26 พ.ค. 2021 เวลา 07:47 • ประวัติศาสตร์
Aqua Tofana เครื่องสำอางยาพิษ
ในบทความก่อนหน้านี้เล่าเรื่องเครื่องสำอางในยุคกลาง ที่มีครีมและแป้งทาเพื่อให้หน้าขาวซีดนั้น มีส่วนผสมของสารที่เป็นพิษ ตะกั่วสีขาวเป็นส่วนผสมในครีมและแป้งซึ่งเป็นที่นิยมกันมากเพราะเป็นตัวเร่งทำให้ผิวขาว และสารจำพวกที่เป็นกรดทุกอย่างก็ถูกนำมาใช้เพื่อฟอกสีผิว เช่น ตะกั่วและน้ำส้มสายชู
ต่อมาเมื่อมีการทำโลชั่นและครีมขายเพื่อทำให้ผิวขาวซีดตามสมัยนิยมนั้นส่วนผสมของครีมและโลชั่นที่ขายก็น่าสะพรึงกลัวยิ่งกว่ามาก เพราะส่วนใหญ่แล้วมีส่วนผสมของปรอท ตะกั่ว กรดคาร์บอลิก และเมอร์คิวรีคลอไรด์ ซึ่งสารพวกนี้จะนำมาผสมกับแป้ง เมื่อใช้ไปนาน ๆ สาว ๆ ก็เริ่มจะมีอาการป่วยและเสียโฉมจากส่วนผสมพวกนี้
1
เมื่อล่วงจากยุคกลางเข้าสู่ยุคเรเนซองซ์หรือยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการ ผู้หญิงบางคนก็ไม่ได้ใช้ของอันตรายจำพวกนี้เพื่อประโยชน์ด้านความงามเพียงอย่างเดียว สมัยนั้นมีเครื่องสำอางผสมสารพิษที่ชื่อว่า Aqua Tofana ซึ่งมีส่วนผสมหลักคือสารหนู ภรรยาที่ตั้งใจจะฆ่าสามีของตนจะไปซื้อของสิ่งนี้
Photo: Wikipedia
•Aqua Tofana คืออะไร
Aqua Tofana คือยาพิษขนานแรงที่ถูกผลิตขึ้นในต้นศตวรรษที่ 17 โดยสตรีที่มีชื่อว่า Giulia Tofana หรือ Tofania ซึ่งถูกผลิตขายเฉพาะที่เมืองเนเปิ้ล เปรูเจีย และโรม (สมัยนั้นประเทศอิตาลียังไม่กำเนิดขึ้นมา ในคาบสมุทรอิตาลียังเป็นนครรัฐต่าง ๆ ที่เป็นอิสระต่อกัน) และถูกขายให้แก่บรรดาภรรยาผู้ต้องการจะเป็นแม่ม่ายสามีตาย (เพราะถูกวางยาพิษ)
เครื่องสำอางยี่ห้อนี้มีชื่อเรียกหลากหลาย เช่น Aqua Tofana, Acquetta Perugina, Aqua Tufania หรือบางทีก็เรียก Manna di San Nicola ซึ่งความหมายของมันแบบตรงตัวก็คือ ‘น้ำของ Tofana’ นั่นเอง
ส่วนผสมหลักของ Aqua Tofana ประกอบไปด้วยต้นเบลลาดอนน่า สารหนู และตะกั่ว ซึ่งองค์ประกอบบางอย่างก็เป็นส่วนผสมที่เหมือนเครื่องสำอางปกติในเวลานั้น แต่กรรมวิธีการผสมเป็นเช่นไรไม่มีใครรู้เพราะสูญหายไปตามกาลเวลา
3
ขวดที่ใช้ใส่น้ำมันศักดิ์สิทธิ์เพื่อจำหน่วยที่เชื่อว่าทำมาจากกระดูกของนักบุญนิโคลัสแห่งบารี และ Aqua Tofana ถูกนำมาใส่ขวดแบบนี้เพื่อลวงไม่ให้เป็นที่สงสัย ด้วยเหตุนี้มันจึงถูกเรียกในชื่อหนึ่งว่า Manna di San Nicola Photo: Mike Dash History
•ที่มาของ Tofana ผู้ผลิต Aqua Tofana
