Blockdit Logo (Mobile)
ระวี ตะวันธรงค์
•
20 พ.ย. เวลา 12:57 • ข่าว

Meta ถูกฟ้อง 20,000 ล้านบาท: สัญญาณเตือนสื่อทั่วโลก—รวมถึงไทย

ข่าวใหญ่จากยุโรปที่วงการสื่อต้องจับตาให้ดีครับ
ศาลสเปนสั่ง Meta จ่ายชดเชยกว่า 550 ล้านยูโร (ราว 20,000 ล้านบาท) ให้กับสมาคมสื่อสเปน (AMI)
และนี่ไม่ใช่คดีข้อมูลรั่ว ไม่ใช่คดีปลอมข่าว
แต่เป็นคดี “Unfair Competition” (การแข่งขันที่ไม่เป็นธรรม)
⸻
สื่อสเปนฟ้องเรื่องอะไร?
กว่า 80 สำนักข่าวในสเปน #รวมตัวกัน และฟ้อง Meta ว่า…
“คุณใช้ Data ของผู้ใช้ทำโฆษณาแบบ Personalization โดยไม่ได้รับ Consent ตามกฎ GDPR แต่สื่อเจ้าถิ่นต้องขอ consent ทุกครั้ง แถมยังโดนตรวจละเอียดทุกเม็ด — แบบนี้เท่ากันตรงไหน?”
ผลคืออะไร?
Meta ที่รู้จักผู้ใช้ดีกว่าใคร เก็บเม็ดเงินโฆษณาไปแทบทั้งตลาด
ขณะที่สื่อดั้งเดิม กลายเป็นผู้เล่นที่เสียเปรียบอยู่เรื่อยๆ
ศาลสเปนจึงมองว่า นี่คือการเอาเปรียบเชิงโครงสร้าง
และเป็นเหตุผลที่ Meta ต้องจ่ายหนักที่สุดครั้งหนึ่งในยุโรป
⸻
แล้วสื่อไทยล่ะ?
อ่านคดีนี้จบ ผมอดตั้งคำถามไม่ได้เลยว่า…
“ถ้าเป็นไทย… เราทำแบบนี้ได้หรือเปล่า?”
“รัฐไทยมีอำนาจต่อรองกับ Big Tech แค่ไหน?”
1
เราเองก็มี PDPA…
แต่ “การบังคับใช้จริง” กับแพลตฟอร์มระดับโลก ยังเป็นเครื่องหมายคำถามตัวโต
1
————
ลองมองภาพจริงในตลาดไทย…
1) สื่อไทย = ผู้เล่นที่ต้องยอมรับชะตาอัลกอริทึม
Reach ขึ้น เราก็รอด
Reach ตก เราก็เจ๊ง
วันไหน Facebook เปลี่ยนกติกา—ทั้งวงการหายใจไม่ทั่วท้อง
นี่ไม่ใช่ความสัมพันธ์แบบ “พาร์ทเนอร์”
แต่เป็น “ผู้อยู่ใต้กติกาที่เราไม่ได้เป็นคนกำหนด”
⸻
2) การรวมตัวที่ยังไม่แข็งแรงพอ
ที่สเปน เขามีสมาคมสื่อที่รวมกันเป็นหนึ่งเดียว
มีน้ำหนักพอจะฟ้องยักษ์ระดับโลกให้เจ็บตัว
ของไทย… เรามีความพยายามครับ
แต่ในสนามที่ทุกคนต้องแย่ง Eyeballs ต่อวัน
การรวมพลังให้เป็นก้อนแข็งยังทำได้ไม่ถึงจุดนั้น
อำนาจต่อรองจึงเบาบาง…
พอเผชิญหน้า Big Tech ก็เหมือนเอามีดสั้นไปสู้ดาบยาว
⸻
3) งบโฆษณาหลายหมื่นล้านที่ไหลออกประเทศ
ทุกปีเม็ดเงินโฆษณาดิจิทัลไทยไหลออกไปต่างชาติในปริมาณมหาศาล
คำถามคือ…
เขาจ่ายภาษีไหม?
เขาปฏิบัติตามกฎแข่งขันที่เป็นธรรมไหม?
เขายอมเล่นตาม PDPA ไทยจริงหรือ?
สิ่งสำคัญกว่านั้นคือ
ผู้เล่นไทยถูกบังคับใช้กฎเข้มกว่า Big Tech หรือเปล่า?
ถ้าใช่… นั่นคือ “การแข่งขันที่ไม่เท่าเทียม” แบบเดียวกับที่สเปนฟ้อง
⸻
บทเรียนที่สเปนส่งถึงสื่อไทย
ชัยชนะครั้งนี้คือการประกาศว่า
Data Privacy = กติกาเศรษฐกิจ
ไม่ใช่แค่เรื่องสิทธิส่วนบุคคล
ถ้าคุณมีข้อมูลมากกว่าคนอื่น
และได้มันมาโดยไม่ได้เล่นตามกติกา
คุณก็จะครองตลาดแบบเหนือชั้น
และเอาเปรียบคนอื่นในสนามแข่งขันทันที
⸻
แล้วเราควรทำอย่างไร?
ผมคิดว่าสื่อไทยอาจยังไม่พร้อม “ลุกขึ้นฟ้อง” แบบสเปน แต่สิ่งที่ทำได้ทันทีคือ…
1) สร้างบ้านของตัวเอง (Own Platform) ให้แข็งแรง
อย่าเอาชีวิต พนักงานทั้งกอง บริการสาธารณะทั้งองค์กร ไปผูกไว้บนแพลตฟอร์มเดียว
2) รวมตัวกันให้จริงจัง รวมเสียง รวมผลประโยชน์ รวมข้อมูล รวมวิธีต่อรอง ไม่อย่างนั้นเราจะเป็นแค่ผู้เล่นเล็กๆ ที่พร้อมถูกเปลี่ยนกฎเมื่อไหร่ก็ได้
3) กดดันภาครัฐให้สร้างสนามแข่งขันที่เท่าเทียม
ไม่ใช่เข้มกับผู้เล่นไทย แต่ปล่อยผ่านผู้เล่นต่างชาติ
⸻
เพราะวันหนึ่ง… เกมอาจเปลี่ยนทันที
ถ้าพรุ่งนี้แพลตฟอร์มใดแพลตฟอร์มหนึ่ง “ลด Reach”
“ปรับกติกา” หรือ “ปิดบริการบางฟีเจอร์”
ธุรกิจสื่อจำนวนมากในไทยอาจล้มแบบโดมิโน
และอย่าลืมว่า…
ในโลกธุรกิจ คำว่า “ความเห็นใจ” ไม่มีอยู่จริง
⸻
ระวี ตะวันธรงค์
ที่ปรึกษาสมาคมผู้ผลิตข่าวออนไลน์
โฆษณา