Blockdit Logo (Mobile)
THE SCOOP
•
2 เม.ย. 2021 เวลา 07:50 • ข่าว
เมื่อวันพฤหัสที่ผ่านมามีหนังคุณภาพดีเรื่องนึงเข้าฉายในโรงอย่างเงียบ ๆ เรื่องนั้นก็คือ The Mauritanian หนังบอกเล่าเรื่องราวของ “อคติ” บนกระบวนการ (ที่สมควรจะ) ยุติธรรมของสหรัฐอเมริกาต่อชาวมุสลิมจากเหตุการณ์ 9/11 ที่ส่งผลให้คนเหล่านี้ต้องถูกส่งไปคุมขังยังคุกทหารที่ อ่าวกวนตานาโม คิวบา
หลายคนอาจเคยได้ยินชื่อ คุกกวนตานาโม มาบ้างแล้ว แต่สำหรับบางคนที่อาจจะเคยได้ยินมาเพียงแค่ผิวเผิน วันนี้ผู้เขียนรู้สึกว่า คุกกวนตานาโมอยู่ในวาระที่สมควรจะถูกหยิบยกมาพูดถึงอย่างละเอียดอีกครั้งนึง
สาเหตุที่กล่าวเช่นนั้นก็เพราะว่า นอกจากจะอิงกับประเด็นในหนังเรื่องข้างต้นแล้ว มันยังเข้ากับสถานการณ์ปัจจุบันที่อเมริกากำลังปาเครื่องหมายคำถามด้านกระบวนการยุติธรรมและหลักสิทธิมนุษยชนให้กับประเทศอื่นอยู่
อย่างที่เราทราบกันดีว่า อเมริกาถนัดในการเล่นบทเป็นพ่อทูลหัว (Godfather) ให้แก่ประชาคมโลก แต่หลังจากเกิดเหตุการณ์ 9/11 ขึ้นมา พี่ใหญ่ของเราก็ประกาศสงครามกับกลุ่มผู้ก่อการร้ายแบบเต็มตัว และในที่สุดก็ถลำลึกจนปล่อยให้เกิดเป็นจุดด่างพร้อยให้กับประเทศในชื่อของ “คุกกวนตานาโม”
https://ngthai.com/cultures/5849/life-inside-guantanamo-prison/
หลายคนอาจสงสัยว่า ทำไมอเมริกาถึงยอมมาเช่าพื้นที่อ่าวกวนตานาโมในคิวบาเพื่อสร้างเรือนจำ แทนที่จะสร้างในแผ่นดินตัวเอง
1
คำตอบของเรื่องนี้มี 2 ข้อ เข้าทำนองยิงปืนนัดเดียวได้นก 2 ตัว ข้อแรกก็คือ เรื่องที่เกิดขึ้นที่นี่จะอยู่แต่ที่นี่เท่านั้น “ไม่อยู่ภายใต้กฏหมายที่บังคับใช้ในอเมริกา” เมื่อกฏหมายมาไม่ถึง กฏหมู่จึงบังเกิดขึ้น ทหารหน้าไหนจะทารุณ ย่ำยี ขยี้ไส้นักโทษยังไง ก็ไปเอาผิดไม่ได้ เป็นบทโหดที่อเมริกาเลือกสวมเพื่อส่งสาสน์ถึงกลุ่มผู้ก่อการร้ายว่า “เอาจริงแล้วนะ”
อีกปัจจัยหนึ่งนั่นก็คือ โลเคชั่นละแวกนี้ถือเป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญที่อเมริกาควรจะมาสร้างอาณาเขตตัวเองเพื่อไม่ปล่อยให้ใครหน้าไหนเข้ามาย่างกรายแผ่นดินแม่ผ่านทางทะเลแคริบเบียนได้
https://today.line.me/th/v2/article/JNOKPX?imageSlideIndex=1
คราวนี้ปัญหามันเกิดขึ้นตรงที่ กระบวนการยุติธรรมมันไม่ได้ถูกหยิบยกมาใช้อย่างเต็มที่ แต่สิ่งที่ผู้มีอำนาจของอเมริกาเลือกใช้คือ อคติ และ ความเชื่อ ว่า “พวกฉันได้จับคนเลวมาลงโทษได้แล้ว” โดยไม่สนใจว่าคน ๆ นั้นจะผิดจริงหรือไม่ ไม่สนใจหลักมนุษยธรรมที่พวกเขายึดถือ และโฆษณาชวนเชื่อให้กับคนทั้งโลกฟัง
