👩🔬 ไขความลับดาวอังคาร พบ "เส้นเลือด" ใต้พื้นน้ำแข็ง ที่อาจเป็นบ้านของสิ่งมีชีวิต
“ฉันตั้งใจทำวิจัยนี้โดยคิดว่า...บางทีฉันอาจจะปิดฉากเรื่องนี้และบอกได้ว่ามันไม่น่าจะมีน้ำมากพอ...ที่จะให้สิ่งมีชีวิตอยู่ได้” แฮนนา ไซซ์มอร์ (Hanna Sizemore) จากสถาบันวิทยาศาสตร์ดาวเคราะห์ในแอริโซนากล่าว “...แต่ฉันพิสูจน์แล้วว่าฉันคิดผิด”
นี่คือคำกล่าวที่น่าทึ่งของนักวิจัยผู้ซึ่งเริ่มต้นภารกิจเพื่อ “พิสูจน์” ว่าดาวอังคารนั้นไร้ซึ่งชีวิต แต่ผลลัพธ์ที่ได้กลับกลายเป็นตรงกันข้ามอย่างสิ้นเชิง และอาจเปิดประตูสู่การค้นพบครั้งยิ่งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งของมนุษยชาติ
❄️ อุปสรรคที่เรียกว่า “ความหนาวเย็น”
เมื่อเราพูดถึง “น้ำ” บนดาวอังคาร เรามักจะนึกถึงน้ำแข็ง หรือร่องรอยของแม่น้ำที่แห้งเหือดไปแล้ว เพราะการจะหาน้ำในสถานะของเหลวบนดาวเคราะห์สีแดงดวงนี้นั้นยากเย็นแสนเข็ญ ด้วยอุณหภูมิที่สามารถดิ่งลงไปได้ถึง -150°C ซึ่งเย็นกว่าช่องฟรีซที่บ้านเราหลายเท่านัก
ในขณะที่น้ำบริสุทธิ์แข็งตัวที่ 0°C อะไรคือสิ่งที่ทำให้น้ำบนดาวอังคารยังคงสถานะของเหลวอยู่ได้? คำตอบคือ เกลือ ครับ
Schematic of residual liquid in the pore space of a frozen soil, modified from Chen et al. (2020)
เกลือที่มีอยู่มากมายบนดาวอังคารทำหน้าที่เหมือน “สารป้องกันการแข็งตัว” (antifreeze) ชั้นดี เมื่อมันละลายในน้ำ มันจะช่วยลดจุดเยือกแข็งลงได้อย่างมาก ทำให้น้ำสามารถคงสถานะของเหลวได้แม้ในอุณหภูมิที่ติดลบสุดขั้ว
👁️ การค้นพบที่ “ง่ายอย่างน่าประหลาดใจ”
แต่คำถามที่สำคัญกว่าคือ... น้ำเกลือที่ว่านี้มีปริมาณมากพอและอยู่ในสภาพที่สิ่งมีชีวิตจะอาศัยอยู่ได้จริงหรือ?
นี่คือสิ่งที่ทีมของไซซ์มอร์พยายามหาคำตอบ พวกเขาไม่ได้เดาสุ่ม แต่ใช้ข้อมูลจริงจากยาน Phoenix ของ NASA ที่ลงจอดบนดาวอังคารเมื่อปี 2008 มาคำนวณองค์ประกอบของดินบนดาวอังคาร และสร้างแบบจำลองว่า “เส้นเลือด” ของเหลวที่ไหลแทรกอยู่ในพื้นดินที่เย็นจัด (permafrost) นั้น จะมีขนาดใหญ่แค่ไหน
ผลลัพธ์ที่ได้คือ พวกเขาพบว่ามัน “ง่ายอย่างน่าประหลาดใจ” ที่จะเกิดสภาวะที่ดินมีของเหลวปนอยู่มากกว่า 5% และไหลอยู่ในช่องทางที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางอย่างน้อย 5 ไมโครเมตร ซึ่งนี่คือขนาดที่นักวิทยาศาสตร์ตั้งไว้เป็นเกณฑ์ขั้นต่ำที่สิ่งมีชีวิตระดับจุลินทรีย์จะสามารถอยู่อาศัยได้
และนี่ไม่ใช่แค่ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเฉพาะจุดเล็กๆ ครับ แบบจำลองชี้ว่าเครือข่ายเส้นเลือดเหลวเหล่านี้อาจมีอยู่อย่างอุดมสมบูรณ์ ในเขตละติจูดที่สูงกว่า 50 องศาขึ้นไป
“หากมีสิ่งมีชีวิตบนดาวอังคาร” ไซซ์มอร์กล่าว “เส้นเลือดเหลวเหล่านี้จะเป็นสถานที่ที่ง่ายที่สุดในการค้นหาพวกมัน”
⚠️ อย่าเพิ่งรีบสรุป: มุมมองที่ต้องฉุกคิด
แน่นอนว่าการค้นพบนี้ไม่ได้แปลว่าเราเจอเอเลี่ยนแล้วนะครับ บรูซ จาโกสกี (Bruce Jakosky) จากมหาวิทยาลัยโคโลราโดโบลเดอร์ ได้ให้ข้อคิดที่สำคัญว่า “เราต้องระมัดระวัง...ในการใช้ขีดจำกัดที่สิ่งมีชีวิตบนโลกสามารถเติบโตได้ มาเป็นมาตรฐาน เพราะมันไม่จำเป็นต้องเป็นขีดจำกัดที่สิ่งมีชีวิตใดๆ ในที่ใดๆ จะสามารถทำงานได้”
