👽 ไม่ใช่แค่พื้นดิน! นักวิทย์ชี้ ‘สีของก้อนเมฆ’ อาจเป็นสัญญานของสิ่งมีชีวิตต่างดาว
เวลาเราพูดถึงการค้นหาสิ่งมีชีวิตต่างดาว คุณจินตนาการถึงอะไรครับ? ส่วนใหญ่เรามักจะมองหา “น้ำ” ในสถานะของเหลวบน “พื้นผิว” ของดาวเคราะห์... แต่จะเกิดอะไรขึ้นถ้าผมบอกคุณว่า เราอาจจะมองหาผิดที่มาตลอด และคำตอบอาจลอยอยู่สูงเทียมฟ้า... ใน ก้อนเมฆ ของดาวดวงนั้น?
เรื่องราวที่น่าทึ่งนี้เริ่มต้นจากโลกของเราเองครับ นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นพบว่าในชั้นบรรยากาศที่สูงมากๆ ของโลก มี จุลินทรีย์ หลากหลายชนิดอาศัยอยู่ โดยมีความหนาแน่นสูงถึง 100,000 ตัวต่อลูกบาศก์เมตร และพวกมันยังมีบทบาทสำคัญในการก่อตัวของเมฆด้วย
☀️ “เกราะกันแดด” สีชมพูแห่งท้องฟ้า
ที่ความสูงระดับนั้น จุลินทรีย์เหล่านี้ต้องเผชิญกับรังสียูวี (UV) ที่รุนแรงอย่างมหาศาล เพื่อความอยู่รอด พวกมันจึงวิวัฒนาการในการผลิตเม็ดสี (pigments) ขึ้นมาเพื่อปกป้องตัวเองจากรังสี
ลิเจีย โคเอลโญ (Ligia Coelho) จากมหาวิทยาลัยคอร์เนลล์ ได้ทำการเพาะเลี้ยงจุลินทรีย์ที่ถูกเก็บมาจากชั้นบรรยากาศโลก (สูงถึง 38 กิโลเมตร!) และได้วัด “สี” ของพวกมันเป็นครั้งแรก
Individual spectra of surface albedos
พวกเธอพบว่าจุลินทรีย์เหล่านี้สร้างเม็ดสีหลากหลายเฉด ทั้ง สีเหลือง, สีส้ม และสีชมพู ซึ่งเกิดจากสารในกลุ่มแคโรทีนอยด์ (carotenoid pigments) เช่น เบต้าแคโรทีน (beta-carotene)... สารชนิดเดียวกับที่ทำให้แครอทเป็นสีส้ม!
🥕 จากแครอท สู่การค้นหาสิ่งมีชีวิตต่างดาว
แนวคิดของทีมนักวิจัยก็คือ ถ้าสิ่งมีชีวิตในชั้นบรรยากาศของโลกต้องสร้างเม็ดสีเพื่อป้องกันรังสี UV... สิ่งมีชีวิตในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ดวงอื่น ก็น่าจะต้องทำแบบเดียวกัน!
ดังนั้น เราอาจตรวจจับพวกมันได้จากระยะไกล โดยการวิเคราะห์คลื่นแสง หรือ “สเปกตรัม” ที่ดาวเคราะห์เหล่านั้นสะท้อนออกมา พูดง่ายๆ ก็คือการมองหา “สัญญาณสี” ที่ไม่เหมือนใครของเม็ดสีเหล่านี้นั่นเอง
ทีมวิจัยได้สร้างแบบจำลองทางคอมพิวเตอร์ว่าสเปกตรัมเหล่านี้จะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน เช่น บนดาวเคราะห์ที่ชื้นกว่าหรือแห้งกว่าโลก
“แบบจำลองดาวเคราะห์ของเราแสดงให้เห็นว่า หากก้อนเมฆของดาวเคราะห์ดวงหนึ่งมีความเข้มข้นของจุลินทรีย์เหล่านี้สูงพอ สเปกตรัมของพวกมันก็จะเปลี่ยนแปลงไปในแบบที่เราสามารถตรวจจับได้” โคเอลโญกล่าว
⚙️ ความหวังที่ยังต้องรอเทคโนโลยี
แน่นอนว่านี่ยังมีข้อจำกัดที่สำคัญ แม้เราจะมีเครื่องมือที่ล้ำสมัยกว่านี้ในอนาคต แต่ความเข้มข้นของจุลินทรีย์ในอากาศจะต้องสูงมากๆ เราถึงจะสามารถตรวจจับสีที่พวกมันสร้างขึ้นได้จากระยะทางที่ไกลขนาดนั้น
🏡 มองเมฆต่างดาว ย้อนดูภารกิจดาราศาสตร์ไทย
การค้นหา “สัญญาณแห่งชีวิต” (Biosignatures) ในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ คือหนึ่งในเป้าหมายสูงสุดของวงการดาราศาสตร์ยุคใหม่ และเป็นเรื่องน่าภูมิใจที่ประเทศไทยของเราก็มีบทบาทสำคัญในภารกิจระดับโลกนี้
สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NARIT มีโครงการวิจัยและเครือข่ายกล้องโทรทรรศน์ที่แข็งแกร่งในการค้นหาและศึกษาดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ การค้นพบแนวคิดใหม่ๆ เช่นการมองหาสีของจุลินทรีย์ในก้อนเมฆนี้ คือแรงบันดาลใจและเป็นแนวทางที่นักดาราศาสตร์ไทยจะนำไปใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลที่เราเก็บรวบรวมมา เพื่อร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการตอบคำถามที่ยิ่งใหญ่ที่สุดว่า... ในจักรวาลนี้ เราเดียวดายหรือไม่?
🎯 สรุปประเด็นสำคัญ
✅ สิ่งมีชีวิตลอยฟ้า: ก้อนเมฆบนโลกเต็มไปด้วยจุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่ที่ความสูงหลายสิบกิโลเมตร
✅ เกราะกันแดดสีชมพู: จุลินทรีย์เหล่านี้ผลิตเม็ดสี (เหลือง, ส้ม, ชมพู คล้ายในแครอท) เพื่อป้องกันตัวเองจากรังสียูวีที่รุนแรง
✅ สัญญาณแห่งชีวิตใหม่: นักวิทยาศาสตร์เสนอว่า “สี” ของเม็ดสีเหล่านี้ อาจถูกใช้เป็น “สัญญาณ” ในการตรวจหาสิ่งมีชีวิตในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ดวงอื่น
✅ ความท้าทาย: แม้แนวคิดจะน่าสนใจ แต่การจะตรวจจับได้จริง จุลินทรีย์บนดาวดวงนั้นจะต้องมีความเข้มข้นในระดับที่สูงมากๆ
💬 แล้วคุณล่ะครับ...
คุณคิดว่าสิ่งมีชีวิตรูปแบบแรกที่เราจะเจอบนดาวดวงอื่น จะหน้าตาเป็นอย่างไรครับ? เป็นสิ่งมีชีวิตซับซ้อนบนพื้นดิน หรือเป็นจุลินทรีย์สีสวยที่ลอยอยู่ในก้อนเมฆ?
🔎 แหล่งอ้างอิง
1. Coelho, L. F., et al. (2025). Colors of Life in the Clouds: Biopigments of atmospheric microorganisms as a new signature to detect life on planets like Earth. arXiv. https://doi.org/qbrb
🙏 ถึงผู้อ่านทุกท่าน
หากคุณชื่นชอบและเห็นคุณค่าของงานที่ผมทำ การสนับสนุนเล็กๆ น้อยๆ จากคุณจะเป็นพลังสำคัญอย่างยิ่ง เปรียบเสมือน 'ค่ากาแฟ' ที่ช่วยต่อลมหายใจ และทำให้ผมสามารถเดินหน้าสร้างสรรค์ผลงานคุณภาพต่อไปได้ เพื่อให้พื้นที่แห่งการเรียนรู้ของเรายังคงอยู่
ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะได้รับความเมตตาจากทุกท่าน เพื่อให้เพจนี้ได้เดินต่อไปครับ
Link สนับสนุนค่ากาแฟ [https://ezdn.app/witlyofficial]
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
