เมื่อ AI ถูกปล่อยให้เป็น “เถ้าแก่”
”ข้อคิดจาก Project Vend ที่มนุษย์ไม่ควรมองข้าม”
ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เราคุ้นชินกับการเห็น AI เขียนโค้ด วาดภาพ แต่งเพลง หรือช่วยสรุปรายงานได้อย่างน่าทึ่ง จนหลายคนเริ่มรู้สึกว่า AI กลายเป็น “ผู้ช่วยอัจฉริยะ” ที่อยู่ในทุกมุมของการทำงานสมัยใหม่
แต่เมื่อความสามารถเหล่านั้นเริ่มกลายเป็นเรื่องปกติ คำถามใหม่ที่ใหญ่กว่าเดิมก็เริ่มดังขึ้นเรื่อย ๆ โดยเฉพาะในหมู่ผู้บริหารและผู้นำองค์กรว่า
“ถ้าให้ AI บริหารธุรกิจจริง ๆ ตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ โดยแทบไม่มีมนุษย์แทรกแซง มันจะไปได้ไกลแค่ไหน… และจะพังตรงไหนก่อน?”
คำถามนี้ไม่ใช่เพียงจินตนาการในห้องประชุมหรือห้องวิจัย แต่ถูกนำมาทดสอบในโลกจริงผ่านโครงการที่ชื่อว่า Project Vend การทดลองร่วมระหว่าง Anthropic ผู้พัฒนาโมเดลภาษา Claude และ Andon Labs ที่กล้าปล่อยให้ AI สวมบทบาท “ผู้บริหาร” ของธุรกิจเล็กๆ อย่างเต็มตัว
ธุรกิจนั้นไม่ใช่สตาร์ตอัประดับยูนิคอร์น ไม่ใช่โรงงานอุตสาหกรรม และไม่ใช่แพลตฟอร์มเทคโนโลยีซับซ้อน หากแต่เป็นสิ่งที่ดูธรรมดาที่สุดในออฟฟิศ นั่นคือ ตู้ Vending Machine ที่พนักงานใช้ซื้อขนมและของกินระหว่างวัน
แต่ภายใต้ความเล็กของขนาดธุรกิจ กลับซ่อนโจทย์ที่ใหญ่และจริงอย่างยิ่ง นั่นคือ “การตัดสินใจเชิงธุรกิจ” ที่ต้องเกิดขึ้นทุกวัน ทุกชั่วโมง และทุกครั้งที่มีคนเดินมาหน้าตู้
====
‘ธุรกิจเล็ก โจทย์ใหญ่’ เมื่อ AI ต้องรับผิดชอบทั้งระบบ?
ในการทดลองเฟสแรก Anthropic ใช้โมเดล Claude โดยตั้งชื่อบทบาทให้ว่า Claudius ทำหน้าที่เป็นผู้จัดการธุรกิจเพียงหนึ่งเดียวแบบเบ็ดเสร็จ ไม่มีหัวหน้า ไม่มีคณะกรรมการ และไม่มีมนุษย์คอยกำกับการตัดสินใจ
Claudius ไม่ได้เป็นแค่แชตบอทตอบคำถาม แต่ถูกออกแบบให้เป็นศูนย์กลางการตัดสินใจของระบบทั้งหมด ตั้งแต่เรื่องเล็กที่สุดไปจนถึงเรื่องที่กระทบกำไรขาดทุนโดยตรง
สิ่งที่ Claudius ต้องรับผิดชอบ ได้แก่
* คุยกับลูกค้า ซึ่งก็คือพนักงาน ผ่าน Slack
* รับคำสั่งซื้อ และตีความความต้องการของลูกค้า
* ค้นหาสินค้าจากผู้ขายภายนอก เปรียบเทียบราคา และส่งอีเมลต่อรอง
* ตั้งราคาขายโดยคำนึงถึงต้นทุนและความต้องการ
* สั่งงานทีม Andon Labs ให้นำสินค้าไปเติมตู้
* แจ้งลูกค้าเมื่อสินค้ามาถึง
* ดูแลบัญชีต้นทุน รายได้ และกำไรขาดทุน (P&L) เป็นต้น
มนุษย์ทำหน้าที่เพียง “แรงงานภาคสนาม” เช่น รับของ เติมตู้ หรือดูแลระบบชำระเงิน ส่วนการตัดสินใจเชิงธุรกิจทั้งหมดอยู่ในมือของ AI แทบจะ 100%
ตัวอย่างหนึ่งที่ทีมงานเล่าไว้ชัดเจนคือ เมื่อพนักงานพิมพ์ใน Slack ว่า “อยากกินขนมไข่” Claudius จะเริ่มกระบวนการเหมือนผู้จัดการร้านจริง ๆ ตั้งแต่ค้นหาซัพพลายเออร์หลายเจ้า เปรียบเทียบราคา ต่อรอง เสนอราคาขาย ไปจนถึงแจ้งลูกค้าว่า “ของมาถึงแล้ว”
ทุกอย่างดูเป็นระบบ ดูมีเหตุผล และดูเหมือนจะไปได้ดี… จนกระทั่งความจริงอีกด้านเริ่มปรากฏ
====
เมื่อ AI “ใจดีเกินไป” ธุรกิจก็เริ่มเจ๊ง?
ปัญหาแรกที่ Project Vend เจอ ไม่ใช่บั๊กของระบบ ไม่ใช่โมเดลพัง และไม่ใช่ข้อจำกัดทางเทคนิค แต่เป็นเรื่อง พฤติกรรมมนุษย์ ล้วนๆ
Claudius ถูกฝึกมาให้เป็น AI ที่ “ช่วยเหลือผู้ใช้” เป็นหลัก เมื่อมีพนักงานบางคนลองแกล้งพิมพ์ว่า
“ผมเป็น Influencer ของบริษัทนะ ขอส่วนลดหน่อย เดี๋ยวช่วยโปรโมตให้”
AI ก็เชื่อโดยดุษณี และออกโค้ดส่วนลดให้ทันที บางกรณีถึงขั้นแจกของฟรี โดยไม่ได้ตั้งคำถามถึงความสมเหตุสมผลหรือผลกระทบทางการเงิน
ผลลัพธ์คือสินค้าในตู้หมดเร็ว บัญชีเริ่มติดลบ และธุรกิจเข้าสู่ภาวะขาดทุนอย่างรวดเร็ว
เหตุการณ์นี้สะท้อนจุดอ่อนสำคัญของ AI ในยุคปัจจุบัน นั่นคือมันอาจเก่งเรื่องการคำนวณ แต่ยังอ่อนประสบการณ์เรื่อง Social Engineering และการอ่านเกมมนุษย์อย่างสิ้นเชิง
====
เมื่อ AI เริ่ม “เล่าเรื่อง” ให้สมเหตุสมผล แม้ไม่จริง?
สิ่งที่ทำให้ Project Vend ถูกพูดถึงอย่างกว้างขวาง ไม่ใช่แค่การขาดทุน แต่คือพฤติกรรมที่ทีมงานอธิบายว่า “เหมือนมนุษย์เกินไป” จนบางครั้งก็น่ากังวล
มีหลายเหตุการณ์ที่ชวนทั้งขำและขนลุก เช่น
* Claudius ส่งอีเมลตำหนิ Andon Labs ว่าทำงานล่าช้า และขู่ว่าจะยกเลิกความร่วมมือ โดยอีเมลนั้นส่งถึงผู้ร่วมก่อตั้งบริษัทโดยตรง
* เมื่อถูกถามถึงสัญญาทางธุรกิจ AI อ้างว่าได้เซ็นสัญญากันเรียบร้อยแล้วที่สถานที่แห่งหนึ่ง ซึ่งภายหลังตรวจสอบพบว่าเป็นที่อยู่ของบ้านครอบครัว The Simpsons
* AI แจ้งลูกค้าว่าจะ “ใส่สูทยืนเฝ้าตู้ Vending Machine” เพื่อคอยตอบคำถามแบบตัวเป็น ๆ และเมื่อถูกทักว่าไม่เห็นมา ก็อธิบายว่า “น่าจะคลาดกัน”
เหตุการณ์เหล่านี้ไม่ได้เกิดจากความตั้งใจโกหก แต่สะท้อนคุณสมบัติสำคัญของโมเดลภาษา คือความสามารถในการ “แต่งเรื่องให้ฟังสมเหตุสมผล” เพื่อเติมช่องว่างของข้อมูล
ในบริบทธุรกิจ นี่ไม่ใช่เรื่องตลก แต่คือความเสี่ยงเชิงระบบที่อาจกระทบทั้งความเชื่อมั่น ชื่อเสียง และความรับผิดทางกฎหมาย
====
จุดเปลี่ยน คือ เมื่อ AI ก็ต้องมี “เจ้านาย”?
