ย้อนรอยวิวัฒนาการ “ไม้กระดก” จากอดีต-ปัจจุบัน สู่อนาคต
ทุกครั้งเมื่อขับรถเข้าสู่ลานจอด สิ่งแรกที่พบและต้องหยุดรอเสมอคือ ไม้กระดก ที่อยู่คู่กับคนใช้รถมานานจนกลายเป็นสัญลักษณ์ของการเข้า-ออกพื้นที่ แต่รู้หรือไม่ครับว่า ไม้กระดกกั้นรถ ที่เห็นกันอยู่นั้นมีประวัติยาวนานกว่า 100 ปี จากจุดเริ่มต้นที่ใช้เพียงกลไกหยุดรถแบบ Manual ค่อย ๆ พัฒนาสู่ระบบอัตโนมัติ และปัจจุบันได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของเทคโนโลยีจัดการลานจอดที่ทันสมัย
ในบทความนี้ JUDJOD (จุดจอด) จะพามาย้อนรอยวิวัฒนาการของไม้กระดก ตั้งแต่อดีต ปัจจุบัน และอนาคตกันครับ
ภาพจำลองไม้กั้นทางรถไฟ ศตวรรษที่ 19 (ค.ศ. 1801–1900)
- ■จุดเริ่มต้นของไม้กระดกกั้นรถ
ไม้กระดกกั้นเริ่มปรากฏขึ้นราวศตวรรษที่ 19 (ค.ศ. 1801–1900) เป็นช่วงที่ผู้คนใช้การสัญจรทางรถไฟเป็นหลัก ขณะนั้นเริ่มมีการคิดค้นอุปกรณ์เพื่อป้องกันอุบัติเหตุบริเวณทางข้ามรถไฟ และเป็นจุดกำเนิดของ “ไม้กระดกกั้นรถ” ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา
จริง ๆ แล้วไม้กระดกสามารถเรียกได้หลายแบบ ตั้งแต่ไม้กั้นรถยนต์ ไม้กั้นจราจร ไม้กั้นประตูทางเข้าออก และไม้กระดก สงสัยกันไหมครับว่าทำไมเราถึงเรียกไม้กั้นว่า “ไม้กระดก” สาเหตุก็มาจากลักษณะการทำงานที่ “กระดกขึ้น-ลง” คล้ายกับไม้กระดกในสนามเด็กเล่น ซึ่งเกิดจากส่วนประกอบหลัก 2 ส่วนด้วยกัน ได้แก่ แขนกั้นรถ (Boom Barrier) และลูกตุ้มถ่วงน้ำหนัก กลไกนี้ช่วยผ่อนแรงในการยกแขนกั้นขึ้นและลง หลังจากนั้นเริ่มใช้กันอย่างแพร่หลาย โดยพบได้ตามสถานที่ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น หมู่บ้าน โรงงาน หรือหน่วยงานราชการ
นอกจากนี้ ยังเพิ่มมาตรการรักษาความปลอดภัย โดยมีเจ้าหน้าที่ รปภ. คอยตรวจแลกบัตร จดทะเบียนรถและข้อมูลผู้ติดต่อลงในสมุด เรียกได้ว่าเป็นยุคที่ยังต้องอาศัยแรงงานคน (Manual) อย่างเต็มรูปแบบเลยทีเดียวครับ
ภาพจำลองไม้กระดกป้อมยาม ศตวรรษที่ 19 (ค.ศ. 1801–1900)
- ■จากไม้กั้น Manual สู่ระบบ Semi Automation
ในปี 1881 Fred W. Watson นักประดิษฐ์ชาวแคนาดาได้คิดค้นระบบ Electric Gate Opener ขึ้น โดยใช้แม่เหล็กไฟฟ้าควบคุมการเปิด-ปิดไม้กั้นตามสนามกีฬา สนามแข่งม้า และจุดตัดทางรถไฟ ระบบนี้ถือเป็นจุดเริ่มต้นของ “ระบบกึ่งอัตโนมัติ (Semi Automation)” ที่เทคโนโลยีอัตโนมัติเริ่มเข้ามาแบ่งเบาภาระการทำงานของเจ้าหน้าที่หน้างาน ก่อนพัฒนาสู่ ไม้กั้นไฟฟ้า ควบคุมด้วยรีโมทและบัตร RFID ในเวลาต่อมา
ไม้กั้นอัตโนมัติ ระบบทาบบัตร RFID, Bluetooth
- ■ยุคของไม้กั้นอัตโนมัติ ทาบบัตร-แท็ก ระบบ RFID
เมื่อเข้าสู่ศตวรรษที่ 21 (นับตั้งแต่ ค.ศ. 2000 เป็นต้นมา) ไม้กั้นอัตโนมัติเริ่มแพร่หลายในประเทศไทย โดยเฉพาะในอาคารสำนักงานและโครงการหมู่บ้าน ซึ่งเริ่มให้ความสำคัญกับ “ระบบควบคุมการเข้าออก” มากขึ้น
ในช่วงแรกมีการใช้บัตรจอดรถแบบตั๋วฉีกที่มีการจดเลขทะเบียน และฉีกตั๋วให้กับรถที่เข้ามาในพื้นที่ ต่อมามีการนำบัตรอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Ticket) มาใช้ร่วมกับระบบไม้กั้นอัตโนมัติ ซึ่งมีการเชื่อมเข้ากับระบบคอมพิวเตอร์ เพื่อบันทึกข้อมูล เช่น เวลาเข้า-ออก คำนวณค่าที่จอดรถ และสรุปรายงานให้อัตโนมัติ ถือเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่เทคโนโลยีเริ่มเข้ามาทดแทนแรงงานคนบางส่วน แต่ยังคง “ป้อม รปภ.” ไว้สำหรับเจ้าหน้าที่ประจำการที่ปฏิบัติหน้าที่รักษาความปลอดภัยภายในพื้นที่ ซึ่งยังคงพบเห็นได้จนถึงปัจจุบันครับ
บัตรอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Ticket) หรือเทคโนโลยี RFID (Radio Frequency Identification) เป็นการอาศัยคลื่นความถี่วิทยุในการตรวจจับสัญญาณจากบัตรหรือแท็กของผู้ใช้งาน นิยมใช้กับ บัตรมายแฟร์ (Mifare Card) หรือ แท็กบลูทูธ (Bluetooth Tag)
ต่อมาได้พัฒนาให้รองรับระบบทาบบัตรระยะใกล้ เช่น คีย์การ์ดหรือบัตรพนักงาน รวมถึงการอ่านสัญญาณระยะไกล เช่น การติดแท็กไว้ในรถยนต์ ทำให้การเข้า-ออกพื้นที่สะดวก รวดเร็ว โดยไม่ต้องลดกระจกรถ นับเป็นรากฐานสำคัญที่ต่อยอดไปสู่ยุคระบบอ่านป้ายทะเบียน (License Plate Recognition) หรือที่เราเรียกกันว่า ระบบ LPR นั่นเองครับ
- ■ยุคระบบอัตโนมัติครบวงจร (Staff-Free Automation)
การเข้ามาของระบบคอมพิวเตอร์ทำให้นวัตกรรมที่จอดรถได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง กระทั่งเข้าสู่ยุค Fully Automated Parking หรือระบบจอดรถอัตโนมัติแบบครบวงจร ที่ไม่ต้องมีเจ้าหน้าที่ประจำจุดเหมือนในอดีตที่ผ่านมา
ปัจจุบันเราจะเห็นได้ว่าตามห้างสรรพสินค้า อาคารสำนักงาน โรงพยาบาล รวมถึงอาคารจอดรถสาธารณะเริ่มมีการนำอุปกรณ์ฮาร์ดแวร์ เช่น ตู้ออกบัตรจอดรถ ตู้คิดเงินค่าที่จอด และตู้คืนบัตร มาใช้งานร่วมกับระบบไม้กั้นและบัตร RFID อุปกรณ์เหล่านี้สามารถทำงานได้เองอัตโนมัติผ่านการรันโปรแกรม Parking Software ทำให้ผู้ใช้งานสามารถรับบัตร ชำระเงิน และคืนบัตรจอดรถที่ตู้ได้เองครบทุกขั้นตอน
ระบบจอดรถอัตโนมัติ Fully Automated Parking
- ■จากบัตรสู่ระบบไม้กั้นอัจฉริยะ สแกนอ่านป้ายทะเบียน
เมื่อเทคโนโลยีด้านการจัดการลานจอดรถพัฒนาไปมากขึ้น ระบบต่าง ๆ ก็เริ่มขยับจากการพึ่งพาบัตรหรือแท็ก ไปสู่การใช้ข้อมูลจาก “ตัวรถ” เป็นกุญแจในการผ่านเข้า–ออกพื้นที่ หนึ่งในเทคโนโลยีที่ได้รับความนิยมอย่างมากในปัจจุบันคือ ระบบสแกนอ่านป้ายทะเบียน (Automated License Plate Recognition: ALPR) ซึ่งอาศัยกล้อง LPR และซอฟต์แวร์ประมวลผลภาพในการตรวจจับและยืนยันป้ายทะเบียนตั้งแต่จุดทางเข้า