Tofana เป็นหญิงชาวซิซิลีผู้ซึ่งต่อมาย้ายมาอาศัยและทำงานอยู่ที่เมืองปาเลอร์โม จากนั้นก็ย้ายไปตามเมืองต่าง ๆ เพื่อขยายตลาด ‘น้ำของ Tofana’ ซึ่งตอนแรกนางผลิตเพียงคนเดียว แต่ต่อมานางทำร่วมกับลูกสาวที่มีชื่อว่า Girolama Sperla อีกทั้งนางยังจ้างผู้ช่วยหลายคน และเครือข่ายของนางยังมีพระอีกด้วย
กล่าวกันว่า Tofana ได้สูตรของยาพิษชนิดนี้มาจากแม่ผู้ซึ่งถูกประหารชีวิตเพราะฆ่าสามีของตัวเอง และผลิตยาพิษชนิดนี้ขึ้นมาเพื่อช่วยเหล่าผู้หญิงที่ต้องการหลบหนีจากชีวิตแต่งงานอันทุกข์ระทมและไร้สุข เพราะ Tofana ก็เป็นหญิงม่ายที่เชื่อกันว่านางวางยาสามีของตัวเองเช่นกัน
2
ในฉากหน้า Tofana ได้เปิดร้านขายเครื่องสำอาง นางขายแป้งทาหน้าและของเหลวอื่น ๆ เพื่อเพิ่มความงามให้แก่ผู้หญิง โดย Aqua Tofana จะถูกขายในรูปแบบของครีมหรือน้ำมันทาหน้าให้แก่ผู้หญิงที่ต้องการรักษาความเยาว์วัยไว้ ถ้าขายในรูปน้ำมันจะใส่ภาชนะที่เป็นขวดดังรูปบน ถ้าอยู่ในรูปแบบแป้งจะถูกใส่ไว้ในตลับแป้ง
ภาพที่ถูกวาดขึ้นในศตวรรษที่ 19 ที่แสดงขบวนการขายยาพิษของ Tofana ซึ่งมีลูกสาวของนางร่วมด้วย Photo: Mike Dash History
•ลูกค้าผู้ใช้ยาพิษ Aqua Tofana
ลูกค้าหลักคือหญิงที่มีสามีแล้ว ซึ่งมีวัตถุประสงค์นำไปใช้เพื่อฆ่าสามีเพื่อจะได้เป็นผู้ครอบครองทรัพย์สมบัติ ผู้หญิงที่มาซื้อจึงมักจะเป็นสตรีผู้ร่ำรวย วิธีใช้ก็แสนจะง่ายดายเพียงนำไปผสมกับเครื่องดื่มหรืออาหารไม่กี่หยดไม่กี่ครั้งสามีก็สิ้นชีพแล้ว แต่ถ้าจะให้เนียนหน่อยเพื่อไม่ให้มีใครจับได้ก็เอาไปผสมในแป้ง แล้วเอามาทาหน้าแล้วให้สามีจูบแก้มอยู่เป็นประจำ สามีก็จะค่อย ๆ ได้รับสารพิษแล้วก็ตายไป แต่คนทาก็ตายด้วยเช่นกันเพราะมันสามารถซึมเข้าร่างกายผ่านผิวหนังด้วย
2
ด้วยวัตถุประสงค์หลักที่ลูกค้ามาซื้อหา Aqua Tofana ไปใช้เพื่อต้องการเป็นคนครอบครองและควบคุมทรัพย์สินทุกอย่างแทนสามี และวิธีการใช้ที่เอาไปผสมแป้งที่เป็นเครื่องสำอาง ในสมัยนั้นยาพิษชนิดนี้จึงมักรู้จักกันในชื่อ ‘แป้งรับช่วงมรดก’
1
ไม่ใช่ใครก็ได้ที่จะเดินดุ่ม ๆ มาซื้อ Aqua Tofana เพื่อนำไปฆ่าสามี Tofana จะเป็นผู้เลือกคนซื้อด้วยตัวเอง ซึ่งลูกค้าของนางจะต้องถูกรับรองโดยลูกค้าคนเก่าที่พึงพอใจในสินค้านี้ ซึ่งลูกค้าคนก่อน ๆ ย่อมมีความเสี่ยงพอ ๆ กับ Tofana หากเรื่องนี้ถูกเปิดโปง ดังนั้นลูกค้าเก่าก็จะรับรองเฉพาะคนที่พวกนางไตร่ตรองแล้วว่าเชื่อใจได้เต็มที่เท่านั้น ดังนั้นตลอดระยะเวลานับยี่สิบปีสินค้าของนางจึงขายดิบขายดีมาก และไม่ถูกจับได้เลย