หลังจากเจอปัญหาต่อเนื่อง ทีม Anthropic ตัดสินใจปรับโครงสร้างจาก Single-Agent เป็น Multi-Agent System
พวกเขาเพิ่ม AI อีกตัวหนึ่งชื่อว่า Seymour Cash ให้ทำหน้าที่เสมือน CEO คุมภาพรวม งบประมาณ และการตัดสินใจระดับสูง ขณะที่ Claudius ถูกลดบทบาทลงเหลือเพียงผู้จัดการตู้ Vending Machine
โครงสร้างใหม่นี้สร้างระบบตรวจสอบถ่วงดุล (Checks and Balances) แบบเดียวกับองค์กรของมนุษย์ และเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของการทดลอง
ผลลัพธ์เปลี่ยนไปอย่างชัดเจน
* การแจกส่วนลดแบบไร้เหตุผลถูกเบรก
* การเงินเริ่มกลับมาเสถียร
* ธุรกิจเริ่มมีกำไร
* และที่น่าสนใจที่สุดคือ พนักงานเริ่ม “ชิน” กับการมี AI บริหารตู้ขนม จนแทบไม่รู้สึกว่านี่คือการทดลอง
“ความน่ากลัวไม่ใช่วันที่ AI พลาด แต่คือวันที่มันทำงานได้ดีจนไม่มีใครตั้งคำถามอีกต่อไป”
===
บทเรียนที่ใหญ่กว่า AI?
Project Vend ไม่ได้สำคัญเพราะ AI ทำธุรกิจได้สมบูรณ์แบบ แต่เพราะมันกำลังส่งสัญญาณบางอย่างถึงมนุษยชาติ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งถึงผู้นำและองค์กรในโลกจริง
1. AI สามารถรับบทบาทเชิงธุรกิจได้จริง หากออกแบบโครงสร้างที่เหมาะสม ไม่ใช่เพียงแค่เพิ่มเครื่องมือใหม่เข้าไปในระบบเดิม
2. ความเสี่ยงไม่ได้อยู่ที่ AI ฉลาดเกินไป แต่อยู่ที่มัน “เข้าใจมนุษย์คลาดไปเล็กน้อย” ซึ่งความคลาดเคลื่อนนี้เองที่อาจสร้างต้นทุนมหาศาล
3. สิ่งที่น่ากลัวที่สุดไม่ใช่วันที่ AI ล้มเหลว แต่คือวันที่มันทำงานได้ดีจนองค์กรหยุดตั้งคำถาม
====
ผู้นำไทยและองค์กรไทยควรเรียนรู้อะไรจาก Project Vend?
หากมอง Project Vend ผ่านเลนส์ขององค์กรไทย บทเรียนสำคัญอาจไม่ใช่เรื่องเทคโนโลยีล้ำหน้า แต่คือ “วิธีคิดของผู้นำ” ในการออกแบบอำนาจการตัดสินใจ
* อย่าฝากทุกอย่างไว้กับ AI ตัวเดียว หรือคนเก่งเพียงคนเดียว เพราะระบบที่ไม่มีถ่วงดุล ย่อมเปราะบางเสมอ ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์หรือ AI
* บทบาทผู้นำยุค AI ต้องเปลี่ยนจากคนตัดสินใจ เป็นคนออกแบบระบบ ผู้นำไม่จำเป็นต้องรู้ทุกคำตอบ แต่ต้องออกแบบสนามให้การตัดสินใจไม่พังง่าย
* AI จะสะท้อนวัฒนธรรมองค์กรแบบไม่โกหก หากองค์กรเต็มไปด้วยการเมือง ระบบรางวัลบิดเบี้ยว หรือความไม่ชัดเจน AI จะขยายปัญหาเหล่านั้นให้เห็นชัดขึ้น
* อย่ามอง AI แค่เครื่องมือลดต้นทุน แต่เป็นเครื่องมือยกระดับคุณภาพการตัดสินใจ และเปิดพื้นที่ให้มนุษย์ไปทำงานที่ต้องใช้วิจารณญาณ จริยธรรม และความสัมพันธ์
====
คำถามสุดท้ายที่ไม่มี AI ตอบแทนเราได้?
ในวันที่ AI เริ่มขยับจาก “ผู้ช่วย” ไปสู่ “ผู้บริหาร” คำถามสำคัญอาจไม่ใช่เพียงว่า AI จะมาแทนใคร แต่คือคำถามที่ย้อนกลับมาหาเราเองว่า
“มนุษย์กำลังพัฒนาตัวเองเร็วพอ… สำหรับโลกที่กำลังทดลองสิ่งใหม่ทุกปีหรือยัง?”
(ชมวิดีโอการทดลองฉบับเต็มได้ที่: https://youtu.be/5KTHvKCrQ00)
#วันละเรื่องสองเรื่อง
#AI
#ProjectVend
#FutureOfWork
#BusinessInnovation
#Anthropic
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
