#กบฎเจ้าอนุวงศ์" เจ้าอนุวงศ์นั้น ในประวัติศาสตร์ฝ่ายลาว ถือเป็นวีรบุรุษ แต่สำหรับสยามแล้ว เขาคือ "กบฎ" ฝ่ายลาวถือว่า เจ้าอนุวงศ์ยิ่งใหญ่ไม่แตกต่างจากพระนเรศวร แต่แตกต่างกันที่ พระนเรศวร ทรงกู้ชาติกอบกู้บ้านเมืองได้สำเร็จ แต่เจ้าอนุวงศ์ ทรงเจ็บปวดและพ่ายแพ้สงคราม และ ถูกจับขังประจานที่ท้องสนามหลวง จนตกพระโลหิตสวรรคต ใน ๗ วัน
"กบฎเจ้าอนุวงศ์"ถือเป็นความอัปยศทางการข่าวความมั่นคงของสยามอย่างมาก เพราะฝ่ายลาวบุกเข้ามาถึงสระบุรีแล้ว สยามจึงเตรียมทัพออกสู้รบกับลาว โดยกลอุบายขอให้เจ้าเมืองต่างๆระหว่างทางซึ่งมีเชื้อสายลาวอยู่แล้วให้เข้าร่วม รวมถึงเกลี้ยกล่อมกลุ่มลาวพุงดำ คือ เชียงใหม่ เชียงราย แพร่ น่าน ลำพูน ลำปาง ซึ่งเป็นลาวด้วยกันให้เข้าร่วมก่อการครั้งนี้ด้วย แต่เกิดรายการไม่มาตามนัด จึงขาดกำลังสนับสนุนจากฝั่งล้านนาไป อีกทั้งฝ่ายลาวกบฎ ที่เข้มแข็งมีเพียงเจ้าลาวเชื้อสายเดิม อาทิ นครพนม กับเจ้าเมืองจตุรัส ที่เหลืออีก ๙ เมืองที่ร่วมด้วย ก็ร่วมทัพแบบครึ่งๆกลางๆอันได้แก่ ขุขันธ์ สระบุรี หล่มสัก ชนบท ยโสธร สุรินทร์ ปักธงชัย ขอนแก่น และสกลนคร ฝ่ายเจ้าอนุวงศ์ เรียกสงครามครั้งนี้ว่า "สงครามกู้ชาติ"
การคาดการณ์ผิดพลาดและความใจร้อนของเจ้าอนุวงศ์ คือมูลเหตุการพ่ายแพ้สงคราม เพราะเจ้าอนุวงศ์ ถูกส่งตัวมาเป็นเชลยสยาม พำนักพักอาศัยในราชสำนักสยามตั้งแต่สมัยแผ่นดินรัชกาลที่๑ จึงรู้จักมักคุ้นขุนนางฝ่ายสยามเป็นอย่างดี ประกอบกับยุคนั้น การล่าอาณานิคมของอังกฤษ เริ่มชัดเจนขึ้น และมีแนวโน้มว่าอังกฤษอาจจะมีสงครามกับสยามเป็นแน่แท้ ฝ่ายเจ้าอนุวงศ์จึงชักชวนญวน เข้าตีสยามทางกองทัพเรือโดยปิดปากอ่าวแม่น้ำเจ้าพระยา ผนึกกำลังกับฝ่ายลาวเวียงจันทร์ ลาวจำปาศักดิ์ และพันธมิตร จากกองทัพที่มีทหารจริงๆราว ๓๕,๐๐๐นาย ถึง ๔๐,๐๐๐ นาย จะเป็นฝ่ายได้เปรียบสยามในทันที
แต่การณ์หาเป็นดังนั้นไม่!!!!