ฉะนั้นตลอดเวลาเกือบ 20 ปีที่เปิดทำการมากับนักโทษเกือบพันคน มีถูกตัดสินว่าผิดจริงไม่ถึง 10 คนด้วยซ้ำไป อีกทั้งยังมีผู้เสียชีวิตระหว่างการถูกจองจำที่นี่อย่างไม่เปิดสาเหตุการตายออกมาให้ทราบอีก 9 คน
ปฏิบัติการในคุกกวนตานาโมถือเป็นจุดด่างพร้อยของอเมริกาที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนไปหลายข้อ มีการอนุมัติ “ข้อบัญญัติพิเศษ” ไว้ใช้ยามที่ CIA “เชื่อว่า” นี่คือผู้ต้องสงสัยคดีก่อการร้าย ซึ่งจะเป็นวิธีการทรมานนักโทษในแบบที่เราเห็นได้ตามหนัง เช่น ราดน้ำบนหน้าด้วยผ้าคลุมเพื่อให้เกิดการสำลัก ใช้พลาสติกคลุมหัว ให้นอนในห้องที่หนาวเหน็บ ขู่ทำร้ายครอบครัว หรือแม้แต่การสร้างความอับอายทางเพศ
ทั้งหมดที่กล่าวยังเป็นแค่น้ำจิ้มตัวอย่างของวิธีการทรมานนักโทษที่ทหารอเมริกาเลือกใช้ แต่ประเด็นที่หนักที่สุดในสายตาผู้เขียนนั่นก็คือ “การยัดเยียด บังคับ ขู่เข็ญให้ยอมเซ็นคำรับสารภาพว่าเป็นผู้ก่อการร้าย”
นี่คือปฏิบัติการบิดเบือนจริยธรรมของกระบวนการยุติธรรมที่เราคุ้นเคยกันดี หรือภาษาชาวบ้านเรียกว่า “หาแพะ” ฉะนั้นการจะต้องพิสูจน์ว่าตัวเองเป็นผู้บริสุทธิ์จริง ๆ ท่ามกลางอคติและคำป้ายสี สำหรับนักโทษเหล่านี้ แค่การโชว์ความบริสุทธิ์ใจ หรือแม้แต่การหาพยานหลักฐานมา บางครั้งอาจจะไม่เพียงพอด้วยซ้ำไป
แต่ทุกอย่างย่อมมีแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์เสมอ แม้กระบวนการใช้กฏหมายของที่นี่จะย่ำแย่และลิดรอนสิทธิทุกอย่างในชีวิตของนักโทษแค่ไหน แต่เมื่อถูกนำตัวไปพิจารณาที่ศาลบนแผ่นดินแม่ ที่นั่นกระบวนการยุติธรรมได้เบ่งบาน งอกงามปราศจากการใช้อคติอย่างแท้จริง เป็นการจุดประกายความหวังให้กับนักโทษหลังจากต้องตกอยู่ในสภาวะ “จำเลยนอกกฏหมาย” มาเป็นเวลานาน
https://www.voanews.com/usa/us-transfers-two-more-terrorist-suspects-guantanamo
ในสมัยที่บารัค โอบามา ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี เขามีความต้องการที่จะปิดค่ายนี้ลงให้ได้ก่อนที่วาระการดำรงตำแหน่งจะหมดไป แต่ท้ายที่สุดแน่นอนว่า สภาคองเกรสฝั่งอนุรักษ์นิยมต่างไม่เห็นด้วย ครั้นพอมาถึงสมัย โดนัลด์ ทรัมป์ สถานการณ์ยิ่งหนักข้อขึ้นไปอีกจากการประกาศที่จะใช้คุกนี้ต่อไปอีกถึง 25 ปี
น่าสนใจมากว่าประธานาธิบดีคนปัจจุบันอย่าง โจ ไบเดน จะมีท่าทีต่อเรื่องนี้อย่างไร จะเอาชนะเงามืดที่ปกคลุมความยุติธรรมนี้ลงไปได้หรือไม่ จะเอาชนะใจสภาคองเกรสได้หรือไม่ หรือจะยังเอาหูไปนาเอาตาไปไร่ สนใจเรื่องนอกมุ้งมากกว่าในมุ้งของตัวเอง บางทีปฏิบัติการถอนขนเหยี่ยวตัวเองอาจต้องใช้มากกว่าศรัทธาที่มีต่อกฏหมายอย่างแท้จริง

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา