15 พ.ย. เวลา 04:00 • สิ่งแวดล้อม

ข่าวคราวของปลาหมอคางดำ

ก่อนจะอ่านเนื้อหาต่อไป ขอให้ชมคลิปนี้ก่อนครับ
คลิปที่ว่าพูดถึงปลาหมอคางดำที่ระบาดในแระเทศไทยว่าไปถึงที่ไหนแล้วบ้าง และสถานการณ์เป็นอย่างไร
คลิปสอดคล้องกับการรายงานข้อมูลของมูลนิธิสืบนาคะเสถียรที่รายงานเรื่องนี้ไว้ด้วย
รายละเอียดต่อไปที่ผมจะพูดถึงจะรวมรายงานจากแหล่งอื่นประกอบกันไปด้วยครับ
แน่นอนว่าพวกเราคงทราบกันอยู่แล้วว่ามีการระบาดของปลาหมอคางดำในบ้านเราจนกลายเป็นวิกฤตระดับชาติ มีการพยายามแก้ไขปัญหามาอย่างต่อเนื่องจนกระทั่งการระบาดดูเหมือนจะลดลงไปมาก
ช่วงแรกที่ระบาดมีการรายงานข่าวอย่างต่อเนื่องถึงสถานการณ์ในขณะนั้นและหน่วยงานต่างๆมีมาตรการอย่างไรในการควบคุม
ที่สำคัญคือมีความพยายามที่จะสืบค้นว่าใครเป็นต้นเหตุของการระบาดกันแน่?
แต่สุดท้ายเมื่อสถานการณ์เหมือนจะดีขึ้น มาตรการต่างๆก็พอจะได้ผล เรื่องทุกอย่างจึงค่อยๆเงียบลงไปตามเวลา ไม่มีใครออกมาฟื้นฝอยหาตะเข็บต่อไป
จบอีเวนท์ช่วงแรกแล้วนี่ครับ
แต่ที่ยังคงอยู่คือปลาหมอคางดำก็ยังระบาดอยู่เหมือนเดิม เพิ่มเติมด้วยการขยายพื้นที่ออกไปในทะเลแล้วด้วยซ้ำเพราะมีรายงานการทำประมงทะเลแล้วพบว่าเจอปลาหมอคางดำติดขึ้นมาเป็นจำนวนมาก
ฟังแล้วก็ให้เวียนเฮดจริงๆเพราะมันระบาดไปทั่วรวมถึงทะเลด้วย
อะไรจะเก่งขนาดนั้น
จากรายงานของมูลนิธิสืบนาคะเสถียรระบุถึงมาตรการต่างๆที่นำมาใช้ในการรับมือกับปลาหมอคางดำนี้ไว้7หัวข้อ แต่รวมๆแล้วก็ไม่พ้นวังวนเดิมคือพยายามจับมันออกไปจากระบบนิเวศน์ให้ได้มากที่สุดด้วยการให้แรงจูงใจเป็นตัวเงิน เสริมด้วยการชี้แจงให้ความรู้ความเข้าใจกับชาวบ้านด้วยการเฝ้าระวังตามที่ที่ระบาด แปรรูปปลาที่จับได้และปล่อยพันธุ์ปลานักล่าลงไปในพื้นที่ด้วย
มาตรการพวกนี้ถือเป็นปกติครับ ไม่ได้มีอะไรใหม่แบบจับต้องได้ ข่าวเรื่องนี้จึงค่อยๆซาไปตามเวลา สุดแท้แต่จะมีข่าวสำนักไหนจะขุดขึ้นมาเล่นก็เป็นแค่วงแคบๆเท่านั้น
แต่มาตรการสุดท้ายในรายงานนี่สิน่าสนใจสำหรับผม
มาตรการที่ว่าคือการปล่อยพันธุ์ปลาหมอคางดำที่เกิดการเหนี่ยวนำโครโมโซมมาทดลองให้ผสมพันธุ์กับปลาหมอคางดำปกติเพื่อจะทำให้ลูกปลาที่เกิดขึ้นใหม่มีสภาพเป็นหมัน ไม่สามารถแพร่พันธุ์ได้อีก
โดยปลาหมอคางดำที่มีการเหนี่ยวนำโครโมโซมจะมีโครโมโซมพิเศษเพิ่มขึ้นจากเดิม2nเป็น4n เรียกว่าปลาหมอคางดำ4n ส่วนปลาหมอคางดำปกติจะเรียกว่าปลาหมอคางดำ2n ส่วนลูกปลาที่เกิดจากการผสมพันธุ์จะเรียกว่าปลาหมอคางดำ3n มีสภาพเป็นหมัน
