Blockdit Logo (Mobile)
ดร.น้ำใจคุยกับพ่อ
•
30 พ.ย. เวลา 12:17 • สิ่งแวดล้อม

🚰 EP6 — Water Governance แบบบ้าน ๆ ที่ดีได้จริง

ตอนบ่าย
พ่อพาน้ำใจไปเวทีประชุมเล็ก ๆ ของ “กลุ่มดูแลคลองลำแม่ขุน”
เป็นวงประชุมง่าย ๆ ใต้ศาลากลางทุ่ง
ลมพัดผ่าน
เสียงนกกระยางร้อง
โต๊ะยาว ๆ มีแค่ชาวบ้าน น้องนักวิจัย ผู้ใหญ่บ้าน และพระจากวัดใกล้ ๆ
ไม่มีสูท ไม่มีโปรเจกเตอร์ ไม่มีคำศัพท์เทคนิค
แต่พ่อบอกน้ำใจว่า
“เวทีแบบนี้แหละลูก ที่ทำให้ประเทศไทยผ่าน 500 ปีมาได้โดยไม่เคยเสียตัวตนเรื่องน้ำ”
น้ำใจไม่ค่อยเชื่อในตอนแรก
แต่พอได้เข้าไปนั่งในวง
เธอถึงกับเงียบงันไปทั้งตอนประชุม
🏡 การบริหารน้ำแบบบ้าน ๆ = การเคารพกันเต็มรูปแบบ
การประชุมเริ่มด้วย “ลุงพ่วง” ที่เป็นคนเดินเรือเก่า
พูดประโยคแรกว่า
“ปีนี้น้ำฝนมาช้า เราต้องช่วยกันเปิดรางให้เร็วขึ้นหน่อย
เพื่อให้ทุ่งตอนล่างได้กินน้ำก่อน”
ประโยคนั้น
ไม่ได้บอกว่าลุงต้องได้ประโยชน์ก่อน
แต่บอกว่า ทุ่งต้องได้ก่อนคน
ถัดจากนั้น “ป้าบุหงา” ที่เป็นชาวสวนผลไม้
พูดด้วยความเกรงใจว่า
“สวนเราจะติดน้ำทีหลังไม่เป็นไรค่ะ
เอาให้ทุ่งรับน้ำก่อนตามลำดับเดิม
เราก็อยู่ได้ ถ้าทุ่งอยู่ได้”
นี่คือ governance แบบไทยแท้ในจักรวาลนี้—
การเสียสละเล็ก ๆ น้อย ๆ เพื่อส่วนรวม
ซึ่งเกิดขึ้นโดยธรรมชาติ ไม่ต้องรณรงค์ ไม่ต้องออกกฎหมายบังคับ
⛵ ในวงประชุม ทุกคนมีสิทธิ์พูดเท่ากันจริง ๆ
น้ำใจดูพ่อเงียบตลอด
เหมือนตั้งใจฟังมากกว่าออกความเห็น
เพราะนี่คืออีกหนึ่ง “ธรรมเนียมของน้ำ”
“คนใกล้น้ำที่สุด พูดก่อน
คนไกลน้ำกว่า พูดทีหลัง
คนมีความรู้มาก ใช้ฟังมากกว่า”
นี่คือ governance ที่ไม่มีหัวโต๊ะ
ไม่มีอำนาจกดทับ
และไม่มีการ “เทคโอเวอร์” จากส่วนกลาง
ต่างจากโลกจริงของน้ำใจ
ที่หลายครั้งเวทีชุมชนกลายเป็นเวทีเชิงสัญลักษณ์มากกว่าฟังกันจริง ๆ
แต่ที่นี่—
ทุกเสียงถูกฟังจริง
ทุกความเห็นถูกเอามาพิจารณาจริง
และทุกข้อสรุปเป็นสิ่งที่ทุกฝ่ายยอมรับจริง
🌧️ วิธีแบ่งน้ำแบบไทยแท้—ที่วิศวกรยุคใหม่ยังทึ่ง
ในวงประชุม
ลุงพ่วงเอาไม้ไผ่ยาว ๆ มาวางบนโต๊ะ
แบ่งเป็น 4 ช่วง
บอกว่านี่คือ “ไม้แบ่งน้ำประจำลำคลอง”
ไม้ส่วนแรก = น้ำให้ทุ่ง
ส่วนที่สอง = น้ำให้สวน
ส่วนที่สาม = น้ำให้บ้านเรือน
ส่วนสุดท้าย = น้ำให้คูรับน้ำและส่งต่อไปลำคลองใหญ่
ไม่มีกราฟ ไม่มีซิมูเลชัน ไม่มีโมเดลคำนวณ
แต่ทุกคนในวงเข้าใจมันหมด
รวมถึงเด็กมัธยมที่มานั่งฟังด้วย
เพราะนี่คือ “ภาษาเดียวกันของลุ่มน้ำไทย”
ที่ส่งต่อกันมาหลายร้อยปีโดยไม่เคยขาดตอน
น้ำใจมองพ่อ
พ่อเห็นแล้วก็ยิ้ม
พูดเบา ๆ ว่า
“ประเทศที่ไม่เคยเสียกรุง
จึงไม่เคยเสียภูมิปัญญาน้ำแบบนี้ไปเลยลูก”
🌿 Water Governance = ความไว้วางใจ ไม่ใช่เอกสาร
หลังประชุมจบ
น้ำใจเดินออกมาช้า ๆ
ค่อย ๆ ย่อยสิ่งที่เห็น
เธอพูดกับพ่อว่า
“ระบบน้ำที่นี่ไม่ได้ถูกบริหารด้วยเอกสารเลยนะคะพ่อ
แต่มันเดินได้ด้วยความไว้วางใจ”
พ่อหันมาหา
สีหน้าเหมือนคนที่รอให้ลูกพูดประโยคนี้มานานแล้ว
“ถูกต้องที่สุดลูก…
Governance ของที่นี่คือ ความสัมพันธ์ระหว่างคนกับน้ำ
และความสัมพันธ์ระหว่างคนกับคน
ไม่ใช่กฎระเบียบเป็นเล่ม ๆ”
💙 ท้าย EP6 — น้ำใจถามพ่อด้วยเสียงที่เงียบที่สุด แต่ลึกที่สุด
ระหว่างเดินกลับบ้าน
น้ำใจมองทุ่ง—มองคลอง—มองชุมชน
แล้วพูดว่าช้า ๆ ว่า
“พ่อคะ…
แบบนี้แปลว่า 500 ปีที่ผ่านมา
ประเทศไทยไม่เคยแก้ปัญหาน้ำแบบแก้ตัว
แต่แก้ด้วยใจ…ใช่ไหมคะ?”
พ่อพยักหน้า
ก่อนตอบด้วยน้ำเสียงที่อ่อนโยนที่สุดในตอนนี้
“ลูกเอ๊ย…
ที่นี่เราไม่ได้แก้น้ำ
เพราะน้ำไม่เคยผิด
เราแค่รักษาความสัมพันธ์กับน้ำไว้
เหมือนที่เรารักษาคนในครอบครัวไว้”
น้ำใจยิ้มทั้งน้ำตา
เพราะเธอรู้แล้วว่า
นี่คือหัวใจของประเทศที่ไม่เคยเสียกรุง
และเหตุผลที่ลุ่มเจ้าพระยาในจักรวาลนี้
ยังงดงามจนไม่รู้จะอธิบายเป็นคำพูดอย่างไร
— EP6 จบ —

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา