คำต้องห้าม: “เอาอยู่”
ใครที่เคยดูรายการ คำต้องห้าม ของเทพลีลา น่าจะคุ้นกับไอเดียเรื่อง “คำที่ไม่ควรพูด” อยู่แล้ว และในมุมของการจัดการสาธารณภัย ผมว่าคำว่า “เอาอยู่” ควรถูกยกเลิกจากพจนานุกรมไทยตั้งแต่ปี 2554 ตอนที่มันถูกใช้กับวิกฤตน้ำท่วมใหญ่
เหตุผลง่ายมาก เพราะในโลกจริงของการบริหารจัดการภัยพิบัติ คำนี้ไม่มีอยู่จริง อุทกภัย วาตภัย ไฟไหม้ อุบัติเหตุ ล้วนเป็นเหตุการณ์ที่ไม่ได้เกิดทุกวัน และไม่เคยเกิดในรูปแบบเดิมสองครั้ง ปัจจัยที่ทำให้สถานการณ์รุนแรงขึ้นหรือลดลงก็ไม่ได้อยู่ในการควบคุมของเรา 100% ต่อให้เตรียมดีแค่ไหนก็ไม่มีวัน “พร้อมสมบูรณ์แบบ” ได้ แต่หน้าที่ของรัฐคือการเตรียมทุกอย่างให้ดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
1. การป้องกันปัญหาตั้งแต่ต้นทาง
หัวใจสำคัญจริงๆ ไม่ใช่การแก้ปัญหาเฉพาะหน้าเวลาวิกฤตเกิดขึ้น แต่คือการลงทุนป้องกันไม่ให้ปัญหาเกิดตั้งแต่แรก เช่น การออกแบบผังเมืองที่ไม่กีดขวางการระบายน้ำ การขุดลอกคูคลองและท่อระบายน้ำ การสร้างเขื่อน การป้องกันการตัดไม้ทำลายป่า บางอย่างต้องทำต่อเนื่องยาวนาน และเพราะมัน “มองไม่เห็นผลทันที” คนเลยมักไม่ให้ความสำคัญ ทั้งที่นี่แหละคือสิ่งที่ช่วยชีวิตคนได้มากที่สุด
2. ระบบเตือนภัยที่เชื่อถือได้
ช่วงก่อนหน้าประเด็น สตง. ระบบเตือนภัยก็แทบไม่ได้ถูกใช้ แต่พอถูกจับตามากเข้า ก็แกว่งกลับไปอีกด้าน กลายเป็นเตือนกันทุกเรื่อง ฝนตกนิดหน่อยก็เตือนย้ายของ เตือนให้หนี สุดท้ายความน่าเชื่อถือหายไป กลายเป็นเด็กเลี้ยงแกะ
การเตือนภัยที่ดีต้องมีโมเดลจำลองสถานการณ์ ใช้ข้อมูลจริงประเมินล่วงหน้า แจ้งเตือนด้วยความมั่นใจ ระบุระดับความรุนแรงและความเป็นไปได้อย่างโปร่งใส ถ้าโอกาสเกิดสูง ต้องมีแผนอพยพ และถ้าสถานการณ์เสี่ยงร้ายแรง ก็ต้องมีอำนาจ “สั่งอพยพ” เพื่อความปลอดภัยของประชาชน
3. การเตรียมพร้อมของประชาชน
ระดับครัวเรือนก็ต้องมีวินัยเรื่องการรับมือภัยพิบัติด้วย ไม่ใช่พอเกิดเรื่องก็รอความช่วยเหลืออย่างเดียว เพราะมันไม่มีทางเพียงพอหรือทันเวลา
ตัวอย่างประเทศที่ทำได้ดี เช่น สิงคโปร์ ที่บังคับให้บ้านทุกหลังต้องมี bomb shelter และเตรียมชุดยังชีพไว้ล่วงหน้า หรือในสหรัฐอเมริกา ถ้า FEMA เตือนพายุรุนแรง คนที่เลือกอยู่ต่อก็จะรีบซื้ออาหาร น้ำ และไม้กระดานมาตอกปิดบ้าน ส่วนคนที่หนีก็หนีก่อนพายุเข้าจริง
ทั้งหมดนี้ไม่ใช่เรื่องน่าหัวเราะ มันต้อง “จริงจัง” และสม่ำเสมอ
ท้ายที่สุด เราควรเลิกใช้คำว่า “เอาอยู่” กันได้แล้ว มันห่างไกลจากความหมายของ “พร้อมรับสถานการณ์” อย่างสิ้นเชิง และยิ่งพูด ยิ่งสะท้อนว่าระบบของเรายังไม่เข้าใจธรรมชาติของสาธารณภัยเลยด้วยซ้ำ
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
