🌱 ปฏิวัติเกษตรกรรม! ‘การทาบกิ่ง’ อาจเป็นคำตอบสุดท้ายของการตัดต่อยีนพืชที่ยากที่สุด
คุณรู้ไหมครับว่าอะไรคืออุปสรรคที่ใหญ่ที่สุดในการสร้าง “สุดยอดพืชพันธุ์” แห่งอนาคต?
เราต้องการพืชที่ทนทานต่อสภาพอากาศที่เลวร้าย, ให้ผลผลิตสูงขึ้น และมีคุณค่าทางอาหารมากขึ้น เพื่อเลี้ยงดูประชากรโลกที่กำลังเพิ่มขึ้น และเครื่องมือที่ทรงพลังที่สุดที่เรามีก็คือ CRISPR หรือเทคโนโลยีการตัดต่อยีน
แต่ปัญหาใหญ่ก็คือ การตัดต่อยีนในพืชนั้น “ยาก” อย่างเหลือเชื่อ เพราะพวกมันมีผนังเซลล์ที่แข็งแกร่ง และที่สำคัญคือ พืชหลายชนิดที่เราต้องการพัฒนามากที่สุด เช่น โกโก้, ทานตะวัน หรือแม้แต่อะโวคาโด... กลับเป็นกลุ่มที่ “ดื้อ” ต่อการดัดแปลงพันธุกรรมด้วยวิธีมาตรฐานอย่างที่สุด
🛑 ทางตันของเทคโนโลยีปัจจุบัน
ที่ผ่านมา เรามีวิธีหลักๆ ในการส่งเครื่องมือตัดต่อยีนเข้าไปในเซลล์พืช:
- 1.ปืนยิงยีน (Biolistics): คือการยิง DNA ที่เราต้องการเคลือบไปบนเม็ดโลหะขนาดจิ๋วเข้าไปในเซลล์
- 2.ใช้แบคทีเรีย (Agrobacterium): ใช้แบคทีเรียตามธรรมชาติที่เก่งกาจในการแทรกยีนเข้าไปในพืช
Using mobile CRISPR-RNA, inter- or intra-specific grafting between sunflower scion and transgenic rootstock.
แต่ทั้งสองวิธีนี้มีปัญหาใหญ่... มันมักจะทิ้ง DNA แปลกปลอมหลงเหลือไว้ในจีโนมของพืช ซึ่งทำให้พืชชนิดนั้นถูกจัดเป็น GMO ในทางกฎหมายทันที และนั่นหมายถึงกระบวนการขออนุมัติที่ยาวนานและมีค่าใช้จ่ายมหาศาล
นักวิทยาศาสตร์พยายามแก้ปัญหานี้โดยการใช้ “ไวรัส” เป็นตัวส่งสาร... แต่ก็เจอปัญหาอีก! เครื่องมือตัดต่อยีนอย่าง Cas9 (ซึ่งเป็นเหมือน “กรรไกร” หลัก) มันใหญ่เกินไปที่จะยัดเข้าไปในไวรัสส่วนใหญ่ได้... และดูเหมือนว่าเราจะเจอกับทางตัน
✨ เมื่อทางออก...คือเทคโนโลยีอายุ 2,000 ปี
คำตอบอาจไม่ได้อยู่ที่เทคโนโลยีที่ล้ำที่สุด แต่อยู่ในเทคนิคการเกษตรที่เก่าแก่ที่สุดอย่าง “การทาบกิ่ง” (Grafting)
ในปี 2023 ฟรีดริช คราเกลอร์ (Friedrich Kragler) ได้เผยแพร่แนวทางสุดอัจฉริยะ เขาค้นพบว่ารากของพืชสามารถผลิต RNA ชนิดพิเศษที่เดินทางไปทั่วทั้งต้น และเข้าไปในเซลล์ของยอดและใบได้!
ดังนั้น ทีมวิจัยจึงเสนอแนวคิดที่ปฏิวัติวงการ:
แทนที่จะพยายามตัดต่อยีนของต้นอะโวคาโดโดยตรง... ให้เราสร้าง “ตอ” (rootstock) ที่ถูกดัดแปลงพันธุกรรมให้ผลิต RNA ของเครื่องมือ CRISPR (ทั้งตัวกรรไกร Cas9 และตัวนำทาง) จากนั้น ก็นำ “ยอด” (shoot) ของอะโวคาโดพันธุ์ดีที่เราต้องการตัดต่อ (ซึ่งเป็นต้นไม้ปกติ ไม่ได้ดัดแปลงใดๆ) มาทาบกิ่งลงบนตอ
ผลลัพธ์ที่ได้คือ “คำสั่ง” ในรูปของ RNA จะเดินทางจากรากขึ้นไปสู่ยอด และทำการ “ตัดต่อยีน” ในเซลล์ของยอดและเมล็ดพันธุ์ที่เกิดขึ้น โดยที่ไม่ต้องทิ้ง DNA แปลกปลอมไว้ในยอดเลย!
✂️ ตอเดียว...ตัดต่อได้ร้อยสายพันธุ์?