ทำไมผู้หญิงในแถบนั้นและในช่วงเวลานั้นจึงต้องการฆ่าสามีตัวเองนัก เหตุเพราะสามีคือผู้ควบคุมทุกอย่างทั้งทรัพย์สินหรือแม้กระทั่งชีวิตของภรรยา บรรดาลูกสาวของผู้ลากมากดีก็จะถูกจับแต่งงานไปโดยไม่เต็มใจ หลายกรณีภรรยาถูกสามีกระทำทารุณทางร่างกาย ชีวิตการแต่งงานที่ไร้สุขเช่นนี้ไม่สามารถยุติได้ด้วยการหย่าเหมือนทุกวันนี้ ดังนั้นทางออกเดียวคือต้องฆ่าสามีให้ตายเสีย
Maria Aldobrandini ดัชเชสแห่งเซรี หญิงชั้นสูงที่ใช้ Aqua Tofana ฆ่าสามีผู้สูงวัยกว่าคือ Francesco Cesi ผู้มั่งคั่ง เหตุเพราะถูกจับแต่งงานแล้วต่อมาไปตกหลุมรักชายอื่น Photo: Mike Dash History
•สรรพคุณของยาพิษ
Aqua Tofana นั้นเป็นของเหลวใส ไร้สี ไร้กลิ่น และไร้รส ดูภายนอกปกติไม่น่าจะมีพิษมีภัยอะไร ดังนั้นเมื่อนำไปผสมกับน้ำ ไวน์ ชา และของเหลวอื่น ๆ จึงจับไม่ได้เลยว่าผสมยาพิษเข้าไป และใช้เพียงแค่ไม่กี่หยดราว 4-6 หยดก็ฆ่าผู้ชายให้ตายลงได้
ฤทธิ์ของ Aqua Tofana จะแสดงออกมาอย่างช้า ๆ และทำให้เกิดอาการป่วยตามธรรมชาติ เมื่อใช้ครั้งแรกอาการจะเหมือนคนเป็นหวัด ใช้ครั้งที่สองก็เหมือนอาการหวัดนั้นพัฒนากลายเป็นไข้ ใช้ครั้งที่สามเหยื่อจะมีอาการป่วยรุนแรง ปวดท้อง ท้องร่วง อาเจียน ขาดน้ำ พอใช้ครั้งที่สี่เหยื่อก็ถึงแก่ความตายในที่สุด
5
Aqua Tofana เป็นยาพิษที่สมบูรณ์แบบมาก ด้วยองค์ความรู้ทางการแพทย์ที่มีอยู่ในสมัยนั้นการพิสูจน์ศพเพื่อหาสาเหตุการตายไม่สามารถตรวจพบสารพิษที่ปรุงใน Aqua Tofana ในศพเหยื่อได้เลย ยิ่งเหยื่อค่อย ๆ ป่วยคล้ายกับอาการป่วยตามธรรมชาติยิ่งปกปิดการตายจากการใช้ยาพิษที่หมอก็อธิบายไม่ได้ว่าป่วยด้วยสาเหตุอะไร ซึ่งได้แต่คาดการณ์ว่าตายเพราะโรคหรือความป่วยไข้บางอย่างที่หาสาเหตุไม่ได้
3
เมื่อสามีตาย ฝ่ายภรรยาจะยืนยันให้มีการพิสูจน์ศพเพื่อไม่ให้ใครสงสัยว่าเป็นตัวการผู้ก่อเหตุ ว่ากันว่าในสมัยนั้นมีหญิงม่ายทั้งสาวทั้งแก่มากมายจนพระสันตปาปาผิดสังเกต แถมยังมีหญิงม่ายไปสารภาพบาปกับพระว่าใช้ยาพิษฆ่าตัวตายเป็นจำนวนไม่น้อย
3
ภาพวาดในศตวรรษที่ 18 แสดงภาพภรรยาสาววางยาพิษสามีแก่เพื่อจะได้ไปแต่งงานกับคู่รักหนุ่ม Photo: Universal History Archive
•จุดจบของธุรกิจ
สุดท้ายแล้วธุรกิจนี้ก็มาถึงจุดสิ้นสุด เพราะลูกค้าคนใหม่ซื้อ Aqua Tofana ไปเพื่อฆ่าสามีโดยนำไปผสมกับซุป แต่แล้วก็ได้สติในวินาทีสุดท้ายจึงเปลี่ยนใจเพราะเกิดความกลัว เลยห้ามสามีไม่ให้จิบซุปกิน ฝ่ายสามีเกิดความสงสัยจึงบังคับภรรยาผู้รู้สึกผิดบาปให้บอกความจริง พอรู้ความจริงก็ลากภรรยาไปหาเจ้าหน้าที่ขององค์พระสันตปาปาและแจ้งเรื่องราวทั้งหมด