พูดง่ายๆ ก็คือ สิ่งมีชีวิตต่างดาว (หากมีจริง) อาจมีชีวเคมีและขีดจำกัดความทนทานที่แตกต่างจากสิ่งมีชีวิตบนโลกอย่างสิ้นเชิงก็ได้
🏡 จากดาวอังคาร สู่แรงบันดาลใจในไทย
การค้นพบครั้งล่าสุดได้ตอกย้ำถึง จิตวิญญาณแห่งการสำรวจของมนุษยชาติ ที่ยังคงดำเนินต่อไปอย่างไม่รู้จบ มันคือการเดินทางเพื่อไขคำตอบของคำถามพื้นฐานที่สุดที่มนุษย์เฝ้าถามมาเนิ่นนานว่า “เราเดียวดายในจักรวาลหรือไม่”
ในประเทศไทย นักวิทยาศาสตร์จาก สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NARIT กำลังใช้กล้องโทรทรรศน์ส่องหาดาวเคราะห์ดวงใหม่ที่อาจมีสภาพเอื้อต่อการดำรงชีวิต ขณะเดียวกัน นักชีววิทยาไทยก็กำลังค้นหา Extremophiles หรือสิ่งมีชีวิตที่สามารถอยู่รอดได้ในสภาพแวดล้อมสุดขั้ว เช่น น้ำพุร้อนและเหมืองเกลือภายในประเทศ
เรื่องราวที่มาจากการสำรวจดาวอังคารยังคงเป็นเครื่องเตือนใจว่า “ชีวิต” เป็นสิ่งที่ดื้อรั้นและอาจซ่อนตัวอยู่ในสถานที่ที่คาดไม่ถึงที่สุด ไม่ว่าจะเป็นใต้พื้นผิวดาวเคราะห์สีแดง หรือในสภาพแวดล้อมที่ดูเหมือนไม่เหมาะสมต่อการดำรงอยู่ของสิ่งมีชีวิตก็ตาม
การเดินทางครั้งนี้ไม่เพียงแต่สะท้อนถึงความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ แต่ยังเป็นการย้ำเตือนถึงความใฝ่รู้ของมนุษย์ที่ไม่มีวันสิ้นสุด และเป็นหัวใจสำคัญของการสำรวจอวกาศและการค้นหาชีวิตนอกโลกในศตวรรษที่ 21
🎯 สรุปประเด็นสำคัญ
✅ ค้นพบโดยไม่ตั้งใจ: นักวิจัยที่พยายามพิสูจน์ว่าดาวอังคาร ‘อยู่ไม่ได้’ กลับพบหลักฐานว่าอาจมีสภาพแวดล้อมที่ ‘อยู่ได้’
✅ น้ำเกลือคือคำตอบ: เกลือที่มีอยู่มากมายบนดาวอังคารทำหน้าที่เหมือนสารป้องกันการแข็งตัว ช่วยให้น้ำคงสถานะของเหลวได้แม้อุณหภูมิต่ำถึง -150°C
✅ ใหญ่พอสำหรับชีวิต: แบบจำลองชี้ว่า “เส้นเลือดเหลว” ใต้ดินที่เย็นจัดนี้ อาจมีขนาดใหญ่พอ (อย่างน้อย 5 ไมโครเมตร) ให้จุลินทรีย์อาศัยอยู่ได้
✅ อาจพบได้ทั่วไป: สภาวะนี้อาจพบได้ทั่วไปในเขตละติจูดสูงๆ ของดาวอังคาร
✅ ข้อควรระวัง: เราไม่ควรใช้มาตรฐานของ “สิ่งมีชีวิตบนโลก” ไปตัดสินความเป็นไปได้ของ “สิ่งมีชีวิตต่างดาว”
💬 แล้วคุณล่ะครับ...
การค้นพบว่า ‘ชีวิต’ อาจซ่อนอยู่ในสภาพแวดล้อมที่โหดร้ายและแตกต่างจากโลกอย่างสิ้นเชิง... ทำให้คุณจินตนาการถึง ‘สิ่งมีชีวิตต่างดาว’ ในรูปแบบไหนบ้างครับ?
🔎 แหล่งอ้างอิง
1. Sizemore, H. G., et al. (2025). Liquid Vein networks as habitats in ice-cemented ground on Earth and Mars: Effects of soil geometry and salts. Icarus. https://doi.org/qbhx
🙏 ถึงผู้อ่านทุกท่าน
หากคุณชื่นชอบและเห็นคุณค่าของงานที่ผมทำ การสนับสนุนเล็กๆ น้อยๆ จากคุณจะเป็นพลังสำคัญอย่างยิ่ง เปรียบเสมือน 'ค่ากาแฟ' ที่ช่วยต่อลมหายใจ และทำให้ผมสามารถเดินหน้าสร้างสรรค์ผลงานคุณภาพต่อไปได้ เพื่อให้พื้นที่แห่งการเรียนรู้ของเรายังคงอยู่
ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะได้รับความเมตตาจากทุกท่าน เพื่อให้เพจนี้ได้เดินต่อไปครับ
Link สนับสนุนค่ากาแฟ [https://ezdn.app/witlyofficial]
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