เมื่อระบบสามารถระบุตัวตนรถได้อัตโนมัติ ขั้นตอนที่เคยต้องใช้บัตร เจ้าหน้าที่ประจำจุด หรือการชำระเงินสด จึงถูกลดบทบาทลง ส่งผลให้หลายพื้นที่เริ่มเปลี่ยนไปสู่ระบบที่ ไม่ต้องใช้บัตร (Ticketless) และ ลดการพึ่งพาเจ้าหน้าที่ (Humanless) รวมถึงรองรับ การชำระเงินแบบดิจิทัล (Cashless)
ระบบ AI อ่านป้ายทะเบียน เปิดไม้กั้นอัตโนมัติด้วย ALPR
- ■อนาคตระบบ Ticketless, Humanless และ Cashless
แม้ว่าปัจจุบันเราจะก้าวเข้าสู่ยุคของระบบ Fully Automated Parking แล้วก็ตาม แต่ในหลายพื้นที่เรายังคงเห็นเจ้าหน้าที่ประจำอยู่ที่ตู้จ่ายบัตรหรือตู้ชำระเงินที่ทางออกอยู่นะครับ เนื่องจากผู้ใช้งานจำนวนไม่น้อยยังไม่คุ้นชินกับระบบอัตโนมัติ ทำให้ปัจจุบันนี้เรียกได้ว่าเป็นช่วงรอยต่อระหว่างเทคโนโลยีที่พัฒนาไปไกลมากขึ้น แต่พฤติกรรมผู้ใช้งานยังคงต้องการเวลาในการปรับตัว
อย่างไรก็ตาม แนวโน้มของระบบลานจอดรถกำลังเดินหน้าไปสู่โมเดลที่ลดการสัมผัส ลดขั้นตอน และลดการใช้แรงงานคน เมื่อผู้ใช้งานเริ่มคุ้นเคยกับระบบนี้มากขึ้น เจ้าหน้าที่ที่เคยยืนช่วยกดบัตร ก็จะถูกปรับบทบาทไปดูแลหลังบ้าน เช่น คอยตรวจสอบข้อมูล บริหารการทำงานของระบบ หรือจัดการกับเหตุขัดข้องผ่านระบบ Intercom แทน
ศูนย์ควบคุมระบบจอดรถจากส่วนกลาง (JUDJOD Control Room)
- ■อนาคตระบบไม้กั้น จาก Automation สู่ Smart Mobility
เมื่อเรามองไปข้างหน้า ระบบไม้กั้นอัตโนมัติกำลังจะก้าวข้ามจาก “การยกขึ้น-ลงตามสัญญาณ” ไปสู่บทบาทที่ใหญ่กว่าเดิมครับ นั่นคือการเป็นส่วนหนึ่งของ Smart Mobility หรือระบบการเดินทางอัจฉริยะที่เชื่อมโยงกันแบบไร้รอยต่อ
แอปพลิเคชัน JUDJOD
อนาคตของระบบนี้จะไม่ได้จำกัดอยู่แค่การเปิดไม้กั้นเมื่อรถมาถึง แต่จะมาพร้อมกับความสามารถใหม่ ๆ เช่น การตรวจสอบตัวตนรถแบบอัตโนมัติ การจองที่จอดล่วงหน้า และการนำทางไปยังช่องจอดที่ว่างที่ใกล้ที่สุด ท้ายที่สุดระบบทั้งหมดนี้จะทำงานร่วมกันผ่านข้อมูลแบบเรียลไทม์ ช่วยให้การเดินทางตั้งแต่ออกจากบ้านไปถึงจุดหมายราบรื่นที่สุด สอดคล้องกับแนวคิดของแอปพลิเคชัน JUDJOD (จุดจอด) ที่ต้องการพัฒนาไปสู่แพลตฟอร์มการเดินทางและการจัดการลานจอดรถที่ตอบโจทย์สำหรับผู้ใช้งานมากขึ้นในอนาคตครับ
สำหรับผู้ประกอบการที่สนใจติดตั้งระบบไม้กั้นอัตโนมัติ JUDJOD (จุดจอด) เราพร้อมยินดีให้คำปรึกษา การันตีผลงานการติดตั้งกับองค์กรชั้นนำมากมาย สามารถติดต่อฝ่ายขายได้ที่ : โทรศัพท์ 02-573-4400 ต่อ 100, 120 หรือ LINE Official Account: @judjod
เยี่ยมชมเว็บไซต์ : https://www.judjod.com
ข้อมูลผลิตภัณฑ์ : https://bit.ly/4axoqfa
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