เมื่ออังกฤษ ไม่รบกับสยาม สยามจึงมีศึกด้านเดียวคือกับลาว และที่สำคัญญวนก็ไม่เข้าร่วมตีไทย ท้ายสุดสำคัญพี่น้องชาวลาวด้วยกัน ก็เข้าข้างฝ่ายสยามเป็นอันมาก แล้วที่สำคัญลาวประเมินว่า ขุนพลแม่ทัพนายกองสยามยุคนี้ ไม่เก่งกาจอาจหาญเหมือนแผ่นดินรัชกาลที่ ๑ เป็นการประเมินสถานการณ์ที่ผิดพลาดอย่างมาก เพราะไม่รู้จักแม่ทัพผู้เก่งกาจสามารถนามว่า เจ้าพระยาราชสุภาวดี หรือ ภายหลังคือ เจ้าพระยาบดินทร์เดชา(สิงห์ สิงหเสนี)ผู้เกรียงไกรใหญ่ยิ่ง เมื่อสยามตีโต้กลับกบฎลาว ที่ล้วงคองูเห่า เข้ามากวาดต้อนไพร่พลกลับบ้านเมืองลาว ถึงสระบุรี รวมถึงกรณีวีรสตรีนามว่า"ย่าโม"ก็เกิดขึ้นในยุคนี้
เมื่อสยามทราบข่าว"กบฎ" จึงแต่งทัพไปรับศึก ฝ่ายลาวหวังเพียงทรัพย์สินและกำลังพล กลับบ้านกลับเมืองตน จึงรีบกวาดต้อนผู้คนกลับบ้านเมืองตนด้วยความเร่งรีบ เมื่อผู้คนชาวลาวที่ถูกกวาดต้อนจากลาวมา สมัยรัชกาลที่๑ ตั้งหลักปักฐานบ้านเรือนมั่นคงในสยามแล้ว ก็มีความผูกพันร่มเย็น จึงไม่อยากกลับไปยังลาวถิ่นมาตุภูมิแห่งชาติพันธ์ จึงเกิดการลุกขึ้นสู้เป็น "ลาวฆ่าลาว" ที่ทุ่งสำริด นครราชสีมา ของคุณหญิงโมฯลฯ
เมื่อลาวแพ้ศึกสยาม สมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ ทรงพิโรธมาก ถึงกับมีพระราชประสงค์ให้เผาเวียงจันทร์ให้ราบเป็นหน้ากลอง ท้ายสุด เจ้าอนุวงศ์หนีไปญวน และส่งทูตมาเจรจากับสยาม ทำทีว่าขอรับพระราชอาญา สยามวางใจให้กลับมาเวียงจันทร์ได้ แต่กลับฆ่าทหารสยามตายราว ๓๐๐ นายที่รักษาการณ์เมืองเวียงจันท์ จนในที่สุดก็จับตัวเจ้าอนุวงศ์ได้ ขณะซ่อนตัว โดยความร่วมมือของเจ้าน้อยเมืองพวน บอกที่ซ่อนตัวของเจ้าอนุวงศ์ จากนั้นนำตัวกลับมายังสยาม และ ประจานที่ท้องสนามหลวง ถึง ๗ทิวาราตรี ก็ทรงสวรรคต
จากภาพที่นำเสนอ อนุสาวรีย์เจ้าอนุวงศ์ ทรงผายพระหัตถ์มาทางภาคอิสานของสยาม เป็นการแสดงสัญลักษณ์ถึงความห่วงหาอาทรในแผ่นดินอันเป็นที่รักของพระองค์ ที่นำเสนอเรื่องนี้ทางประวัติศาสตร์เพื่อให้อนุชนคนรุ่นหลังได้รับทราบบริบทหนึ่งอันโหดร้ายบนหน้าประวัติศาสตร์สยาม การเรียนรู้ประวัติศาสตร์ที่ต้องมีสองด้านและ สองมุมมอง เรียนประวัติศาสตร์ที่สอนให้คิด มากกว่าบังคับให้เชื่อ
.
ปล.เจ้าอนุวงศ์ หันพระพักตร์ -ผายพระหัตถ์ขวามาทางอำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย หลายคนเชื่อว่า หมายถึง "ดินแดนของพระองค์" ฝ่ายไทยเคยถามฝ่ายลาวแล้ว ได้ความว่า "ไม่จริงอย่างที่เราคิด แต่หมายถึง #ท่านให้อภัย
- 4
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
