4 พ.ย. เวลา 12:00 • ประวัติศาสตร์

• อังกฤษเคยเป็นจักรวรรดิ แล้วทำไมประมุขไม่เรียกว่า ‘จักรพรรดิ’?

จักรวรรดิอังกฤษหรือจักรวรรดิบริติช (British Empire) คือจักรวรรดิที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์โลก โดยช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ที่เป็นยุคพีคที่สุด จักรวรรดิอังกฤษครอบครองพื้นที่บนโลกถึง 35.5 ล้านตารางกิโลเมตร หรือคิดเป็น 1 ใน 4 ของพื้นที่โลก การครอบครองพื้นที่ครบทุกทวีปนี้ นำไปสู่ฉายา "จักรวรรดิที่พระอาทิตย์ไม่เคยตกดิน"
แต่ประเด็นน่าสนใจคือ องค์ประมุขของจักรวรรดิอังกฤษ กลับไม่ได้ถูกเรียกว่าจักรพรรดิ แต่ยังคงสถานะของการเป็นกษัตริย์ ทำไมถึงเป็นแบบนั้น?
ความหมายของจักรพรรดิโดยทั่วไปจะหมายถึง "ราชาเหนือราชา" คือมีสถานะที่เหนือกว่ากษัตริย์ แต่สำหรับอังกฤษที่เป็นประเทศแม่แบบของระบอบกษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ และมีสถาบันการเมืองสำคัญอย่างรัฐสภา การมีประมุขที่มีสถานะเหนือกว่ากษัตริย์ จึงอาจขัดต่อระบอบการปกครองดังกล่าวได้
สหราชอาณาจักรที่เกิดจากการรวมตัวของราชอาณาจักรอังกฤษ ราชอาณาจักรสกอตแลนด์ และราชอาณาจักรไอร์แลนด์ (รวมถึงเวลส์ที่เป็นส่วนหนึ่งของอังกฤษ) ในทางกฎหมายถือว่า ทั้งสามราชอาณาจักรมีสถานะที่ทัดเทียมกัน และกษัตริย์อังกฤษทรงเป็นประมุขของทั้งสามราชอาณาจักรนี้ ดังนั้นกษัตริย์อังกฤษจึงไม่จำเป็นต้องมีสถานะที่เหนือกว่ากษัตริย์ เพราะไม่มีกษัตริย์องค์อื่นใดในหมู่เกาะอังกฤษอีก
ยกตัวอย่างเช่นในปี 1801 พระเจ้าจอร์จที่ 3 ทรงปฏิเสธสถานะจักรพรรดิแห่งหมู่เกาะอังกฤษ (Emperor of the British Isles) โดยทรงใช้สถานะกษัตริย์แห่งบริเตนใหญ่ (อังกฤษและสกอตแลนด์) และไอร์แลนด์แทน
แต่ก็มีกรณียกเว้น อย่างเช่นในปี 1876 เมื่ออินเดียตกเป็นอาณานิคมของจักรวรรดิอังกฤษอย่างเป็นทางการ สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียก็ทรงได้รับสถานะเป็นจักรพรรดินีแห่งอินเดีย (Empress of India) ทำให้ตั้งแต่นั้นประมุขของอังกฤษจึงมีสถานะเป็นจักรพรรดิของอินเดียจนถึงปลายทศวรรษ 1940 เมื่ออินเดียได้รับเอกราช
โดยเบนจามิน ดิสเรลี (Benjamin Disraeli) นายกรัฐมนตรีของอังกฤษในตอนนั้น ได้ออกความเห็นว่า ประมุขของอังกฤษสามารถเป็นจักรพรรดิของอินเดียได้ เพราะมีราชอาณาจักรกึ่งเอกราชหลายแห่งภายในอินเดีย และไม่ขัดต่อระบอบการปกครองของอังกฤษ เพราะเป็นจักรพรรดิของอินเดียไม่ใช่ของอังกฤษ
อ้างอิง
• Ali Emre Ezber. Why Britain wasn't ruled by an Emperor?. Typelish. https://www.typelish.com/b/why-britain-wasnt-ruled-by-an-emperor-103790
• British Empire. Britannica. https://www.britannica.com/place/British-Empire
#HistofunDeluxe
โฆษณา