ที่น่าทึ่งไปกว่านั้นก็คือ ความมหัศจรรย์ของการทาบกิ่งคือเราสามารถทาบกิ่งพืชที่ค่อนข้างห่างไกลกันทางสายพันธุ์ได้... ตัวอย่างคือการทาบกิ่งยอดมะเขือเทศลงบนตอมันฝรั่ง!
GEG in grapevine.
“คุณสามารถใช้ราก [ตอ] นี้เพื่อส่ง Cas9 และตัวนำทางการตัดต่อไปยังพันธุ์พืชชั้นเลิศ (elite varieties) ได้ทุกชนิด” จูเลียน ฮิบเบิร์ด (Julian Hibberd) จากมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์กล่าว
ลองจินตนาการถึงอนาคตที่เรามี “ตอหลัก” เพียงตอเดียว ที่สามารถใช้ตัดต่อยีนของพืชที่ยากๆ ได้ทุกชนิด... นี่คือการเปิดประตูสู่การพัฒนาสายพันธุ์พืชอย่างก้าวกระโดด
🏡 ทางลัดเพื่ออนาคตการเกษตรไทย
สำหรับประเทศไทย นวัตกรรมใหม่นี้อาจเข้ามาเปลี่ยนแปลงภาคการเกษตรได้อย่างมหาศาล เนื่องจากประเทศมี “พืชพันธุ์ชั้นเลิศ” (Elite Varieties) ที่โด่งดังไปทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็น ทุเรียน มังคุด หรือมะม่วงพันธุ์ต่างๆ แต่การตัดต่อยีนของพืชเหล่านี้กลับเป็นเรื่องที่ทำได้ยากและซับซ้อน
เทคนิคการทาบกิ่ง (Grafting Technique) จึงถูกมองว่าเป็น “ทางลัด” ที่สามารถช่วยให้การพัฒนาสายพันธุ์เหล่านี้เป็นไปได้ง่ายขึ้น โดยเปิดโอกาสให้พืชพันธุ์ไทยมีคุณสมบัติใหม่ เช่น การต้านทานโรค ความทนแล้ง และการเพิ่มคุณค่าทางอาหาร โดยไม่ต้องเผชิญกับข้อจำกัดของกฎระเบียบ GMO ที่เข้มงวด
หากเทคนิคนี้ถูกนำมาใช้จริงในวงกว้าง มันจะไม่เพียงช่วยเพิ่มศักยภาพของพืชเศรษฐกิจไทย แต่ยังสามารถยกระดับความสามารถในการแข่งขันของประเทศในตลาดโลก และสร้างความมั่นคงทางอาหารในระยะยาว
🎯 สรุปประเด็นสำคัญ
✅ ปัญหาใหญ่ของ CRISPR: การตัดต่อยีนในพืชที่สำคัญหลายชนิด (เช่น โกโก้, อะโวคาโด) ทำได้ยากมาก และมักทิ้ง DNA แปลกปลอมไว้ ทำให้กลายเป็น GMO
✅ ทางออกสุดอัจฉริยะ: ใช้เทคนิค “การทาบกิ่ง” แบบโบราณ โดยนำยอดของพืชปกติ ไปทาบกับ “ตอ” ที่ถูกดัดแปลงพันธุกรรมให้สร้างเครื่องมือ CRISPR
✅ ส่งสารผ่านท่อลำเลียง: เครื่องมือ CRISPR ในรูปแบบ RNA จะเดินทางจากรากขึ้นไปสู่ยอด และทำการตัดต่อยีนของยอด โดยไม่ทิ้งร่องรอย GMO ไว้
✅ ศักยภาพมหาศาล: เทคนิคนี้อาจทำให้เราสามารถใช้ “ตอหลัก” เพียงตอเดียว เพื่อตัดต่อยีนพืชสายพันธุ์ต่างๆ ที่มีความห่างไกลกันทางสายพันธุ์ได้
💬 แล้วคุณล่ะครับ...
ถ้าคุณสามารถใช้เทคนิค “ทาบกิ่งตัดต่อยีน” นี้ได้... คุณอยากจะพัฒนายอดของผลไม้หรือพืชเศรษฐกิจไทยชนิดไหนเป็นอย่างแรก และอยากจะปรับปรุงอะไรในตัวมันครับ?
🔎 แหล่งอ้างอิง
1. Simoni, S., et al. (2025). Genome Editing by Grafting. International Journal of Molecular Sciences. https://doi.org/qcrw
🙏 ถึงผู้อ่านทุกท่าน
หากคุณชื่นชอบและเห็นคุณค่าของงานที่ผมทำ การสนับสนุนเล็กๆ น้อยๆ จากคุณจะเป็นพลังสำคัญอย่างยิ่ง เปรียบเสมือน 'ค่ากาแฟ' ที่ช่วยต่อลมหายใจ และทำให้ผมสามารถเดินหน้าสร้างสรรค์ผลงานคุณภาพต่อไปได้ เพื่อให้พื้นที่แห่งการเรียนรู้ของเรายังคงอยู่
ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะได้รับความเมตตาจากทุกท่าน เพื่อให้เพจนี้ได้เดินต่อไปครับ
Link สนับสนุนค่ากาแฟ [https://ezdn.app/witlyofficial]
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
