จรรยามหาเวช （大醫精誠）
ตอนที่1
จางจั้นกล่าวว่า “การที่เวชศาสตร์ยากแก่การจะเข้าใจ ก็เป็นมาเนิ่นนานแล้วแล” จึงมิไยกล่าวถึงว่าโรคยังมีประเภทในเหมือนนอกต่าง และในต่างนอกเหมือนอีกเลย ดังนั้นความเต็มพร่องแห่งห้าอวัยวะอินและหกอวัยวะหยาง ความโปร่งลื่นหรืออุดอั้นแห่งโลหิตพลังปราณ จำเดิมก็มิใช่สิ่งที่หูตาจะสามารถพิจารณาได้ จึงจำต้องตรวจอาการเพื่อทำการพิจารณา ส่วนชีพจรนั้นเล่า ก็ยังมีความสับสนแห่งการลอยจมตึงสาย ด้านการไหลพุ่งแห่งเลือดลมในจุดฝังเข็ม ก็ยังมีความต่างแห่งความสูงต่ำตื้นลึก ในด้านผิวเนื้อเอ็นกระดูก ก็ยังมีความต่างแห่งความบางหนาแข็งอ่อนอีกต่างหาก มีเพียงใช้ใจที่ละเอียดและละมุน จึงจะเริ่มเจรจาในสิ่งนี้ได้แล หากใช้ความสุดหยาบและสุดตื้นแห่งจิต เพื่อไขความจริงที่สุดละเอียดและสุดละมุมแห่งเรื่องราวแล้ว จะไม่อันตรายได้ไย?
หากอาการเต็มแต่ทำการเสริมส่ง อาการพร่องแต่ทำการลดทอน อาการไหลแต่ทำการระบาย อาการอั้นแต่ทำการอุดกั้น อาการเย็นแต่ทำการลดร้อน อาการร้อนแต่ทำการลดเย็น เช่นนี้มีแต่จะเพิ่มความสาหัสแห่งโรค การหวังที่จะดีขึ้นนั้น ข้าพเจ้าเห็นว่าน่าจะม้วยมรณาแล
ดังนั้นอันการแพทย์และการพยากรณ์ เป็นศาสตร์ที่ยากแก่การรู้ลึก ในเมื่อมิใช่สิ่งที่ได้มาเพราะเทพประทาน แล้วจะรู้ลึกซึ่งความละเอียดและความแยบยลนี้ได้ไย? แต่ก็มีคนเขลาบางประเภทในโลกา อ่านตำราเพียงสามปี ก็ประกาศว่าในโลกนี้ไม่มีโรคอะไรที่รักษาไม่หาย ครั้นทำการรักษาได้สามปี จึงตระหนักว่าในโลกนี้ไม่มีตำรับอะไรที่ใช้ได้ ดังนั้นอันผู้ศึกษา พึงมุ่งมาดในต้นรากแห่งเวชกรรม มีความวิริยะไม่หน่ายหนี มิพึงสักแต่ฟังคำร่ำลือ แล้วก็ตู่ว่าได้แตกฉานในเวชศาสตร์แล้ว ลองพินิจดูก็จะรู้ว่าเป็นความผิดพลาดอย่างมหันต์แล
張湛曰：“夫經方之難精，由來尚矣。”今病有內同而外異，亦有內異而外同，故五臟六腑之盈虛，血脈榮衛之通塞，固非耳目之所察，必先診候以審之。而寸口關尺，有浮沉絃緊之亂；俞穴流注，有高下淺深之差；肌膚筋骨，有厚薄剛柔之異。唯用心精微者，始可與言於茲矣。今以至精至微之事求之於至麤至淺之思，其不殆哉！若盈而益之，虛而損之，通而徹之，塞而壅之，寒而冷之，熱而溫之，是重加其疾，而望其生，吾見其死矣。故醫方蔔筮，藝能之難精者也，既非神授，何以得其幽微？世有愚者，讀方三年，便謂天下無病可治；及治病三年，乃知天下無方可用。故學者必須博極醫源，精勤不倦，不得道聽途說，而言醫道已了，深思誤哉！
- 3
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
