🛰️ พายุสุริยะกับ Starlink วิกฤตที่มองไม่เห็น และโดมิโน่ล่มสลายบนวงโคจร
ทุกวันนี้ อินเทอร์เน็ตผ่านดาวเทียมกำลังกลายเป็นความหวังใหม่ของพื้นที่ห่างไกลทั่วโลก โดยมีหัวหอกคือ Starlink ของ SpaceX ที่ปล่อยดาวเทียมขึ้นไปแล้วกว่า 10,000 ดวง... แต่คุณรู้ไหมครับว่า เครือข่ายที่เชื่อมโยงโลกทั้งใบนี้ กำลังตกอยู่ภายใต้ภัยคุกคามที่มองไม่เห็นและรุนแรงอย่างยิ่ง
เรากำลังพูดถึง “พายุสุริยะ” (Solar Storms) และเรายังแทบไม่รู้เลยว่ามันจะส่งผลกระทบต่อเครือข่ายดาวเทียมขนาดมหึมาเหล่านี้เลวร้ายเพียงใด
🌊 คลื่นยักษ์ในอวกาศ
เมื่อเกิดพายุสุริยะ อนุภาคมีประจุและสนามแม่เหล็กมหาศาลจากดวงอาทิตย์จะพุ่งเข้าใส่โลก ทำให้สนามแม่เหล็กของโลกปั่นป่วน และด้วยการที่ Starlink มีดาวเทียมครอบคลุมแทบจะทั้งใบโลก นั่นหมายความว่า ไม่ว่าพายุจะเกิดเมื่อไหร่ อย่างน้อยดาวเทียมบางส่วนของเครือข่ายก็จะได้รับผลกระทบแน่นอน
เพื่อค้นหาคำตอบ อึนจู คัง (Eunju Kang) และทีมงาน ได้วิเคราะห์ข้อมูลการติดตามดาวเทียมสาธารณะในช่วงที่เกิดพายุสุริยะในเดือนพฤษภาคม 2024 และได้พบกับปรากฏการณ์ที่น่ากังวล
พวกเขาพบว่าในช่วงที่พายุรุนแรงที่สุด ดาวเทียม Starlink ที่หันหน้าเข้าหาดวงอาทิตย์ เกิดสูญเสียระดับความสูงไปถึงครึ่งกิโลเมตร! แม้จะเป็นการลดระดับเพียงเล็กน้อยในวงโคจร 550 กิโลเมตร แต่นี่คือสัญญาณอันตรายที่ชัดเจน
🧩 ปรากฏการณ์ “โดมิโน่” บนวงโคจร
ดาวเทียม Starlink ไม่ได้ทำงานแบบตัวใครตัวมัน พวกมันสื่อสารกันเองด้วยเลเซอร์เพื่อรักษาเครือข่ายไว้
ดังนั้น เมื่อดาวเทียมตัวหนึ่งสูญเสียระดับความสูง... “ดาวเทียมตัวข้างเคียงก็จะต้องชดเชยตามไปด้วย” คังกล่าว พวกมันจะใช้ทรัสเตอร์ออนบอร์ดเพื่อปรับระดับให้ตรงกัน และเมื่อตัวนั้นขยับ ตัวถัดไปก็ต้องขยับตาม... “มันเหมือนกับคลื่นครับ” ซังกีธา อับดู จโยธี (Sangeetha Abdu Jyothi) หนึ่งในทีมวิจัยกล่าว
ลองจินตนาการถึงขบวนรถไฟเหาะที่จู่ๆ ตู้หนึ่งก็ตกลงไป แล้วตู้ที่เหลือก็ถูกกระชากตามกันไปเป็นทอดๆ... ปรากฏการณ์ “คลื่นกระเพื่อม” นี้ ทำให้วงโคจรของดาวเทียมคาดเดาได้ยากขึ้นอย่างยิ่ง
“เมื่อเราคาดเดาเส้นทางได้น้อยลง มันก็จะเพิ่มความเสี่ยงของการชนกัน” อับดู จโยธี กล่าว นี่คือฝันร้ายของการจัดการจราจรอวกาศ ที่อาจนำไปสู่หายนะ “กลุ่มอาการเคสส์เลอร์” (Kessler syndrome) หรือการชนกันเป็นโดมิโน่จนอวกาศเต็มไปด้วยเศษซาก
👤 หลักฐานจากผู้ใช้งานจริง
ไม่เพียงแค่การโคจร แต่การให้บริการก็ล่มเช่นกัน... ทีมวิจัยได้วิเคราะห์ข้อมูลจากผู้ใช้ Starlink ที่แชร์สถานะการเชื่อมต่อ และพบว่าในช่วงพายุสุริยะเดือนพฤษภาคม 2024 มีการรายงานเครือข่ายล่มเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน “มีสไปค์ของการสูญเสียแพ็กเก็ต (packet loss) เกิดขึ้นในทันที” คังกล่าว
🔄 ประวัติศาสตร์ที่รอวันซ้ำรอย
สิ่งที่เราเผชิญในปี 2024 นั้นยังถือว่าเล็กน้อยมากครับ...
- ●ในเดือนกุมภาพันธ์ 2022 พายุสุริยะที่รุนแรงลูกหนึ่งได้ “เผา” ดาวเทียม Starlink ที่เพิ่งปล่อยใหม่ๆ ร่วงกลับสู่ชั้นบรรยากาศไปถึง 40 ดวง
- ●พายุสุริยะในเดือนพฤษภาคม 2024 นั้น อ่อนแอกว่าพายุที่รุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์อย่าง “เหตุการณ์แคร์ริงตัน” (Carrington event) ในปี 1859 ถึง 3 เท่า!
