10 ธ.ค. เวลา 08:43 • สุขภาพ

Mind Shield 02 : โครงสร้างอำนาจเล็ก ๆ ที่ซ่อนในทุกความสัมพันธ์

อำนาจไม่เคยเริ่มจากตำแหน่ง มันเริ่มจากพื้นที่เล็ก ๆ ที่อีกฝ่ายได้รับในใจของเรา ความสัมพันธ์ทุกแบบ—เพื่อน คนรัก ครอบครัว เจ้านาย ลูกน้อง—ล้วนแฝงกลไกอำนาจไว้เสมอ และปัญหามักเกิดตรงที่เราจะเห็นมันช้าก็ต่อเมื่อเราเจ็บไปแล้วรอบหนึ่ง
อำนาจเกิดขึ้นทันทีที่อีกฝ่ายเริ่ม “กำหนดความหมายแทนเรา” ไม่ว่าจะเป็นการบอกว่าเราคิดแบบนี้เพราะอ่อนแอ พูดแบบนั้นเพราะผิด หรือทำแบบนี้เพราะไม่ดีพอ การนิยามชีวิตของเราแทนเรา คืออำนาจชนิดละเอียดที่สุด เพราะมนุษย์ไม่ได้ควบคุมกันด้วยคำสั่ง แต่ควบคุมกันด้วยคำอธิบายที่เขาอยากให้เราเชื่อ
อำนาจยังมักถูกห่อด้วยความหวังดีเสมอ คนที่เข้ามาบอกว่าจะช่วยจัดการชีวิตเรา ให้คำแนะนำที่ดูนุ่มนวล หรือพยายามวางตัวเป็น “คนที่รู้ดีกว่า” มักเป็นคนที่ล้ำเส้นเร็วที่สุด ความหวังดีเป็นเพียงฉลากที่ปิดกลไกควบคุมไว้ข้างใน และเราถูกสอนให้เกรงใจจนไม่กล้าตั้งคำถาม กลายเป็นช่องโหว่ที่เขาใช้เข้ามาในพื้นที่ของเราได้ง่ายที่สุด
อำนาจเล็ก ๆ ยังทำงานผ่านการเข้าถึงข้อมูลส่วนตัว เมื่อเขารู้ว่าเรากลัวอะไร แพ้อะไร หรือใจอ่อนช่วงไหน เขาจะสามารถโน้มเราไปในทิศทางที่เขาต้องการได้ง่ายขึ้น ความไม่สมดุลของความรู้—เขารู้มากกว่าเรา แต่เราไม่รู้มากพอเกี่ยวกับเขา—คือความเหลื่อมล้ำชนิดหนึ่งที่แทบไม่มีใครยอมรับว่าเป็นอำนาจ แต่จริง ๆ แล้วมันคือแกนของการควบคุมในทุกยุค
อำนาจเติบโตได้ดีที่สุดเมื่อเราไม่กล้าตั้งขอบเขต การยอมให้อีกฝ่ายเข้ามาใกล้เกินไปจนมีพื้นที่ในการตัดสิน วิจารณ์ หรือกำหนดว่าอะไรเหมาะ–ไม่เหมาะ ทำให้อำนาจขยายตัวอย่างรวดเร็ว อำนาจของเขาไม่เคยเกิดขึ้นจากความเหนือกว่า แต่เกิดจากพื้นที่ที่เราปล่อยให้เขาเข้ามาโดยไม่รู้ตัว
อำนาจที่อันตรายที่สุด คืออำนาจที่ทำให้เรารู้สึกว่าปกติ เมื่อความผิดปกติกลายเป็นความคุ้นเคย เราจะไม่รู้ว่าเราถูกลดทอนหรือถูกควบคุมอยู่ ความสัมพันธ์ที่ทำให้เราต้องระวังคำพูด ระวังท่าที และใช้ชีวิตเหมือนเดินบนเปลือกไข่ คือความสัมพันธ์ที่อำนาจกินพื้นที่ไปเกือบหมดแล้ว ซึ่งจุดเริ่มต้นก็มาจากเรื่องเล็ก ๆ เสมอ
อำนาจในความสัมพันธ์ไม่ใช่เรื่องของใครควรสั่งใคร แต่เป็นเรื่องของใครยังเป็นตัวเองได้ และใครกำลังหายไปอย่างเงียบ ๆ เมื่อเราเริ่มเห็นกลไกอำนาจเล็ก ๆ เหล่านี้ เราจะไม่ตกหลุมความสัมพันธ์ที่กดทับเราเหมือนเดิมอีกต่อไป การเอาตัวรอดไม่ได้เริ่มจากการโต้กลับ แต่มาจากการมองให้ออกว่าอำนาจทำงานอย่างไร และทันทีที่เรามองเห็น Mind Shield ก็เริ่มทำงาน
บทก่อนหน้า: Mind Shield 01
บทถัดไป: Mind Shield 03
โฆษณา