี้ในสภาวะจริง
💬 แล้วคุณล่ะครับ...
ถ้าพลาสติกไม้ไผ่ที่ทั้งแข็งแรงและย่อยสลายได้ (อาจจะ) มีอยู่จริง... คุณอยากเห็นมันถูกนำไปใช้ทดแทนพลาสติกในผลิตภัณฑ์อะไรมากที่สุดครับ?
🔎 แหล่งอ้างอิง
1. Tang, H., et al. (2025). High-strength, multi-mode processable bamboo molecular bioplastic enabled by solvent-shaping regulation. Nature Communications. http://doi.org/g953gb
🙏 ถึงผู้อ่านทุกท่าน
ผมตั้งใจทำเนื้อหาเชิงสารคดีในเพจนี้ขึ้นมา เพื่อสร้างพื้นที่แห่งความรู้ที่เข้มข้นและเข้าถึงง่ายสำหรับทุกคน เนื้อหาทุกชิ้นเกิดขึ้นจากการค้นคว้าและเรียบเรียงอย่างสุดความสามารถโดยไม่มีองค์กรใดสนับสนุน
ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาตั้งแต่เดือนเมษายน ผมมีความสุขที่ได้แบ่งปันเรื่องราวต่างๆ และใช้ทุนทรัพย์ส่วนตัวในการดำเนินงานมาโดยตลอดด้วยความเต็มใจ แต่เมื่อเพจยังไม่มีรายได้เข้ามาเลย การที่จะสร้างสรรค์ผลงานดีๆ ต่อไปในระยะยาวก็เป็นเรื่องที่ท้าทายมากขึ้นทุกที
หากคุณชื่นชอบและเห็นคุณค่าของงานที่ผมทำ การสนับสนุนเล็กๆ น้อยๆ จากคุณจะเป็นพลังสำคัญอย่างยิ่ง เปรียบเสมือน 'ค่ากาแฟ' ที่ช่วยต่อลมหายใจ และทำให้ผมสามารถเดินหน้าสร้างสรรค์ผลงานคุณภาพต่อไปได้ เพื่อให้พื้นที่แห่งการเรียนรู้ของเรายังคงอยู่
ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะได้รับความเมตตาจากทุกท่าน เพื่อให้เพจนี้ได้เดินต่อไปครับ
Link สนับสนุนค่ากาแฟ [https://ezdn.app/witlyofficial]
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