“ด้วยพายุขนาดใหญ่มากๆ มันจะเลวร้ายกว่านี้มาก” อับดู จโยธี กล่าว “แต่เราไม่รู้หรอกว่า... เลวร้ายกว่าแค่ไหน”
🏡 ความท้าทายใหม่ของโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลไทย
ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่ยุคดิจิทัลเต็มรูปแบบ โดยมีบริษัทโทรคมนาคมไทยเตรียมเข้าสู่สนามแข่งขันดาวเทียมวงโคจรต่ำ (Low Earth Orbit – LEO) เพื่อให้บริการอินเทอร์เน็ตในพื้นที่ห่างไกล ความเคลื่อนไหวนี้สะท้อนถึงการสร้างโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญต่อการพัฒนาประเทศ แต่ในขณะเดียวกันก็เปิดเผยถึงความเปราะบางที่ยังไม่ถูกเข้าใจอย่างถ่องแท้
หนึ่งในความเสี่ยงที่ถูกจับตามองคือ พายุสุริยะ (Solar Storm) ซึ่งสามารถส่งผลกระทบต่อแรงต้านของดาวเทียมในวงโคจรได้โดยตรง สกอตต์ แชมบอห์ (Scott Shambaugh) ผู้ก่อตั้งบริษัท Leonid Space อธิบายว่า “เมื่อพายุสุริยะพัดมา เรายังไม่มีแบบจำลองที่ดีพอที่จะทำนายได้ว่ามันจะส่งผลกระทบต่อแรงต้านของดาวเทียมในช่วงเวลาสั้นๆ ได้อย่างไร นั่นหมายความว่าในอีกไม่กี่ชั่วโมงหรือหลายวันข้างหน้า ดาวเทียมของคุณอาจไม่ได้อยู่ในตำแหน่งที่คุณคิดว่ามันอยู่”
คำกล่าวนี้สะท้อนให้เห็นถึงความท้าทายที่ประเทศไทยและโลกต้องเผชิญ เมื่อโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลที่สำคัญถูกแขวนไว้บนระบบที่อ่อนไหวต่อปรากฏการณ์ธรรมชาติ การพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อรับมือกับความเสี่ยงดังกล่าวจึงเป็นสิ่งจำเป็น หากต้องการให้บริการอินเทอร์เน็ตผ่านดาวเทียม LEO มีความเสถียรและปลอดภัยในระยะยาว
🎯 สรุปประเด็นสำคัญ
✅ ภัยคุกคามที่มองไม่เห็น: พายุสุริยะส่งผลกระทบโดยตรงต่อดาวเทียม Starlink ทำให้สูญเสียระดับความสูงอย่างมีนัยสำคัญ
✅ โดมิโน่อวกาศ: ดาวเทียมในเครือข่ายจำเป็นต้องปรับระดับตามกัน ทำให้เกิด “คลื่นกระเพื่อม” ในวงโคจร ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงที่ดาวเทียมจะชนกันอย่างมหาศาล
✅ อินเทอร์เน็ตล่มจริง: ข้อมูลจากผู้ใช้งานจริงยืนยันว่าในช่วงที่เกิดพายุสุริยะ อัตราการเกิดเครือข่ายล่ม (packet loss) พุ่งสูงขึ้นในทันที
✅ นี่แค่เริ่มต้น: พายุที่เพิ่งเกิดขึ้นยังอ่อนแอกว่าพายุในประวัติศาสตร์อย่าง “เหตุการณ์แคร์ริงตัน” ถึง 3 เท่า หากเกิดเหตุการณ์ระดับนั้นขึ้นอีกครั้ง ผลลัพธ์อาจเลวร้ายเกินกว่าจะจินตนาการ
✅ อนาคตที่ต้องเตรียมรับมือ: ในขณะที่โลกกำลังจะมีดาวเทียมหลายหมื่นดวงในอนาคตอันใกล้ เรากลับยังไม่มีแบบจำลองที่ดีพอที่จะรับมือกับหายนะครั้งนี้
💬 แล้วคุณล่ะครับ...
การที่โครงสร้างพื้นฐานอินเทอร์เน็ตทั่วโลกกำลังเปราะบางต่อ “ลมฟ้าอากาศในอวกาศ” มากขึ้นเรื่อยๆ... ทำให้คุณรู้สึกกังวลต่ออนาคตที่เรากำลังพึ่งพามันมากขึ้นทุกวันหรือไม่ครับ?
🔎 แหล่งอ้างอิง
1. Kang, E., et al. (2025). A Deep Dive into the Impact of Solar Storms on LEO Satellite Networks. arXiv. https://doi.org/qcf4
🙏 ถึงผู้อ่านทุกท่าน
หากคุณชื่นชอบและเห็นคุณค่าของงานที่ผมทำ การสนับสนุนเล็กๆ น้อยๆ จากคุณจะเป็นพลังสำคัญอย่างยิ่ง เปรียบเสมือน 'ค่ากาแฟ' ที่ช่วยต่อลมหายใจ และทำให้ผมสามารถเดินหน้าสร้างสรรค์ผลงานคุณภาพต่อไปได้ เพื่อให้พื้นที่แห่งการเรียนรู้ของเรายังคงอยู่
ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะได้รับความเมตตาจากทุกท่าน เพื่อให้เพจนี้ได้เดินต่อไปครับ
Link สนับสนุนค่ากาแฟ [https://ezdn.app/witlyofficial]
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