Tofana ไม่ได้ถูกจับทันทีเพราะด้วยความที่นางเป็นที่รักของผู้หญิงไม่ว่าจะหญิงผู้ทรงอำนาจหรือหญิงผู้ยากจนที่นางเคยช่วยเหลือให้พ้นทุกข์จากสามี นางจึงได้รับแจ้งข่าวก่อนที่จะถูกจับตัว นางหนีไปหลบภัยอยู่ที่โบสถ์ใกล้ ๆ (สมัยนั้นจะไม่มีใครไปจับผู้หญิงที่หนีไปหลบภัยที่โบสถ์) แต่จากนั้นเกิดข่าวลือไปทั่วกรุงโรมว่านางวางยาใส่น้ำประปาของเมือง จึงเกิดม็อบบุกเข้าไปยังโบสถ์เพื่อจับตัวนางแล้วส่งตัวให้เจ้าหน้าที่ นางถูกทรมานจนทนไม่ไหวและรับสารภาพว่าตั้งแต่ปี 1633-1651 นางขาย Aqua Tofana เพื่อนำไปใช้ฆ่าเหยื่อที่เป็นชายเฉพาะที่กรุงโรมนั้นมีมากกว่า 600 คนแล้ว ซึ่งแท้จริงแล้วตัวเลขอาจจะน้อยกว่านี้แต่ด้วยกรรมวิธีอันโหดร้ายในสมัยนั้นเพื่อเค้นคำสารภาพตัวเลขจึงสูงเกินเหตุ
1
การไต่สวนอันเลื่องระบือเกิดขึ้นที่กรุงโรมเมื่อปี 1659 และในเดือนกรกฎาคม Tofana กับลูกสาว และลูกจ้างอีก 3 คน ก็ถูกประหารที่ Campo di Fiori ของกรุงโรม
2
ศพของนางถูกโยนข้ามกำแพงเข้าไปในโบสถ์ที่ยอมให้นางหลบหนีการจับกุมตัว ส่วนลูกค้าของนางและผู้สมคบคิดที่มีฐานะต่ำต้อยจะถูกจับประหาร ส่วนผู้หญิงที่เป็นบุคคลชั้นสูงจะถูกจองจำหรือไม่ก็ถูกขับออกจากเมือง และคนอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้ก็หลบหนีไป แต่หญิงชั้นสูงหลายคนไม่ได้รับการลงโทษอะไรเพราะพวกนางยืนยันว่าไม่รู้ว่าเครื่องสำอางที่ใช้นั้นมียาพิษอยู่
3
เรื่องราวจุดจบของ Tofana มีหลายเวอร์ชั่นมาก บ้างก็ว่านางลอยนวลไปได้ บ้างก็ว่านางไม่ได้ถูกประหาร ฯลฯ ที่นำมาเล่าคือเวอร์ชั่นหนึ่งที่เลือกมาเล่าต่อ
Campo di Fori สถานที่ประหารชีวิต Tofana Photo: Wikimedia
•กลายเป็นตำนานของยาพิษ
แต่ถึงแม้ว่าตัวการผู้ผลิต Aqua Tofana จะถูกประหาร แต่ยาพิษนี้ก็ยังถูกโยงกับเหตุการณ์ในเวลาต่อมา และกลายเป็นตำนานของยาพิษที่ใช้ฆ่าผู้คนจนเชื่อกันว่ามันเป็นของวิเศษมีเวทมนตร์
2
Aqua Tofana ถูกจับไปโยงกับการลอบปลงพระชนม์กษัตริย์หลุยส์ที่ 14 ของฝรั่งเศส และในปี 1791 ในวาระสุดท้ายของชีวิตนักดนตรีผู้เลื่องชื่ออย่างโมซาร์ท เขาเชื่อว่าตัวเองถูกวางยาด้วย Aqua Tofana
1
ภาพวาดชื่อ “ชั่วโมงสุดท้ายของโมสาร์ท วาดโดย Henry Nelson O’Neil Photo: Wikimedia

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา