ทำไมเราจึง "หาวตามกัน"
บรรยากาศบ่ายๆ แอร์เย็นๆแบบนี้ ใครกำลังง่วงเหมือนผม ขอคอมเม้นต์เข้ามาหน่อยครับ ออฟฟิศยามบ่ายคล้อย หนังท้องตึง หนังตาหย่อน นี่มันน่านอนจริงๆ
นอกจากบรรยากาศดีๆ แอร์เย็นๆ ที่กระตุ้นให้หนังตาของเราอยากปิดแล้ว เพื่อนที่นั่งอยู่ข้างเรา ก็ดันหาวขึ้นมา ด้วยอาการที่ง่วงไม่แตกต่างกัน
พอเพื่อนง่วงหงาวหาวนอน เราก็อยากจะหาวนอนนไปกับเพื่อนด้วย
ว่าแต่.. ทำไมเวลาเห็นเพื่อนหาว เราต้องหาวตามด้วยนะ
การหาวเป็นกลไกปกติของร่างกายที่เกิดขึ้นในทุกวันของมนุษย์ การหาวที่เกิดขึ้นจากแรงขับภายใน (Intrinsic drive) มักเกิดเมื่อร่างกายรู้สึกอ่อนเพลีย เบื่อหน่าย หรืออยู่ในสภาวะที่ระดับความตื่นตัวต่ำ การรักษาสมดุลภายใน (Homeostasis) ของร่างกาย
ในบางกรณี การหาวอาจเป็นการระบุถึงสัญญาณของภาวะบางอย่างในร่างกาย ในพื้นที่ความกดอากาศต่ำ มีอากาศเบาบาง การหาวเป็นกลไกหนึ่งของความพยายามรับออกซิเจนเข้าสู่ร่างกายในปริมาณที่มากขึ้น
วงจรการหาวโดยธรรมชาติมีศูนย์กลางอยู่ที่โครงสร้างใต้คอร์เทกซ์ (Subcortical) และก้านสมอง (Brain Stem) องค์ประกอบหลักที่เกี่ยวข้องกับการกำเนิดและควบคุมการหาวโดยธรรมชาติ ได้แก่ ไฮโปทาลามัส (Hypothalamus), สมองส่วนกลาง (Midbrain), และร่างแหในพอนส์และเมดุลลา (Reticular Formation of Pons and Medulla)
ทฤษฎีเซลล์ประสาทกระจก (Mirror Neuron System - MNS) มักถูกยกมาพูดถึงในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการหาวตามๆกัน ระบบเซลล์ประสาทกระจก (MNS) คือเซลล์ประสาทที่ทำงานเมื่อเราสังเกตการณ์หรือดำเนินการกระทำนั้นๆ ทฤษฎีเซลล์ประสาทกระจกมักถูกเสนอว่าเป็นรากฐานของการเลียนแบบและความเข้าใจการกระทำของผู้อื่น
อย่างไรก็ตาม งานวิจัย fMRI บางส่วนได้ตั้งข้อสังเกตว่าการประมวลผลการหาวติดต่อกันมีความเฉพาะเจาะจงและเกิดขึ้นในแบบอัตโนมัติ ในบริเวณ vmPFC โดย เป็นอิสระจากเครือข่ายเซลล์ประสาทกระจก (independently of mirror neuron networks) แต่การตอบสนองที่แท้จริงของการหาวติดต่อกันนั้นถูกควบคุมและเลือกปฏิบัติโดยโครงสร้างระดับ Prefrontal Cortex ที่ซับซ้อนกว่า โดยเฉพาะ vmPFC ซึ่งรับผิดชอบในการประเมินความสำคัญทางอารมณ์และสังคมของการกระทำที่รับรู้
ทำให้ทฤษฎีเซลล์ประสาทกระจก ไม่สามารถนำมาอธิบายการหาวตามกันได้อย่างครอบคลุม
ทฤษฎีการเอนเอียงทางอารมณ์ (Emotional Bias Hypothesis - EBH) ระบุว่า บุคคลที่มีความสามารถในการเข้าใจและใส่ใจความรู้สึกผู้อื่นสูง ทฤษฎีการเอนเอียงทางอารมณ์ อธิบายว่าการหาวติดต่อกันมีความเชื่อมโยงกับการเข้าใจความรู้สึกผู้อื่น (Empathy) การศึกษาเชิงทดลองได้ยืนยันความสัมพันธ์นี้ โดยพบว่า ผู้เข้าร่วมทดลองที่หาวตอบสนองต่อการสังเกตการหาวของผู้อื่นแสดงค่า Empathy ที่สูงกว่า
แม้ว่ามนุษย์จะเลียนแบบพฤติกรรมอื่น ๆ เช่น การหัวเราะหรือการเกา แต่มีเพียงการหาวติดต่อเท่านั้นที่แสดงความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับมาตรวัด Empathy (Interpersonal Reactivity Index)
ทฤษฎีความสัมพันธ์ใกล้ชิด (Social Bonding) เป็นปัจจัยสำคัญที่กลั่นกรองความไวต่อการหาวติดต่อกัน โอกาสที่จะหาวตามจะสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญเมื่อบุคคลนั้นมีความสัมพันธ์ใกล้ชิด เช่น คนในครอบครัวหรือเพื่อนสนิท เมื่อเทียบกับคนแปลกหน้า
การวิจัยเชิงวิชาการยืนยันว่าความผูกพันทางสังคม (Social bond) เป็นปัจจัยหลักที่กำหนดอัตราการหาวติดต่อกันระหว่างบุคคล การหาวติดต่อกันทำหน้าที่เป็นรากฐานทางชีววิทยาของการผูกพันทางสังคม (Social Cohesion) โดยการประสานงานทางอารมณ์ ซึ่งเป็นกระบวนการที่ถูกกลั่นกรองโดยความสำคัญของบุคคลที่กระตุ้นการหาว
นอกจากทฤษฎีทางพฤติกรรมศาสตร์แล้ว ข้อกังวลเชิงคลินิกอื่นๆ ก็ไม่สามารถละทิ้งได้ การอยู่ในสิ่งแวดล้อมเดียวกัน เช่น ครอบครัว ที่ทำงาน ก็อาจสร้างปัจจัยร่วมทางคลินิกบางอย่าง ที่ทำให้เกิดความผิดปกติของการสั่งการพฤติกรรม ซึ่งนำไปสู่การหาวที่มากผิดปกติ (Pathological Yawning)
การหาวตามๆกันในมนุษย์เป็นปรากฏการณ์ที่ซับซ้อนและมีมิติทางชีววิทยา จิตวิทยา และสังคมอย่างลึกซึ้ง (Complex Bio-Psycho-Social Phenomenon) การหาวตามกันจึงมีทั้งมิติทางการแพทย์ สังคม และพฤติกรรม ซึ่งล้วนมีความเชื่อมโยงเกี่ยวข้องกัน นี่ยังไม่นับรวมปัจจัยแวดล้อม รวมถึงกิจวัตรในการทำงาน ที่ทำให้เกิดอาการเหนื่อยล้า และทำให้เกิดอาการหาวต่อๆกันได้
แล้วคุณล่ะ อะไรทำให้คุณหาวในตอนบ่ายๆแบบนี้ได้บ้าง มาแลกเปลี่ยนกันครับ
อ้างอิง
- 20
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