อ้อ การทดลองนี้ทำในระบบปิดนะครับ โดยเป็นงานวิจัยของทางกรมประมงที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาพันธุกรรมสัตว์น้ำเพชรบุรีนี่เอง
แต่อย่างที่บอกครับว่าทุกอย่างอยู่ในขั้นการทดลองวิจัยและพัฒนานะครับ ยังต้องใช้เวลาอีกราว18เดือนซึ่งถ้านับถึงตอนนี้ก็เกือบปีแล้ว ยังไม่ได้มีการสรุปผลอย่างเป็นทางการออกมา มีเพียงแต่ข่าวอัพเดตออกมาเป็นระยะเท่านั้น
อย่างไรก็ตาม มีความเห็นจากนักวิชาการหลายคนว่าการปล่อยปลา4nลงไปในระบบนิเวศน์อาจไม่ได้ผลอย่างที่คาดการณ์ไว้ก็ได้เพราะยังมีปลา2nที่เป็นพ่อพันธุ์ตามธรรมชาติอยู่และอาจแย่งผสมพันธุ์ได้ ปลา3nอาจเกิดได้ไม่มากอย่างที่ต้องการ แถมการปล่อยปลา4nนั้นอาจทำให้ระบบนิเวศน์เสียหายเพิ่มเติมก็เป็นไปได้เช่นกัน ส่วนผลที่ได้จากการวิจัยก็ยังเป็นแค่ในระบบปิดเท่านั้น
ส่วนตัวเห็นด้วยครับว่าการปล่อยปลา4nอาจไม่ได้ผลอย่างที่เราคาดหมายและยังสุ่มเสี่ยงอะไรอีกหลายอย่าง
เท่าที่มโนได้คืออาจเกิดการกลายพันธุ์ขึ้นมาแล้วทำให่แย่ลงไปกว่าเดิมล่ะ หรือปลา4nที่อาจถูกเขมือบจากนักล่าต่างๆเกิดความผิดปกติในพันธุกรรมของสัตว์ชนิดนั้นๆได้หรือไม่และอื่นๆอีก
แค่มโนนะครับ ยังไม่เกิดอะไร
ขอย้ำอีกครั้งครับว่าวิธีนี้ยังอยู่ในขั้นตอนการวิจัยในระบบปิดเท่านั้น ยังไม่มีผลอะไรออกมาชัดเจน
หวังว่าคงไม่มีตัวอย่างหลุดออกมานะ ไม่งั้นได้ระทึกกันแน่
ต่อไปคือรายงานที่ผมอ่านจากคอลัมน์ในหนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจครับบวกกับข้อมูลคลิปจากThai PBS
กรุณาดูคลิปก่อนนะครับ ผมว่าเขาทำได้ดี เข้าใจง่าย
ส่วนเนื้อหาจากคอลัมน์ที่อ่านมีการบอกกล่าวถึงกลุ่มเกษตรลุ่มน้ำปากพนัง นครศรีธรรมราช มีการเอาปลาหมอคางดำมาใช้ประโยชน์เป็นอาหารเลี้ยงปูขาวแทนปลาทะเลสดชนิดอื่น
cr.กรุงเทพธุรกิจ
ผู้บุกเบิกในแนวทางนี้คือคุณณัฏฐชัย นาคเกษมที่บ้านเนินหงส์ ต.เกาะเพชร อ.หัวไทรครับ
งานนี้ผลคือสามารถลดต้นทุนค่าอาหารลงได้จากกิโลกรัมละ14บาทเหลือ10บาท หรือลดลงไป28%จากปริมาณการใช้งานวันละ600-900กิโลกรัมต่อกลุ่ม ทำให้มีรายได้เสริมจากการจับปลามาขาย เกิดการหมุนเวียนในพื้นที่จริง
วิธีการคือเอาปลาหมอคางดำที่จับมาได้เแช่แข็งที่อุณหภูมิ-20°cเป็นเวลา24ชั่วโมงเพื่อทำลายไข่และป้องกันการแพร่พันธุ์ในบ่อเพาะเลี้ยง ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย
ข้อมูลระบุว่าปลาหมอคางดำ4กิโลกรัมสามารถเปลี่ยนเป็นเนื้อปูขาวได้1กิโลกรัม ถือว่าเป็นอัตราแลกเนื้อที่มีประสิทธิภาพสูงและลดอัตราการตายของลูกปูได้จริง ถือเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพเชิงชีวภาพ(Biological Efficiency)ที่สร้างความได้เปรียบในการแข่งขัน
จากข้อมูลที่ว่ามาผมถือว่าดีครับ นอกจากกำจัดปลาหมอคางดำได้ยังทำให้เกิดประโยชน์มากกว่าเดิมอีกต่างหากโดยใช้หลักการเรียบง่ายแต่ได้ผล
ในเมื่อกำจัดมันออกไปไม่ได้ทั้งหมด ก็หันกลับมาอยู่ร่วมกับมันแล้วหาวิธีใช้มันให้เกิดประโยชน์ดีกว่า
และส่วนตัวเห็นว่าวิธีนี้แม้ไม่ทำให้ปลาหมอคางดำหมดไปจากบ้านเรา แต่มันก็เป็นวิธีที่ปฏิบัติได้จริง ไม่กระทบต่อระบบนิเวศน์ ต้นทุนการทำน่าจะไม่ได้แพงเกินกว่าเหตุหรือใช้อะไรซับซ้อน เรียกว่าเรียบง่ายแต่ได้ผลจริงครับ
จากข้างต้นไม่ว่าบ้านเราจะใช้วิธีการใดๆมากำจัดปลาหมอคางดำผมว่าคงไม่สำเร็จขนาดกำจัดมันออกไปได้ทั้งหมดหรอกครับ ด้วยคุณสมบัติของมันที่แพร่พันธุ์ไวแถมจำนวนมากบวกกับความอึดในระดับเหลือเชื่อของมันด้วยยิ่งแล้วใหญ่ มองยังไงก็ไม่เจอแสงสว่างที่ปลายทางอุโมงค์เลย
แต่จากความพยายามของทุกภาคส่วนที่หาวิธีการต่างๆมากำจัดมัน ไม่ว่าจะทั้งจับมาเป็นอาหารคนหรืออาหารสัตว์ พยายามกำจัดมันด้วยเทคโนโลยีด้านพันธุศาสตร์หรือจะปล่อยสัตว์นักล่าออกไปจัดการกับมัน นั่นคือการร่วมแรงร่วมใจของทุกภาคส่วนที่ตระหนักถึงปัญหานี้อย่างแท้จริง
ผมขอคารวะ
อย่างไรก็ตาม ผมก็ยังอยากให้ค้นหาคนต้นทางที่เอามันออกมาสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ ไม่ว่าจะด้วยเจตนาใดๆหรือวิธีคิดอะไรก็ตามที มาตีแผ่ให้ทุกคนได้รับรู้ว่ามันเป็นใครที่ไหนกัน ทำไมถึงได้ทำแบบนี้ได้
ขอตราหน้าไว้ตรงนี้เลยว่าอำมหิตจริงๆ
และสุดท้ายนี้ผมขอยกย่องคารวะกับทุกภาคส่วนอีกครั้งที่ใช้แรงกายแรงใจแรงคิดร่วมมือกันทำงานเพื่อแก้ไขปัญหานี้ แม้จะต้องแก้มันที่ปลายเหตุก็ตามที
แต่ก็ยังดีกว่าที่เอาหน้าออกสื่อเพื่อเรียกคะแนนจากผู้ชม เรียกคะแนนจากการออกอีเวนท์ต่างๆเพื่อโชว์ว่าข้าทำเหมือนกันนะเว้ย บอกก่อน
เรียบร้อยแล้วก็สะบัดก้นไปเมื่อจบงาน
ทิ้งไว้แต่ความเสียหายไว้เบื้องหลัง
ไร้ซึ่งความรับผิดชอบใดๆกับทุกคนในประเทศ
ผมว่าคนพวกนี้แม่-โคตรน่าเบื่อครับ
ไปให้พ้นๆทีเถิดจะเป็นประโยชน์ยิ่ง

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา